نتایج جستجو برای: اشاعره
تعداد نتایج: 431 فیلتر نتایج به سال:
مسأله امامت در تاریخ اندیشه اسلامی پیشینهای طولانی دارد. امامت به معنای رهبری و ریاست امت که طبعاً نوعی تبعیت و پیروی گروهی را به همراه دارد. امامت از یک سو «پیشوایی و راهبری» و از سوی دیگر «تبعیت و پیروی» است. اما اینکه این پشوایی و پیروی در چه قلمرویی باشد یا در چه بُعدی از ابعاد زندگی دنیوی و اخروی انسان مطرح شود، موجب تفاوتهایی میان مذاهب مختلف اسلامی شده است. مذاهب امامیه، معتزله و اشاعره ...
آنچه اغلب در متون تاریخ فلسفه دربارۀ رویکرد غزالی به فلسفه یافت میشود، به جنبههای انتقادی و انکاری غزالی مربوط است؛ بدین صورت که او را نقطۀ عزیمت عقلگرایی اشاعره و مخالف فلسفه و بهویژه فارابی و ابنسینا معرفی میکند. اما آیا این مطلب موضع حقیقی غزالی را بازگو میکند؟ پاسخی که در این مقاله ارائه شده، شیفتگی غزالی نسبت به حکمت مشرقی ابنسینا و دنبالهروی آن را مورد بحث قرار داده و تأثیرپذی...
توحید صفاتی، بیانگر رابطه صفات ثبوتی حقیقی با ذات الهی است و در آن سه دیدگاه کلی مطرح میشود: زیادت صفات بر ذات (دیدگاه اشاعره)، نیابت ذات الهی از صفات (دیدگاه معتزله) و عینیت صفات با ذات الهی (دیدگاه امامیه). امیرالمؤمنین× در خطبه اول نهجالبلاغه، کمال اخلاص را نفی صفات از ذات الهی میداند: «کَمَالُ الْإِخْلَاصِ لَهُ نَفْی الصِّفَاتِ عَنْهُ». تفسیرهای متعددی در تبیین این روایت، عرضه شده که نوشتار حاضر، با روش ت...
رؤیت از واژهها و اصطلاحاتی است که حتی پیش از اسلام در ادیان مسیحیت و یهودیت مطرح بوده است و در قرون اولیه اسلام مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در سده دوم و سوم هجری قمری به اوج خود رسیده و بحث دربارۀ آن ادامه یافته است. همین امر سبب تشکیل فرقهها و گروههای مختلفی گردیده است. این مسئله بیشتر در حوزههای ادبی، کلامی و عرفانی تحلیل و نقد شده است. در این گفتار میکوشیم تا پس از معنی رؤیت به ب...
اگرچه تصوّف خود از ابتدا منشأ ادبیات انتقادی بوده، اما اشعار منتقدانه جامی در قرن نهم، مسیر ادبیات انتقادی را متوجه خاستگاه آن و جامعه صوفیان کرد. در این تحقیق، آنچه که از بررسی منابع مطالعاتی و همچنین اشعار جامی به دست آمده این است که نگاه منتقدانه جامی محصول تلاقی واقعگرایی صوفیه نسبت به امر حکومت و علاقهمندی حکومت به تصوّف برای کسب مشروعیت میباشد و هدف ادبیات انت...
رویکرد جبر و اختیار در اندیشه عینالقضات همدانی با تأکید بر «تمهیدات، نامهها، یزدانشناخت و لوایح»
مسأله «جبر و اختیار» یا «حریّت اراده» در عرض موضوعاتی دیگر چون امامت، خیر و شر، تشبیه و تنزیه و علم خداوند، یکی از مضامین پر بسامدی است که در حوزه کلام، فلسفه و عرفان اسلامی پیوسته مورد توجه متکلمان، فیلسوفان و عارفان بزرگ اسلامی بوده است؛ چنانکه عینالقضات همدانی، از عارفان بزرگ مکتب خسروانی، این مفهوم را در متون منثور عرفانی فارسی، در دو حوزه عاشقانه و کلامی- فلسفی مورد بررسی قرار داده و در...
آموزة تشبیه و تنزیه یکی از پیچیدهترین آموزههای کلامی است که از دیرباز متفکران اسلامی را به خود مشغول کرده است. ازیکسو، اهل حدیث و اشاعره و ازسویدیگر، معتزلیان و گروهی از متلکمان شیعه با قرائتهای کاملاً متفاوتی بدین آموزه نظاره کردهاند. گروه اول به سمت تشبیه و گروه دوم به سمت تنزیه سوق یافتهاند. و اما در این میان ابنعربی و شارحان مکتب او به قرائتی جدید، یعنی تشبیه در عین تنزیه دست یافتها...
صدرا کلام را علمی میداند که درباره ذات، صفات و افعال الهی، کیفیت معاد، انبیای الهی و کتب سخن میگوید و وظیفه آن علاوه بر تبیین این امور، اثبات و دفاع از آنهاست. فراگیری مباحثی از این علم بر همگان واجب عینی و فراگیری بخشهای دیگری از آن واجب کفایی است. وی دلایل و شبهات درون دینی ناظر به ناروایی اشتغال به علم کلام را پاسخ داده است. او ضمن مقایسه متکلمان با دیگر مراتب متدینان (عوام، فیلسوفان و عا...
نزاع دیرینة فرق اسلامی در مسأله رؤیت حقتعالی برآیند مبانی تفسیری و کلامی آنها است. اهمیت بررسی این موضوع نیز، در کشف و ارزیابی این مبانی است. شیعه و معتزله از امتناع رؤیت سخن میگویند و بر مبنای ادلة عقلی، ظواهر آیات را تأویل میکنند. اشاعره با باور بر امکان رؤیت حقتعالی در دنیا و وقوع قطعی آن در عالم آخرت، آن را محصول ظواهر آیات، نصوص متواتر و عقیدة سلف میانگارند. در این نزاع، قلمرو مدرک عق...
بدون تردید محمّد عبده یکی از برجستهترین مفسّران اصلاحگرای اهل سنت در سده معاصر بهشمار میآید. نوگرایی و خردگرایی بهعنوان مهمترین شاخصههای اندیشه اصلاحی عبده، در آثار وی ظهور و بروز دارد. او با تمایلات علمگرایانه و روش عقلی تجربی به تبیین مسائل کلامی، اجتماعی و تربیتی میپردازد. این پژوهش بر مبنای بررسی و تحلیل محتوای آثار و اندیشههای عبده در صدد پاسخ به این پرسش است که آیا میتوان او را ن...
نمودار تعداد نتایج جستجو در هر سال
با کلیک روی نمودار نتایج را به سال انتشار فیلتر کنید