واژگان در هر زبانی برترین وسیله برای بیان مافی­الضمیر آدمی است. با واژه­هاست که معانی، افکار و احساسات عیان می­گردند و در کنار همه این­ها ساده­ترین ابزار ارتباطی بین انسان­ها هستند.  هرچه خطیب و سخنران در انتخاب کلمات بیشتر دقت نماید، تأثیر آن در مخاطبان افزوده خواهد شد. این مقاله، به هدف معرفی عالم لغوی ایرانی الاصل، ابوالفتح برهان الدّین ناصر بن ابی المکارم المطرّزی، پدیدآورندۀ معجم لغوی «المُغرِ...

واژگان در هر زبانی برترین وسیله برای بیان مافی­الضمیر آدمی است. با واژه­هاست که معانی، افکار و احساسات عیان می­گردند و در کنار همه این­ها ساده­ترین ابزار ارتباطی بین انسان­ها هستند.  هرچه خطیب و سخنران در انتخاب کلمات بیشتر دقت نماید، تأثیر آن در مخاطبان افزوده خواهد شد. این مقاله، به هدف معرفی عالم لغوی ایرانی الاصل، ابوالفتح برهان الدّین ناصر بن ابی المکارم المطرّزی، پدیدآورندۀ معجم لغ...

 معرّفى کتاب »کلید مفاهیم قرآن«، یا »معجم موضوعى قرآن کریم« اثر آقاى على اکبرهاشمى رفسنجانى است. این اثر که با عنوان »تفسیر راهنما« چاپ و منتشر شده، نخستین معجم مفصّل موضوعى مفاهیم قرآن کریم است که به شکلى ابتکارى و منحصر به فرد، اطلاعات موضوعى گسترده‌اى را در خود جاى داده است.

معرّفی کتاب »کلید مفاهیم قرآن«، یا »معجم موضوعی قرآن کریم« اثر آقای علی اکبرهاشمی رفسنجانی است. این اثر که با عنوان »تفسیر راهنما« چاپ و منتشر شده، نخستین معجم مفصّل موضوعی مفاهیم قرآن کریم است که به شکلی ابتکاری و منحصر به فرد، اطلاعات موضوعی گسترده ای را در خود جای داده است.

غالباً گمان بر این است که پیوند زبان فارسی با زبان عربی، محدود به واژگان معرّب است؛ ولی شواهد تاریخی نشان می‌دهد که ارتباط میان این دو زبان، ریشه‌دارتر از واژ گان معرّب است. پسوند «الف و نون»، شاهدی مهم در پیوند با تأثیر و نفوذ ریشه دار زبان فارسی در زبان عربی است. از خویشکاری‌های این پسوندِ فارسی، نسبت‌ساز بودن آن است؛ اما نکتۀ جالب توجه، حضور این پسوند در شماری از اَعلام تاریخی بصره است. نخستین کس...

احمد بن ابی یعقوب اسحاق بن واضح یعقوبی اصفهانی مصری (م284ق) از بزرگ‌ترین و پیشگام ترین دانشمندان «موالی» است. او را می‌توان معلم و پدر جغرافیای اسلامی و تاریخ‌نگاری جهانی با ویژگی‌های عقل گرایانه دانست. گرایش دینی- مذهبی و وسعت تسلط علمی او در حوزه تاریخ، جغرافیا، شعر و نجوم و گیاه شناسی و مطالعات اجتماعی، وی را بر صدر طبقة دانشمندان بنام اسلامی- شیعی نهاده است. برآیند بسیاری از شواهد و دلایل ت...

ابن خرداذبه (ح. 272 هـ . ق) و ابن رسته (290 هـ . ق) پیش از ابن فقیه به عجایب نگاری به عنوان یکی از گونه های جغرافیانگاری وصفی در جهان اسلام توجه کردند اما ابن فقیه در البلدان،علاوه بر توجه به اطلاعات تاریخی و جغرافیایی، برای اولین بار در سطحی وسیع به عجایب نگاری پرداخت. پژوهش حاضر می­کوشد با روشن ساختن مواد گوناگون عجایب نگاری، تقسیم بندی انواع عجایب، شیوه معرفی عجایب در البلدانو بررسی منابع اب...

این مقاله به معرفی و ارزیابی معجم های موضوعی قرآن می پردازد. نویسنده نخست از ضرورت معجم موضوعی سخن گفته سپس اهداف معجم نویسی موضوعی را مطرح می کند. آنگاه پیشینه معجم های موضوعی را به صورت فشرده بررسی می کند و سپس معجم ها و فرهنگ های موضوعی قرآن را که به زبان عربی و فارسی منتشر شده است به صورت جداگانه بررسی و ارزیابی کرده نقاط قوت و ضعف آنها را بیان می کند و در پایان به ارزیابی «فرهنگ قرآن» فراه...

محمد آصف محسنی از مراجع تقلید شیعه و از فعالان سیاسی افغانستان، به‌تازگی چاپ دوم کتاب معجم الأحادیث المعتبرة اثرخویش را در هشت جلد منتشر کرده است. ترتیب چینش کتاب‌های فقهی و غیرفقهی در این کتاب، جدید و نشانگر نگاه مؤلف به جایگاه عقل و علم و موقعیت علم اصول، رجال و مهم‌تر از آن باورهای سیاسی مؤلف در باب تشکیل حکومت اسلامی است. کتاب در مجموع شامل بیش از 11 هزار روایت دارای سند معتبر (صحیح، حسن و ...

از جمله موضوعاتی که در گذشته و امروزه بین لغویان و مفسران مطرح و مورد اختلاف بوده، وجود یا عدم وجود واژگان مترادف در قرآن کریم می باشد. ابوهلال عسکری قائل به این نظر بوده که واژگان مترادف در زبان عرب و قرآن وجود ندارد و در این زمینه کتابی با عنوان "الفروق اللغویه" نگاشته است که در آن به فرق بین کلمات مترادف پرداخته اما در این راه از اشتباه مصون نمانده است. در مورد وجود یا عدم وجود واژگان مترادف...