چکیده یکی از موضوعات اساسی شعر معاصر فارسی و عربی توجه به مسائل اجتماعی، سیاسی و ... است. زن به عنوان یکی از عناصر تأثیرگذار در اجتماع، پس از دوره ی بیداری در شعر معاصر مورد توجه ویژه قرار گرفت. در حالی که تا قبل از آن، چندان برای موقعیت و حقوق او اهمیتی قائل نمی شدند. از جمله ی شاعرانی که موضوع زن و جایگاه او در شعرشان انعکاس یافته است، می توان از احمد شاملو شاعر معاصر فارسی و نزار قبانی شاعر...

چکیده : آزادی، این آرزوی دلپذیر انسانی ، ازجمله موضوعات و مفاهیمی است که از دیرباز ذهن بشر را مشغول خود ساخته و عطش سیری ناپذیر آن انسان را به دنبال خود کشانده است . این گوهرگرانبها چه به عنوان نیاز فکری و درونی و اخلاقی و چه در مفهوم نوین امروزی به عنوان نیاز اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ، همواره مورد توجه و تأکید بزرگان اندیشه و بودن و سرودن بوده است . در سروده های شعرای بعد از مشروطه تا آغاز ا...

«عنوان» یک نشانة زبانی است که در آغاز متن قرار می‌گیرد تا آن را نام‌گذاری، نشان‌دار و برجسته سازد و خواننده را به خواندن متن ترغیب کند. عنوان می‌تواند از نظر محتوایی گاهی همچون ابزاری سرشت متن را آشکار کند و از ابهام آن بکاهد، یا در فرایند نظریة ساختار به عنوان جزئی از یک کل، کمال‌بخش یک ساختار کلان‌تر باشد که در اندام‌وارگی کل متن یا کتاب دیده می‌شود. احمد شاملو نسبت به ساخت و بافت واژگان، توج...

شناخت ابعاد مختلف زمان، مبحثی است که در طول زمان، ذهن بسیاری از نظریه پردازان را در جوامع مختلف به خود مشغول کرده و به گونه های متفاوت بازتاب داشته است. اما آنچه که در این میان قابل بررسی است پژوهش در دو حیطه ی زمان بیرونی (عینی) و زمان درونی (ذهنی) است که سایر نظریه ها را می توان در این دو دسته گنجاند.پژوهش حاضر با بررسی تطبیقی شعر شاملو و آدونیس به چگونگی بازتاب زمان به عنوان تجربه ای مشترک د...

ابهام یکی از فرایندهای مهم و در عین حال کلیدی در شعر معاصر ایران، از جمله شعر شاملو است. شعر او به دلیل مبهم بودن، استعداد تأویل پذیری و معانی متعدد دارد. پژوهش حاضر کوششی است جهت بررسی و شناخت ابعاد ابهام های موجود در شعر شاملو. در این پژوهش این نکته را دریافتیم که ابهام در شعر شاملو دارای ابعاد زبانی، تصویری و معنایی است و بر همین اساس ابهام را در سه حوزه ی معنایی، زبانی و تصویری مورد بررسی ق...

مقاله حاضر می‌کوشد به‌نقد فرمالیستی شعر با «چشم‌ها»ی احمد شاملو بپردازد. بدین منظور این تحلیل بر مهم‌ترین مؤلفه نقد فرمالیستی یعنی «آشنایی‌زدایی» متمرکز است و هدف آن آشکار کردن تمهیدات و صناعات به‌کاررفته در این شعر و بررسی چرایی و چگونگی ایجاد حس و لذت زیباشناختی است. شعر «با چشم‌ها» بی‌اطلاع از زمینه و زمانه اجتماعی مرتبط، لذت‌بخش و احترام‌برانگیز است. در این میان، رویکرد فرمالیستی ابزاری برا...

رویکرد بینامتنی یکی از مباحث مهم و مورد توجّه نظریه پردازان معاصر در حوزه ی نقد ادبی است. بر اساس این رویکرد، متون مختلف از دیرباز با یک دیگر در تعامل بوده و تحت تاثیر آثار پیش از خود آفریده شده اند. هیچ متنی، جریانی یا اندیشه ای به طور دفعی و بدون گذشته ایجاد نمی شود از این رو هیچ اثر مستقلی را نمی توان یافت که از تاثیرپذیری و ورابط بینامتنی به دور بوده باشد. از جمله متونی که در این زمینه قابل...

چکیده این رساله با هدف بررسی، تحلیل و تأویل نمادهای پرندگان در شعر پنج شاعر برجسته ی معاصر (نیما یوشیج، مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد) نوشته شده است. نگارنده نخست به ذکر مقدماتی پیرامون مبحث نماد چون تعریف آن در لغت و اصطلاح، انواع نماد، پیوند نماد با دیگر صور خیال و شیوه ی فهم نماد پرداخته است. سپس، انگیزه ها و عواملی که منجر به شکل گیری نماد در شعر شاعران معاصر شده م...

اشتراک عینی فنی است که در آن، شاعر با انتخاب مجموعه ای از اشیاء، موقعیت ها، موضوعات، حالات یا زنجیره ای از حوادث، به نحوی مؤثر واکنشی عاطفی در خواننده به وجود می آورد. در این حالت، شاعر نیازی به بیان صریح احساسات ندارد؛ بلکه آن ها را در قالب اشیاء، موقعیت ها و غیره در ذهن خواننده تداعی می کند. در اشعار نیما یوشیج و احمد شاملو نمونه های بسیاری از فن اشتراک عینی را می بینیم. به نظر می سد تاکنون ت...

مهم‌ترین اندیشه­ی نهفته در شعر «مانلیِ»  نیما و «رکسانا»ی شاملو، جسجوی جهان آرمانی در آن‌سوی واقعیت، نگرش بدبینانه و نفرت‌انگیز به جهان واقعی و تلاش برای آفرینش و القای دنیایی پر از آرامش و کامرانی است تا روح از اضطراب و آشفتگی و درد و رنج این جهان بیاساید. از آن‌جا که نیما در اشعار خود، متأثر از سمبولیست‌های قرن نوزدهم فرانسه است نگارندگان برآنند که وی در اعتقاد به جهان آرمانی و جنبه­ی سمبولیسم...