در دهه های گذشته بر کاهش جمعیت، و در دهه نود بر افزایش جمعیت تأکید می شود. به راستی علت این تفاو تها در سیاست گزاری چیست؟ نوشتار حاضر، بخشی از این مسئله را مورد کاوش قرار داده و نشان م یدهد فراباورهای جمعیتی، به آن دسته از عناصر واقعی اشاره میکند که در تصمیم گیری های مربوط به سیاست هایِ جمعیتی و رشد مناسب جمعیت در جامعه اسلامی، مؤثر است. در این مقاله، علاوه بر بیان سیاست گزاری های کمی و کیفیِ ج...

در برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، عدالت در توزیع و پراکنش فضایی کاربری‌ها یکی از مؤلفه‌های اساسی در توسعة پایدار شهری محسوب می‌شود. گسترش کالبدی کاشان در دهة اخیر و افزایش جمعیت آن باعث عدم تعادل در کاربری اراضی در نواحی مختلف آن شده و توسعة پایدار شهری را به خطر انداخته است. بنابراین، با توجه به اینکه کاربری‌ها و خدمات شهری با پاسخگویی به نیاز جمعیتی و افزایش منفعت عمومی نقش و جایگاهی مهم در ب...

جهان اسلام، به سرزمین هایی گفته می شود که در آن مسلمانان دارای بالاترین درصد، نسبت به سایر ادیان هستند. اسلام که بیش از ۱۴ قرن از ظهور آن می گذرد بر اکثر سرزمین های نزدیک و دور دنیا خصوصاً در آسیا، اروپا و آفریقا نفوذ کرده است. از نظر موقعیت جغرافیایی بیش تر کشورهای اسلامی در خاورمیانه، آسیای میانه، شمال آفریقا و جنوب شرقی آسیا واقع شده اند. از مهم ترین مطالعات بر روی کشورهای اسلامی، مطالعه ی کم...

مطالعات حاکی از آن است که جمعیت جهان در حال حرکت به سمت سکونت در شهرهاست؛ چراکه در سال 1800 تنها 3 درصد جمعیت جهان شهرنشین بودند؛ اما این رقم 200 سال بعد از مرز 50 درصد گذشته است. افزایش جمعیت شهری در جهان و به ویژه در کشورهای درحال توسعه، مجموعه ای از اثرات مثبت و منفی را با خود به همراه داشته است. اندیشمندان به دنبال جمعیتی بهینه برای شهرها هستند. این موضوع از دیرباز توسط فلاسفه و محققین مورد...

برنامه‌ های توسعه مهمترین ساز وکار حکومت برای تحقق عدالت در جامعه است. به همین دلیل توجه اساسی به عدالت اکولوژیکی، اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی در برنامه نویسی و تنظیم آن در چارچوب عدالت اسلامی به ساخت‎یابی عادلانۀ جامعه و تعالی و پیشرفت متوازن در همۀ ابعاد، عرصه ها، قشرها و مناطق مختلف جغرافیایی کشور منجر می شود. در این راستا، برنامه های آمایش سرزمین چارچوب مهمی در پیشرفت متوازن جامعه در ...

       توزیع فضایی امکانات و خدمات یک شهر بر اساس شاخص­های عدالت اجتماعی ارتباط تنگاتنگی با توسعه پایدار دارد، چرا که توزیع عادلانه خدمات و امکانات می تواند زمینه ساز توسعه متوازن مناطق یک شهر و برعکس عدم توزیع عادلانه آن باعث ایجاد بحران­های اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی شود؛ بنابراین باید در فرایند برنامه ریزی شهر توجه جدی به پراکنش فضایی و عادلانه امکانات و خدمات شود. هدف این پژوهش بررسی و ش...

تأثیر تغییرات ساختار جمعیت در پیامدهای اقتصادی و اجتماعی زمینه را برای مطالعه ی پیوند بین جمعیت و توسعه فراهم ساخته است. بسیاری از تحقیقات جمعیت شناختی بر تعیین پذیری تغییرات جمعیت از ساختار اقتصادی و اجتماعی تأکید داشته و این امر همواره با ظهور حوزه های جدید پژوهشی توسعه یافته است. مطالعه ی تأثیر ساختار جمعیت در پیامدهای اقتصادی و اجتماعی به سبب اهمیت آن در سیاست گذاری های کلان اجتماعی و اقتصا...

موضوع عدالت اجتماعی در مباحث شهری و به تبع آن عدالت توزیعی در پراکنش خدمات در فضای شهری اهمیت بسزایی دارد؛ چراکه عدم توزیع عادلانه خدمات و امکانات به بحران های اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی منجر خواهد شد. توجه به اهمیت توزیع عادلانه خدمات و امکانات شهری در نواحی شهری از مهمترین عوامل افزایش سطح رفاه اجتماعی وپایداری زندگی شهری محسوب می شود. انتخاب فرم شهر متراکم به عنوان فرم پایدارشهری و نیز مو...

میزان و چگونگی توزیع کاربری‌ها و خدمات شهری می‌تواند نقش مؤثری در جابه‌جایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری داشته باشد و از آنجا که یکی از معیارهای توسعه‌ی پایدار شهری توجه به توزیع متوازن جمعیت است، لذا توزیع خدمات و کاربری‌های شهری باید به گونه‌ای باشد که عدالت فضایی را برقرار نماید. در این پژوهش به صورت موردی مناطق شهر مرند در ارتباط با 12 نوع خدمات و کاربری شهری مورد بررسی قرار گ...