چکیده یکی از مسائل مهم در مباحث معرفت شناسی رابطه اراده با معرفت است. پاسخ به این پرسش که آیا معرفت امری ارادی است یا فعلی غیر ارادی و به قول متکلمین اضطراری، از مباحث قدیمی علم کلام و فلسفه است. متکلمین در موضوع ایمان و این که حقیقت آن معرفت الله است با این پرسش مواجه شدند که آیا معرفت الله ارادی است یا به صورت غیر ارادی و اضطراری واقع می شود. در این خصوص نظّام و جاحظ از گروه معتزله نظریه معرف...

ضرورت‌های نوین زندگی بشر تخصص‌گرایی در علوم را پدید آورد. با وجود این، رده‌بندی دانش از آغاز تا کنون نتوانسته است مرزروشنی بین حوزه‌های علمی پدید آورد و هنوز در این خصوص، اجماعی بین دانشمندان حاصل نشده است. تخصص‌گرایی افراطیتوأم با درک پیچیدگی موضوعات مورد مطالعه، باعث شد که ضرورت توجه به نگرش‌های تلفیقی در حوزه تولید دانش گسترش یابد.مقاله حاضر تلاش می‌کند در بخش نخست وضع موجود معرفت و ضرورت نی...

این مقاله می‌کوشد به یکی از مباحثِ چالش‌برانگیز در معرفت‌شناسی یا علم‌‌شناسی، یعنی رابطۀ «علایق انسانی» با «معرفت» به‌ویژه «معرفت علمی» بپردازد و الگویی قابل‌‌دفاع از نسبتِ میان این دو مقوله ارائه دهد. در این راستا، نخست سه سنخ الگوی پیشنهادی دربارۀ این رابطه طرح و نقد می‌شوند: «رابطۀ استعلاییِ» علایق با معرفت (هابرماس)، «رابطۀ برسازندۀ» یک‌سویۀ علایق با معرفت علمی (برنامۀ قوی) و «رابطۀ برساختۀ دو...

انسانشناسی در معنایی غیر از رشته انسانشناسی رایج از جمله معرفت یها ی است که پارادایمهای علمی در ساختار و روش خود مبتنی برآن ه ندست . آگوست کنت بعنوان آغازگر جریان پوزیتیویستی، پارادایم پوزیتیویستی و علم جامعهشناسی را بر انسانشناسی نوینی بنا کرد. او انسان را به گونهای تصویر میکند که از درون آن زندگی اجتماع ی و به تبع آن علم فیزیک اجتماعی پدید میآید. این فرایند شاهدی بر آناست که معرفت علمی در چار...

پژوهش حاضر، به بررسی دیدگاه های ریکور و ملاصدرا در مبحث خیال و نقش مؤثر تخیل به ویژه در حوزة معرفت می‎پردازد. گرچه مبادی دو فیلسوف در این باره متفاوت است، در حوزه‎های خاصی شباهت های قابل توجهی در اندیشه های این دو ظاهر می شود. ریکور که یکی از فیلسوفان معاصر حوزة هرمنوتیک است از مباحثی نظیر نشانه‎شناسی، زبان‎شناسی، ساختارگرایی، و معرفت‎شناسی رایج در فلسفة تحلیلی، برای غنی‎ساختن هرمنوتیک استفادة ...

در طیّ وادی‌های مختلف سلوک است که آدمی با سیر در آفاق و انفس تجربه‌های روحانی خود را به مدد می طلبد تا از عالم ظاهر و صورت طبیعت به مرحله وحی و الهام درونی برسد. اصل تکامل انسان مربوط به چنین سیرو سلوکی دانسته شده است، بدین معنی که آدمی در یک سیر باطنی و مهاجرت روحانی بر آن می شود تا از جایی به جایی رود و در خود سفر کند و تحوّل پذیرد. در این تغییر و تحول است که ماهیت انسانی ظهور پیدا می کند و هر ...

انسانشناسی در معنایی غیر از رشته انسانشناسی رایج از جمله معرفت یها ی است که پارادایمهای علمی در ساختار و روش خود مبتنی برآن ه ندست . آگوست کنت بعنوان آغازگر جریان پوزیتیویستی، پارادایم پوزیتیویستی و علم جامعهشناسی را بر انسانشناسی نوینی بنا کرد. او انسان را به گونهای تصویر میکند که از درون آن زندگی اجتماع ی و به تبع آن علم فیزیک اجتماعی پدید میآید. این فرایند شاهدی بر آناست که معرفت علمی در چار...

چکیده اگرچه بالاترین سطح معرفت از انسان، معرفت فلسفی اوست، ولی انسان به عنوان یک واقعیت اجتماعی زمانی قابل درک تجربی است که معرفت فلسفی بتواند به سطح پارادایمی و پس از آن به سطح معرفت علمی نازل گردد. در این بین پارادایم، مجموعه گفتارهای منطقی است که در ارتباط بین الاذهانی اندیشمندانی مورد پذیرش جامعه علمی قرار می گیرد و به سؤالات اساسی درباره پیش فرض های هستی شناختی، معرفت شناختی، روش شناختی، ...

چکیده یکی از مسائل مهم در مباحث معرفت‌شناسی رابطه اراده با معرفت است. پاسخ به این پرسش که آیا معرفت امری ارادی است یا فعلی غیر‌ارادی و به قول متکلمین اضطراری، از مباحث قدیمی علم کلام و فلسفه است. متکلمین در موضوع ایمان و این‌که حقیقت آن معرفت الله است با این پرسش مواجه شدند که آیا معرفت الله ارادی است یا به‌صورت غیر‌ارادی و اضطراری واقع می‌شود. در‌این‌خصوص نظّام و جاحظ از گروه معتزله نظریه معرف...