فلک‌نازنامه، منظومه‌ای عامیانه و عاشقانه در عشق آفتاب، دختر شاه خاور به فلک‌ناز، پسر عزیز مصر، است که پس از دشواری‌های فراوان به هم می‌رسند. این مثنوی از چنان شهرتی در میان مردم برخوردار بوده که جزو کتاب‌های مکتب‌خانه به شمار می‌رفته است. علاوه بر این، درگذشته و هم اکنون نیز در میان ایلات و عشایر به عنوان شاهنامه فلک‌ناز خوانده می‌شود. سرایندۀ این منظومه شاعری به نام ملا تسکین شیرازی است. ویژگی...

باورهای عامیانه پناهگاهی برای اذهان ساده‌ایست که قدرت تبیین و تحلیل حوادث را نداشته و از طرفی خود را در برابر ناگواری‌ها و ناملایمتی‌‌ها بی‌دفاع می‌دانند، مردمی که در محیطی آکنده از نا‌آگاهی زندگی می‌‌کنند به‌ناچار به نیروی غیرعقلانی متوسل شده تا تعارض‌های ذهنی را کاهش دهند. برخی از این اندیشه‌های خرافی به‌قدری محکم و استواراند که تا قرن‌ها پس از پیدایش همچنان ادامۀ حیات می‌دهند. در این پژوهش، ...

فلک‌نازنامه، منظومه‌ای عامیانه و عاشقانه در عشق آفتاب، دختر شاه خاور به فلک‌ناز، پسر عزیز مصر، است که پس از دشواری‌های فراوان به هم می‌رسند. این مثنوی از چنان شهرتی در میان مردم برخوردار بوده که جزو کتاب‌های مکتب‌خانه به شمار می‌رفته است. علاوه بر این، درگذشته و هم اکنون نیز در میان ایلات و عشایر به عنوان شاهنامه فلک‌ناز خوانده می‌شود. سرایندۀ این منظومه شاعری به نام ملا تسکین شیرازی است. ویژگی...

ادبیات عامیانه، سرچشمه بسیاری از شاهکارهای ادبی است که با الهام از دانش های مردمی، رنگ ابدیت به خود گرفته است و به دلیل پیوندی که با جامعه و واقعیت دارد، ارزش و اهمیت بسیار دارد. داستان های عامیانه به عنوان جزئی از ادبیات عامیانه، روایت اجتماعی تمام جامعه است و پیشینه ای به قدمت تاریخ و زندگی جمعی انسان دارد. «سمک عیار»، پرارزش ترین و قدیم ترین داستان عامیانه بلند منثور فارسی است که علاوه بر...

چکیده: ریخت­شناسی، روشی نوین در حوزه نقد و تحلیل آثار ادبی است که برای اوّلین بار از سوی ولادیمیر پراپ (فرمالیست روسی) در سال 1928 م. مطرح شد. پراپ در کتاب خود با عنوان ریخت­شناسی قصّه­های پریان با بررسی صد قصّه جنّ و پری نشان داد قصّه­های عامیانه، علی­رغـم تکثّـر و تنـوّع ظـاهـری، از عملکردها و کنش­های یکسانی پیروی می­کنند؛ در نتیجه قصّه­ها از ساختار روایی همسانی برخوردارند؛ همچنین وی مدّعی شد که نه تن...

قصه گویی هنری است جهانی که انسانها برای سرگرمی و تعلیم زیستن به نوع بشر از آن سود جسته اند. زمان پیدایش قصه­های عامیانه به درستی معلوم نیست، ولی پیشینه ای به قدمت تاریخ دارند و به دلیل همین قدمت و اصالتشان است که در زیرو بم تاریخ زنده مانده اند. ولادیمیر پراپ؛محقق روسی، با بررسی یک صد قصه ی عامیانه،عمل و نقش قهرمانان و ضد قهرمانان قصه های عامیانه و میزان اهمیت  آن اعمال و نقش ها را تحت عنوان خو...

نوشتار حاضر به بررسی ساخت داستان عامیانه حسین کرد شبستری باتوجه به عناصر داستانی آن، می پردازد. این داستان درباره اعمال پهلوانی و عیّاریِ قهرمانی به همین نام در دوره صفویه است. در این پژوهش ابتدا عوامل داستانی، درون مایه، پیرنگ، شخصیت، حادثه، توصیف، گفت وگو، زاویه دید و سبک داستان، بررسی و سپس در نتیجه گیری، چگونگی شکل گیری داستان با توجه به این عوامل، توصیف شده است. به نظر می رسد که «تکرار»، عنص...

حمزه نامه یکی از بلندترین قصه های بلند عامیان? فارسی است که سابق? آن به قرن هفتم هـ . باز می-گردد. این قصه به عنوان روایتی که متن آن جزء طومارهای پرطرفدار نقالان در سده های متمادی بوده است به صورت رو در رو در مقابل مخاطبان اجرا می شده، و به شکل شفاهی تا قرن دهم هـ حفظ شده و در عصر صفوی توسط کاتبان و نگارندگان مکتوب گردیده است. از اینرو این قصه از قابلیت های کلامی – زبانی فراوانی بهره مند است که...

یکی از ویژگی‌های برجستة داستان‌های منثور عامیانه که تا به حال کمتر بدان پرداخته شده، پیوند ژرف و معنادار آنها با کهن‌الگوهای داستان‌های پیامبران، یعنی تکرار و یا بازتولید بسیاری از رویدادهای زندگی پیامبران در متن آنهاست. در ‌این حوزه، سه نوع نقش‌آفرینی پیامبران در داستان دیده می‌شود: نقش‌‌آفرینی فعّال پیامبران در روند داستان، نقش‌های فرعی آنان، بازسازی ماجراهایی شبیه داستان‌های مربوط به پیامبران...

قصۀ حسین کرد شبستری از معروف ترین داستان های عامیانۀ فارسی، متعلّق به اواخر دورة صفوی و پدیدآورندۀ آن نامعلوم است. مضمون داستان زورآزمایی پهلوانان شیعه مذهب ایرانی است که در زمان حکومت شاه عباس، با دشمنان دین و مملکت می جنگند. در مقالۀ حاضر، ویژگی های روایت در این داستان بررسی شده و با ذکر شواهدی از متن نشان داده شده است که روایت آن به شیوة دانای کل و از زاویه دید بیرونی و دارای بسیاری از مختصّات...