تکنولوژی، که از آغاز و به قصد سلطۀ انسان بر جهان طبیعی شکل گرفت، امروز، با گسترش ابعاد فنّاوری در حوزه‎های مختلف علم، نقش بی‎بدیلی در زندگی انسان‎ها ایفامی‎کند. اگرچه هنوز برخی صاحب‎نظران از این که واژۀ سلطه را در این رابطه استعمال کنند احتیاط می‎کنند، درحقیقت، سلطۀ تکنولوژی بر انسان مدت‎هاست که آغاز شده و به اندازه‎ای این تسلط آرام و سازوار با نیازهای انسان پیش‎رفته که امروزه اگر کسانی با تردید...

مقالۀ حاضر به معرفی و تشریح اندیشه‌‌‌‌‌‌های هُمی کِی. بابا (1949- )، یکی از نظریه‌‌‌پردازان پرآوازۀ معاصر در حوزۀ مطالعات پسااستعماری، می‌‌‌پردازد. این مقاله در دو بخش تنظیم شده است: در بخش نخست به واکاوی مفاهیم پیوند‌خوردگی هویّت و فرهنگ و نیز فضای سوّم می‌‌پردازیم، و در بخش دوّم نیز مفاهیم ملّت به‌‌مثابه روایت و نیز تِرومای مهاجرت را بررسی می‌‌‌کنیم. در نظریۀ پسااستعماری و، به‌‌طور گسترده‌‌‌‌تر، در ...

داستان "درخت گلابی" به واسطۀ راویانی که هر یک بر اساس دریافت خود از جهان پیرامون به ارائۀ آن می‌پردازند، روایاتی متفاوت و گاه متناقض از جهان - از پذیرش واقعیت انضمامی تا فراهم نمودن بستری برای اندیشیدن انتقادی - به مخاطب ارائه می‌دهد. در خوانش‌های ارائه شده از داستانِ "درخت گلابی"، پرداختنِ صرف به روایت محوری راوی، منجر به نقد فردگرایانه و روان‌شناسانۀ متن و قرار گرفتن مسائل اجتماعی در سا...

مقالۀ حاضر به معرفی و تشریح اندیشه های هُمی کِی. بابا (1949- )، یکی از نظریه پردازان پرآوازۀ معاصر در حوزۀ مطالعات پسااستعماری، می پردازد. این مقاله در دو بخش تنظیم شده است: در بخش نخست به واکاوی مفاهیم پیوند خوردگی هویّت و فرهنگ و نیز فضای سوّم می پردازیم، و در بخش دوّم نیز مفاهیم ملّت به مثابه روایت و نیز تِرومای مهاجرت را بررسی می کنیم. در نظریۀ پسااستعماری و، به طور گسترده تر، در حوزۀ مطالعات فرهن...

این مقاله می خواهد به نقش زبان و تنوع زبانی و فرهنگی از بعد معرفت شناسی بپردازد. از این رو، با طرح این که ارتباطات بین فرهنگی در فرآیند تکوین علمی خود به دلیل غیر ارتدوکسی بودن، در چمبرۀ تعیین موضوع، نظریه و روش قرار دارند، نشان می دهد که در این مرحله از تکوین حداقل به تعیین یک امر نیاز دارند؛ ماهیّت مسئله در ارتباطات بین فرهنگی چیست؟ شکل‏گیری کلیّت ارتباطات بین فرهنگی یک پروژۀ زمانمند است که پرد...

میخائیل باختین، رمان رانزدیک‌ترین واقعۀ هنری به کارناوال‌های مردمیِ جاری در سطح خیابان‌ها و مکان‌هایعمومی می‌دانست، بدین دلیل که رمان، بیشترین قابلیت انعکاس مساویِ صداهای مختلفانسانی و اجتماعی را در خود دارد و از سلطۀ تک‌صدایی گفتمان مسلط بر جامعه می‌کاهدتا‌آنجاکه به واژگونی در نیروهای قاهر فرهنگی، مذهبی، اخلاقی و به سطح آمدن فرهنگفرودستی و عامیانه می‌انجامد تا مروج مردم‌سالاری باشد. رمان نگران ن...

ادبیات مقاومت از مهم‌ترین سنگرهای فرهنگی ملت‌های تحت سلطه است که زشتی‌ها و پلشتی‌های بیداد داخلی یا تجاوزگر بیرونی در همۀ حوزه‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را با زبانی هنری و ادیبانه بیان می‌کند. این واژه همواره با ظلم‌ستیزی عجین شده و از پیشینه‌ای طولانی در طول تاریخ بهره‌مند است. انسان همواره موجودی آزادی‌خواه بوده و دربرابر عواملی که موجب سلب این آزادی شود به ستیزه و دفاع پرداخته، که...

برای آن‌که بتوانیم ایرانی آباد، آزاد و شاد بسازیم، لازم است که درک کاملاً درست و واقع‌بینانه‌ای از گذشتۀ خود داشته باشیم. برای این منظور لازم است در کنار استفاده از منابعی که مورخان و جامعه‌شناسان فراهم می‌آورند، از منابعی دیگر، مانند متون ادبی و هنری نیز بهره بگیریم. به نظر می‌رسد که این قبیل متون از بهترین و قابل اعتمادترین منابع برای شناختن جامعۀ ایرانی هستند؛ زیراکه این منابع غالباً فرمایشی و...