به زعم پوپر، اگر چه در نهان خویش، از برخی داوری های ارزشی متأثر شده است، اما به آن معنا نیست که خود مرتکب همان خطایی شده که پوزیتیویست ها را بدان متهم کرده است. در این مقاله، ضمن پرداختن به نقش ارزش داوری در فلسفة علم پوپر، نشان داده شده است که تأثیرپذیری پوپر از ارزش داوری، فراتر از آن چیزی است که وی به آن اذعان می کند. به نظر نگارنده، دو موضع مهم در روش شناسی علمی پوپر، مستعد نفوذ ارزش ها هست...

نخستین پیکرۀ نقش های معنایی زبان فارسی که حدود 30.000 جمله از زبان فارسی معاصررا شامل می شود، به صورت دستی برچسب گذاری شده است. این پیکره بر اساس مفهوم نقش هایمعنایی فیلمور، لایه ای از اطلاعات مربوط به رابطۀمحمول ـ موضوعرا به ساخت نحوی پیکرۀ وابستگی اضافه می کند. دراین مجموعه، افعال، اسم های گزاره ای و صفت های گزاره ای به عنوان محمول های جملهدر نظر گرفته شده و بنا بر نوع رویدادشان، در جمله تعیی...

دربارۀ اعتبار گزاره­های قرآن کریم، به‌ویژه گزاره­های سیاسی آن، دو مسئلة ثبوتی و اثباتی مطرح است: آیا این گزاره­ها معتبرند و ارزش معرفتی دارند؟ در صورت معتبربودن، آیا سنجه­هایی برای شناخت ارزش معرفتی­شان داریم؟ موضوع مقاله بحث ثبوتی «ملاک اعتبار و قابلیت صدق» این گزاره است و بحث اثباتی مبتنی بر آن پاسخ می­یابد. در این مقاله نخست ملاک اعتبار گزاره­های گفته‌شده معرفی می‌شود، سپس به این پرسش، پاسخ ...

تنها زمانی می توان وضعیت حقوقی زنان «نظام حقوق زن در اسلام» و نظریه های «حقوق فمینیستی» را به داوری گذاشت که ملاک صحیحی برای ارزیابی وجود داشته باشد. تک تک گزاره های حقوقی مربوط به زنان در نظام حقوقی اسلام یا نظریه پردازی های فمینیستی، نمودی از مبانی معرفت شناختی، انسان شناختی، مبدأ و هدف شناختی و ارزش شناختی است. قضاوت در مورد فراتری و فروتری، ظالمانه یا عادلانه بودن این گزاره ها مبتنی بر ارزی...

این مقاله، برآن است تا تمایز علم اخلاق با فقه را مورد بررسی قرار دهدکه عبارت‏اند از: 1. محمول گزاره های فقهی احکام پنج گانه تکلیفی است و محمول گزاره های اخلاقی، خوب/ بد، بایسته/ نابایسته و درست/ نادرست؛ 2. حکم فقهی دغدغه استحقاق ثواب و عقاب دارد، اما حکم اخلاقی دغدغه سعادت؛ 3. گزاره های فقهی دارای جعل و اعتبار شرعی از ناحیه خداست، درحالی که گزاره های اخلاقی انشای قانونی الهی و جعل و اعتبار شرعی...

نوشتار پیش رو در پی تبیین تحلیلی نو از دیدگاه اندیشمندان شیعه درباره حسن و قبح عقلی است؛ مسئله‌ای که محل بحث و نزاع گسترده‌ای در سنت کلام اسلامی بوده است. عدلیه (شامل شیعه و معتزله) به حسن و قبح ذاتی عقلی معتقدند و برخلاف آنها،‌ اشاعره حسن و قبح را شرعی می‌دانند. این نزاع خاستگاه و تبار معرفت­شناختی دارد؛ ریشه نزاع در پذیرش داوری عقل در حیطه احکام اخلاقی از سوی عدلیه و خلع عقل از چنین شأنی از س...

حق و تکلیف، ممنوع و مجاز، و خوب و بد مهم ترین مفاهیمی اند که در فلسفۀ ارزش و به ویژه در فلسفۀ حقوق و اخلاق محور گفت و گو قرار می گیرند. یکی از عمده ترین جنبه های بحث از آنها جنبۀ معرفت شناسانه است. پرسش اصلی در این پژوهش ناظر به منشأ گزاره های حقوقی و اخلاقی است. آیا این گزاره ها ملاک صدقِ واقعی و خارجیِ مستقیم دارند؛ یا منشأ مستقیم آنها چیزی جز تصمیم، جعل و صلاحدید صاحبان تصمیم و قرارداد نیست؟ ط...

ویتگنشتاین، در طول فعّالیّت فلسفی خود، دو نظریّه ی کاملاً متفاوت درباره ی زبان و ماهیّت و ساختار آن ابراز داشت. یکی از نقاط اصلی اختلاف در فلسفه ی او، همان اختلافی است که در دو نوشته ی مهمّ او رساله ی منطقی ـ فلسفی، مشهور به تراکتاتوس و پژوهش های فلسفی، در مورد تحلیل زبان، به چشم می خورد که می توان آن را تقابل میان «نظریّه ی تصویری زبان» و «نظریّه ی کاربردی زبان» دانست. ویتگنشتاین، در دوره ی اوّل فلسفی...

ارزیابی ها و به خصوص دو ارزش گذاری ها توابعی دو ضابطه ای به اعداد حقیقی هستند. این توابع می تواند به درجه ای از شمول توسعه پیدا کنند که موجب اندازه گیری روی ترتیب جزئی می شود. برای مشبکه های توزیع پذیر این درجه از شمول از قوانین جمع، ضرب و قضیه ی بیز پیروی می کند. در کاربردی از مشبکه ی گزاره های منطقی ، نظریه ی احتمالات بیز را دریافت می کنیم و همچنین پی خواهیم برد که مشبکه ی سوالات دوگان مشبکه ...

در کتاب­های بلاغت برای شناخت کنایه پنج معیار ارائه شده ­است. موضوع این پژوهش بررسی ­درستی و کارآیی معیارهای چهارم و پنجم است که در شناخت و تعریف کنایه ابهام و آشفتگی آفریده­اند و موجب ناسازگاری تعاریف کنایه با ماهیت کنایات شده­اند. درباره درستی و کارآیی معیار چهارم باید گفت کنایه در واژه و ترکیب شکل نمی­گیرد؛ زیرا دربردارنده تصویر مرکبی است که به ضرورت در گزاره کنایی شکل می­گیرد و از معنای اولی...