دین مبین اسلام، اهداف عالیه‌ای برای نیل انسان به سعادت درنظر گرفته است، درهمین راستا برای پاسداری از مصالح امت، بسط عدالت، امنیت اجتماعی، حفظ نظام و ارزش‌های جامعه، شیوه‌هایی را به کارگرفته است که یکی از آن شیوه‌ها، اقرار است که تحت شرایط خاصی، حجیّت پیدا می‌کند و با فقدان این شرایط، از اعتبار ساقط می‌شود، در این پژوهش ضمن تعریف مفاهیم اولیه مسائل و مطالب اقرار در پاسداری از مصالح جامعه را ب...

اختلاف در استنادهای تفسیری کم و بیش در تفسیر همه­ی آیات و سور اثر گذاشته و روش­های تفسیری گوناگونی را شکل می­دهد. سید عبدالاعلی سبزواری در تفسیر مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن از منابع و مستندات گوناگونی بهره برده، اما یکی از مهم­ترین این مستندات قرآن کریم است؛ مفسر در وهله­ی اول با بهره­گیری از آیات قرآن کریم به تبیین معانی و مقاصد واژگان و عبارات قرآن پرداخته است و همگام با استفاده از آیات قرآن...

ظهور اسلام، باعث دگرگونی مبانی اعتقادی اعراب جزیرةالعرب و تغییر آداب و عادات مرسوم ایشان گردید؛ این تغییر به ادبیّات مردمان آن دیار نیز سرایت کرد. یکی از فنون ادبی آن زمان، خطابه بود و خطبای دوره اسلامی که از معروف‌ترین آنان علی(ع) می‌باشد؛ به خطبه‌های خود صبغه دینی داده و از ادبیّات قرآن بهره جستند. حضرت علی(ع)- که پیوند عمیقی با قرآن داشت و علم و آگاهی وی به شأن نزول و زوایای مختلف آیات قرآنی و...

ادوار نخستین عرفان مسلمین با ارائه طرح‌‌‌های متعددی در عرصه سلوک همراه بوده است، ولی در دوره‌‌‌های اخیر توجه چندانی به این مقوله دیده نمی‌‌‌شود. علامه سید محمد حسین طباطبایی به‌عنوان اندیشمندی جامع و کم‌‌‌نظیر، توجهی ویژه به این مقوله داشته و در ضمن درس‌‌‌های سلوکی و مباحث تفسیری به این موضوع پرداخته که ‌گفت‌وگوهای اخیر کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله تلاش دارد تا طرح‌‌‌های علامه در تف...

دُرّه نادره تألیف میرزا محمدمهدی استرآبادی که به تاریخ ایران از آغاز روی کار آمدن نادرشاه افشار تا کشته شدن او می‌پردازد، دشوارترین و متکلفانه‌ترین نثر فارسی است. تاریخ‌نگاری برای نویسنده بهانه­ای است برای هنرنمایی و آفرینش اثر ادبی. خارج از این‌که بخواهیم درجه مقبولیت کتاب را در بین مخاطبانش ارزیابی کنیم، مهارت و خلاقیت نویسنده در آفرینش ادبیت متن، قابل ستایش و کم‏نظیر است. وجهۀ اصلی کتاب، آرایش...

اخذ و اقتباس در فرهنگ اسلامی سابقه‌ای دیرینه دارد. کتابت قرآن و حدیث از ابتدا تابع قواعد خاص و سخت‌گیرانه‌ای بوده، ولی این رعایت امانت در نقل آثار دیگر چندان مورد اعتنا نبوده ‌است. این عدم رعایت امانت گاه تا جایی پیش می‌رود که به‌درستی می‌توان نام سرقت ادبی یا انتحال را بر آن گذاشت. نمونه‌های این موارد چنانند که نمی‌توان بی‌اعتنا از کنار آن‌ها گذشت. عدم رعایت امانت در نقل مطلب همیشه در مظان سرق...

روضۀ خلد مجد خوافی نمونۀ خوبی از متونی است که از آیات قرآن بهره‌ برده و ژرفای این تأثیرپذیری لفظی و معنوی در متن آن کاملاً نمایان است. هدف اصلی در این پژوهش، نشان دادن انواع روابط بینامتنی این کتاب با قرآن کریم و کاربردهای مختلف آیات قرآن در این اثر است. برای رسیدن به این هدف، کتاب روضۀ خلد براساس نظریۀ بینامتنیت ژرار ژنت تحلیل و بررسی شد و این نتایج حاصل شد که در این اثر، طیف‌های گوناگونی از گف...

چکیده تحقیق حاضر به بررسی سه نمونه از ادعاهای تعارض قرآن و علم می‎پردازد. ساکن‎انگاشتن زمین، ریزش تگرگ از کوه‎هایی در آسمان و اختصاص علم به جنین به خداوند، در زمرۀ مصادیقی هستند که مدعیان تعارض قرآن و علم ـ ‎از جمله «کامل نجّار» در کتاب قرائۀ منهجیه للاسلام‎ ـ بدان‎ها استشهاد جسته‎اند. مقالۀ حاضر بر آن است تا با بازکاوی آیات مربوط بدین سه موضوع و عرضۀ مدالیل آنها به دانش تجربی، ناتمام‎بودن ادعای...

مثلها به عنوان ستون فرهنگ مردم و یکی از اقسام ادبی همواره مورد توجه شاعران بوده است؛ چنان که حتی کاربرد مثل و تمثیل و استشهاد یکی از شاخصههای سبکی به شمار میآمده است. در این مقاله ضمن برشمردن کارکردهای مثل و اشاره به پیشینه تحقیق، ضربالمثلهای منظوم از جهات گوناگون بررسی میشوند و تفاوت ارسال مثل با تمثیل، اسلوب معادله، تضمین، تلمیح و کلام جامع تبیین میگردد که یکی از دو مسأله اساسی تحقیق در این م...