یکی از تحولات حقوق مسئولیت مدنی، بحث جمعی شدن این گونه مسئولیت هاست. گذشته از تقسیم خطرات، مسئولیت مدنی در زمان های گذشته جمعی بوده و نتیجۀ فعل زیان بار بر همه قبیله و خانوادۀ فاعل آن فعل تحمیل می شده است. سپس با رشد تمدن ها وبا ظهور اصل شخصی بودن، مسئولیت مدنی جنبۀ شخصی به خود گرفت. اما اخیراً در زمان معاصر زمزمه هایی از جمعی شدن مسئولیت به شیوۀ علمی به گوش می رسد که رد پای این ایده را در برخی ...

با وجود پشتوانة غنی فقهی نظام مسئولیت مدنی ایران، تغییر شرایط زندگی اجتماعی موجب شده که این نظام بی‌نیاز از مطالعات تطبیقی و دستاوردهای حقوق خارجی نباشد. با عنایت به اینکه در چند دهة اخیر کانون تحولات مسئولیت مدنی، حقوق ایالات متحدة آمریکا بوده است، تجربیات حقوق این کشور می‌تواند برای تحول نظام مسئولیت مدنی ایران استفاده شود. با این ‌همه، با توجه به پیچیدگی حقوق مسئولیت مدنی آمریکا، پرسشی که مط...

حقوق اروپا و از جمله حقوق فرانسه فرزند حقوق رم است. در حقوق رم تقصیر به عنوان مبنا و معیار مسئولیت مدنی شمرده می شد. نظریه تقصیر از طریق حقوق رم در قانون مدنی فرانسه و از آنجا در قوانین مدنی دیگر کشورها رسوخ و قانون مسئولیت مدنی ایران نیز تحت تاثیر آن قرار گرفت. در حقوق اسلام (و به تبع آن قانون مدنی) به فرموده پیامبر (ص) لاضرر یا مبنای نفی ضرر به عنوان یک اصل پذیرفته شده و مسئولیت مدنی بر نفی ض...

مقاله حاضر به بررسی تعارض مواد 183 با ماده338ق.م. پرداخته است. سبب این تعارض نیز محور بودن تعهد در تعریف عقد در کنار تملیکی قلمداد شدن ماهیت بیع در قانون مدنی است؛ لکن از آن جا که این تعارض در سطحی وسیع تر میان تمامی عقود تملیکی مورد اشاره در قانون مدنی و تعریف عقد در قانون مدنی قابل طرح است، موادی دیگر از قانون مدنی نیز در حاشیه به چالش خوانده شده اند و حتی این تکاپو به محدوده یکی از عقود غیر ...

شناخت رابطهء میان جامعهء مدنی جهانی و حقوق بین الملل مستلزم شناخت مقدماتی مفاهیمی چون جامعه بدنی،جامعهء جهانی و تفاوت این جامعه با جامعهء بین المللی و بالاخره جامعهء مدنی جهانی است.امروزه،جامعهء بدنی مدنی بیشتر بر ترکیبات اجتماعی،فرهنگی،اقتصادی و اخلاقی جامعهء صنعتی مدرن،جدا از کشورها،تمرکز دارد و جامعهء مدنی را گستره ای مستقل از کنترل کشورها،مخصوصا کنترل خود کامگی تشکیل می دهد. جامعهء جهانی عم...

در حقوق قدیم دولت مسئولیت مدنی نداشت، ولی به تدریج در میان رژیم های حقوقی به این مسئولیت اشاره شده است. در حقوق ایران مسئولیت مدنی دولت ظاهراً در مادۀ 11 ق.م.م مطرح شده که از یکی از تئوری های کهنۀ قرن نوزدهم اقتباس شده است، ولی مطالعه و تحلیل مادۀ یادشده نشان می دهد که مسئولیت مدنی دولت بر مبنای این ماده به سهولت قابل پذیرش نیست.امروزه در حقوق فرانسه مسئولیت مدنی دولت به عنوان یک اصل مطرح، و مسئ...

با گسترش روابط در عرصه بین­المللی، مسائل مرتبط با حقوق بین­الملل خصوصی، به ویژه مسئله بهره­مندی بیگانگان از حقوق مدنی، اهمیت خاصی یافته است. در حقوق ایران نیز اگر چه به موجب ماده 961 قانون مدنی، اصل بهره­مندی بیگانگان از حقوق مدنی، مورد شناسایی قرار گرفته، اما در عین حال، بندهای سه گانه ماده مزبور، استثنائاتی بر این اصل وارد کرده است. با توجه به ابهام­ها و اختلاف­های موجود در زمینه­ اصل مذکور و...

نظام اجتماعی سیاسی اگر براساس فقه اسلامی استقرار یابد در آن جامعه شاهد احقاق حقوق شهروندان خواهیم بود. نگارنده برای اثبات این ادعا در حوزه حقوق مدنی و حقوق سیاسی شهروندان به استدلال در گستره برخی از قواعد فقهی تمسک جسته است، چون فقه، انسان را یک موجود مکلف (مسئول، موظف) دانسته و تکالیف را نیز راه استیفای خلاصه « ادای تکلیف » حقوق برای شهروندان میداند؛ از این رو رسالت شهروندی را در میکند. برای...

تسبیب در حقوق یکی از موجبات ضمان است که در حقوق مدنی، جبران خسارت و در حقوق کیفری، مجازات را در پی دارد. از آنجا که دربارة تسبیب به‌طور جداگانه هم در حقوق مدنی و هم در حقوق کیفری بحث می‌شود این شائبه ایجاد شده است که تسبیب در حقوق مدنی متمایز با تسبیب در حقوق کیفری است، اما با مطالعة مبانی و شروط تسبیب این نکته به‌خوبی واضح می‌شود که ماهیت آن‌ها یکی است و نباید تفاوتی میان این دو در نظر گرفت. ب...