بهره گیری از قصه و حکایت برای بیان مفاهیم بلند عرفانی، از دیرباز مورد توجه شاعران و نویسندگان این سرزمین بوده است. در این میان گاه با حکایت هایی روبه رو می شویم که به دلیل ظرفیت بالای ساختاری و مفهومی، روایت های مشابه و گاه گوناگونی از آنها ارائه شده است. حکایت ایاز و گوهر شکستن از این دسته حکایت هاست که عطّار، شمس تبریزی، مولوی و سلطان ولد آن را روایت کرده اند. در این مقاله به مطالعه روایت های ...

ولدنامه، نخستین مثنوی است که سلطان ولد (623-712 ق./ 1226-1313 م./ 605- 691 ش.) فرزند و جانشین مولوی (متوفای 672 ق./ 1274 م./ 653 ش.) آن را به خواهش مریدان خود سرود. سرودن این مثنوی-که در حدود ده هزار بیت می باشد- در اول ماه ربیع الاول سال 690 ق./ یازدهم مارس 1291 م./ بیست و یکم اسفند 669 ش. شروع و ختم آن، در جمادی الآخر همین سال بوده است. این مثنوی، از آنجا که قدیمی ترین و صحیح ترین سند تاریخی ...

کتاب معارف، مجموعه مواعظ، سخنان و نوعی یادداشتهای روزانه سلطان العلما بهاء ولد است که در آن، تجربه های روحانی مولف به شکل و زبانی خاصی بیان شده است. بهاء ولد در پاره ای از موارد، مطالب بسیار دقیق عرفانی را بوسیله زبان مجازی (تشبیه، استعاره و مجاز) و در کسوت لفظ، ادا می کند و به همین دلیل کلام او در بعضی مواقع پیچیده و مبهم است. ولی بهاء در بیشتر مواقع با شیوۀ نوینِ ادبی، تجارب پیچیدۀ باطنی خویش ...

his impact on Rumi’s relations with princes, Sufi masters and disciples are of great important in the recognition of Rumi. Unfortunately except Walad Nāma’s introduction written by Homāei, nowhere the personality, thoughts and works of Soltānwalad have been examined. In the present paper an attempt has been made to survey and analizeIn the present paper an attempt has been made to survey an...

عنوان این مقاله «مختصری از امثال و تمثیلات مشترک در مثنوی و ولدنامه» است. ولدنامه، اثری است که در قالب مثنوی سروده شده است. این منظومه به تقلید از مثنوی مولوی در تفسیر دقایق عرفانی و اخلاقی همراه با تمثیلات دلکش است، که سلطان ولد تصویری درست از زندگی جسمانی و روحانی مولانا و حالات و مقامات مریدان و مصاحبان او را منعکس می‌کند. از مقایسه مثنوی معنوی با ولدنامه، چنین استنباط می‌شود که شاید سلطان و...

بررسی تطبیقی بین زبان ها میزان تأثیر زبان ها از هم و دلایل آن را روشن می کند. زبان ها نه تنها در قرض گیری از هم تأثیر می گیرند، بلکه مواقعی ساختار ترکیب بندی واژه ها و یا جمله ها نیز دگرگون می شود. دلایل این تأثیرپذیری می تواند اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی باشد. بهترین نمونه بررسی زبان شناسی مقابله ای در نوشته های نویسندگان و گویشوران دوزبانه است. نمونه گزینش شده در پژوهش، نسخه های خطی بازم...

هدفِ این مقاله طرح یک مسئله در عروض شعرِ سلطان ولد، پسر بزرگ جلال‌الدین محمد مولوی است. در شعر وی یک ویژگی عروضی به چشم می‌خورد که به کلّی با تمام دیوان‌های شعر کلاسیک فارسی متفاوت است. این تفاوت چندان چشم‌گیر است که نمی‌توان آن را از جنس خطای کاتب یا حروف‌‌چین و ناشر به حساب آورد. نویسنده پس از نشان‌دادن این ویژگی، دو عامل احتمالی را سبب این تفاوت می‌داند: یکی احتمال تفاوت در نظام آوایی کلمات فار...

ساختارِ هر اثر به‎لحاظِ صورت و محتوا قابلِ ارزیابی است. فرم را می‎توان حاصلِ ژرف ساخت‎های فکری، هنری، اسطوره‎ای، زیبا شناختی و ... در محتوای آن اثر دانست. بررسی فرم و محتوا در معارف، علاوه بر تعریفِ ارتباطِ دوسویه و هماهنگ، بینِ این دو مقوله، به مطالعه عواملِ زیر بناییِ این اثر در دو مبحثِ ادبیاتِ تعلیمی و زیبایی شناسی می‎پردازد. هدف از این پژوهش، اهمّیّتِ نقش محتوا در فرم کتاب معارف، اثر سلطان العلماء؛ بها...

علاءالدّین محمّد، فرزند بزرگ مولانا، بر خلاف برادر خود، سلطان ولد که با پدر همدلی و هم‌آوایی داشت و زیر نظر او مراحل سیر و سلوک معنوی را پیمود، از همان آغاز راهی دیگر در پیش گرفت و با قرار گرفتن در اردوی مخالفان، به‌ویژه در برخورد با شمس تبریزی تا جایی که توانست با پدر و معشوق روحانی او دشمنی ورزید. حتّی گفته می‌شود در قتل احتمالی شمس نیز از جملة سرغوغائیان بود. حقیقت در این باب هر چه باشد، یک چیز...