امروزه کمتر نقدی را می¬توان یافت که از کارکردهای ساختاری بی¬بهره باشد. پیشرفت¬های نقد ادبی معاصر، منجر به ایجاد مکتب ساخت‌گرایی با الهام از نظریات زبان¬شناسانه "فردینان دوسوسور" گردید. تحلیل ساختاری به ویژه بر آثار روایی یکی از شگفت¬ترین دستاوردهای نقد ادبی معاصر است. در حوزه داستان¬ها و قصه¬های اساطیری و حماسی، بهترین شیوه تحلیل و طبقه¬بندی ساختاری را در آثار ولادیمیر پراپ روسی می¬توان یافت. ر...

این نوشتار، تحلیل حکایاتی از گرشاسب نامه با به کارگیری روش ریخت شناسی پراپ است. کاربرد این روش، آزمونی برای نظریة ریخت شناسی در نوع ادبی «اسطوره» به شمار می رود. بسیاری از اجزا و کنش های بررسی شده در روایات گرشاسب نامه با روایت شناسی پراپ یکسان است. همچنین با بررسی تطبیقی ساختار حکایات، همگونی هایی در زیر ظاهر آشفته و گوناگون آنها نمایان می شود.

اگرچه مطالعة منظم طرح داستان توسط صورت گرایان و به خصوص با بررسی پراپ وارد دنیای ادبیات گردید، پس از پراپ روایت شناسان ساختارگرا از جمله گریماس در تلاش بودند تا ضمن رفع ایرادات مطالعة پراپ، به الگویی جامع برای مطالعة روایت ها دست یابند. پژوهش حاضر ضمن بررسی داستان حضرت یوسف (ع) برمبنای دیدگاه پراپ و گریماس در متن قرآن تلاش دارد به این سؤالات پاسخ دهد که: آیا یافته های پراپ با داستان های قرآن مط...

قصه‌پردازی را می‌توان نخستین هنر آدمی درعرصه‌ی کلام دانست. قرآن کریم نیزبرای پند وراهنمایی بشر از بیان قصه استفاده نموده وزندگی بسیاری از پیامبران را درقالب قصه آورده‌است. پژوهش حاضر ضمن بررسی خویشکاری‌ها درمتن داستان‌های قرآن برمبنای دیدگاه پراپ (1982) تلاش دارد به این سؤالات پاسخ دهدکه: آیا هر سی‌و‌یک خویشکاری پراپ را می‌توان در داستان‌های قرآن یافت؟ آیا با توجه به خویشکاری‌های یافته‌شده می‌ت...

مقاله پیش رو در  صددصدد  است تا داستان شغاد از شاهنامه را بر پایه نظریه ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ تحلیل و میزان برابری آن دو با یکدیگر را بررسی کند؛ به‌همین منظور در بخش نخست،  مبانی نظری مکتب ساختارگرایی و ریخت‌شناسی بررسی می‎شود. در ساختارگرایی اصالت متن، بی‎توجهی به ریشه‌های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی و توجه به روابط متقابل واحدهای متن مورد توجه بوده و در ریخت‎شناسی نیز مواردی مانند چهار قانون ...

یکی از بهترین و دقیق‌ترین شیوه‌های طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل ساختار و قالب قصّه‌ها، الگوی ریخت‌شناسی پراپ است. پراپ با مطالعه قصّه‌های پریان روسی به این نتیجه رسید که این قصّه‌ها به‌رغم تنوع و تکثر از نوعی وحدت و همانندی برخوردارند. در مقاله پیش‌رو سه داستان با نام‌های؛ تقدیر، تمتی و تیزتن از کتاب افسانه‌های مردم ایران گردآوردی علی‌اشرف درویشیان با رویکردی تحلیلی- توصیفی...

بررسی ساختاری (ریخت شناسی) یکی ازشیوه های واکاوی اثر ادبی است که با تحقیقات ساختار‌‌‌شناس روسی، ولادیمیر پراپ، در 1928 قدم به عرصه نهاد. هدف از تحلیل ساختاری در هر موضوعی رسیدن به شناخت بهتری از سرشت‌ انسان و طبیعت و ارتباط این روساخت‌ها با کنه عقاید و مذهب و هنر و دانش مردمان است. برای پی‌بردن به این ارتباطات، معیارها و شاخصه‌هایی لازم است تا مؤلّفه‌های اصلی و محوری از عناصر غیر مهم _ که نقش کل...

ولادیمیر پراپ، فولکلورشناس روسی، در نظامی ابداعی به بررسی ریخت­شناسانه قصه­های پریان روسی پرداخت. پراپ رده­بندی را از محتوا و مضمون قصه به مشخصات صوری و ساختمانی آن منتقل می­کرد و این مشخصه­ها را مورد پژوهش قرار می­داد، بنا به تعریف وی ریخت­شناسی، توصیف قصه­ها بر پایه اجزای سازنده آنها و همبستگی و ارتباط این سازه­ها با یکدیگر و یا کل قصه است. این نوشتار، تحلیل حکایاتی از «کوش­نامه» با به کارگیر...