هدف از پژوهش حاضر بررسی تطبیقی- تحلیلی ساخت به اصطلاح مجهول در کردی سورانی و کرمانجی است که بر اساس رویکرد "دستور نقش و ارجاع" تحلیل می شود. سورانی گونه ی مهابادی و کرمانجی گونه ی ماکویی به ترتیب مجهول ساختواژی و نحوی را در نظام زبانی خود متجلی می سازند. این فرایند در سورانی از طریق افزودن تکواژ -râ/rê به ریشه ی فعلی و در کرمانجی از طریق فعل کمکی hatin "آمدن" و مصدر فعل حاصل می شود. در این رسال...

در این مقاله ابتدا به بررسی ماهیت دستوری عناصر نمایه مفعولی در زبان فارسی خواهیم پرداخت، زیرا ساختار دستوری جمله بر اساس تلقی ما از ماهیت دستوری این عناصر، به شیوه متفاوتی تبیین می‏شود. پس از آن به ساخت دستوری بندهای متعدی دارای نمایه مفعولی در چارچوب دستور نقش و ارجاع نظر می‏افکنیم و سعی بر آن است که مطابق ادعای نظریه، ساخت نحوی این بندها مطابق با شرایط خاص زبان فارسی و بدون تحمیل مقولات خارجی...

بررسی ساخت بند زبان فارسی بر اساس دستور نقش و ارجاع*والی رضایی**مژگان نیسانیچکیدهاین جستار در پی آن است که ساخت بند در زبان فارسی را در چهارچوب دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار دهدنظریه دستوری به تعامل نحو، معناشناسی و کاربردشناسی در نظام های دستوری توجه ویژه ای داردنظریه بر پایه دو تقابل، شامل تقابل میان محمول و موضوع و تقابل میان موضوع و غیر موضوع استوار استتوجه به مفاهیم طبقه فعلی، بازنمایی...

در این مقاله ساخت مجهول در زبان فارسی از دیدگاهی جدید یعنی در چارچوب دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بیان اجمالی نظرات زبان شناسان و دستورنویسان مختلف در مورد چند و چون این ساخت به معرفی کوتاهی از دستور نقش و ارجاع و مبانی نظری آن خواهیم پرداخت. در ادامه با ارائه تحلیلی بر اساس صورت بندی این نظریه در مورد فرایند نحوی مجهول نشان داده خواهد شد که در زبان فارسی دو نوع ساخت مجهول...

با توجه به اهمیت پدیده تعدی در دستور زبان و نیز لزوم بررسی آن از دیدگاهی جدید، در این رساله با اتخاذ رویکردی نقشی-رده‏شناختی به دنبال بررسی پدیده تعدی در زبان فارسی گونه محاوره‏ای معیار از منظر پیوستاری هستیم. مزیت دیگر چنین دیدگاهی این است که بررسی تعدی در قالب پیوستار بر پدیده های مرتبط با تعدی نظیر مجهول، انضمام، سببی، مفعول نمایی افتراقی، نمایه سازی مفعول و غیره نیز پرتو می افکند. اهداف ک...

در دستور نقش و ارجاع افعال به پنج طبقه تقسیم می شوند که شامل ایستا، کنشی، لحظه ای، پایا و کنشی-پایا هستند. ایستاها بیانگر کنش خاصی نیستند و تنها نشان دهنده یک حالت هستند و به این دلیل است که این فعل ها قابلیت استمراری ندارند. فعل های طبقه ی کنشی نمایانگر کنش و عمل هستند و دارای مراحلی که در هر مرحله نیازمند گذر زمان هستند و به این دلیل قابلیت استمراری دارند. لحظه ای ها از جمله فعل های تغییر حال...

این پژوهش زبان شناختی در صدد آن است تا ساخت اسنادی ساز فارسی را بر پای? دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار دهد. دستور نقش و ارجاع به عنوان نظریه ای ساختگرا- نقشگرا، تعاملات نحوی، معناشناختی و کاربردشناختی در ساخت های دستوری را به کمک ساخت سازه ای، ساخت منطقی و ساخت اطلاع که حوزه های مستقل و در عین حال مرتبط در انگار? دستور نقش و ارجاع می باشند، آشکار می سازد. در این رساله، تجزیه و تحلیل داده ها ...

این پژوهش زبان شناختی در صدد آن است تا جایگاه سازه های موضوعی و غیرموضوعی زبان فارسی را در دستور نقش و ارجاع مشخص سازد. در این راستا، سازه های موضوعی و غیرموضوعی جملات این زبان، در چارچوب مفاهیم مطرح شده در ساخت لایه ای بند، در حوزه ی ساخت نحوی این نظریه، بررسی شده اند. یافته ها نشان می دهند که اگر چه در گونه ی رسمی و نوشتاری زبان فارسی که آرایش واژگانی فاعل-مفعول-فعل، تا حدودی ثابت است، سازه ه...

ازنظر رویکرد‌های نقش‌گرا، بشر زبان را به‌منزلۀ ابزاری برای ایجاد ارتباط به‌کار می‌برد تا بتواند به بازنمایی آنچه در جهان رخ می‌دهد، بپردازد. با توجه به اینکه در زبان شیوه‌های مختلفی برای بازنمایی این وضعیت‌ها و رخدادها، یا به‌عبارتی این وضعیت‌های امر وجود دارد، یکی از بخش‌های اصلی، حداقل در انگارة دستورهای نقش‌گرا، طبقه‌بندی شیوه‌های مختلف بازنمایی‌ وضعیت‌های امر است. هدف پژوهش حاضر بررسی شباهت...