چکیده قرآن کریم به عنوان کتابی که دارای منشا وحیانی است آموزه­های معرفت شناختی ارزشمندی را درباره کرامت، جایگاه و کلیت مبدا و معاد و زندگی انسان معرفی می­کند که می­تواند مبین انسان شناسی قرآنی باشد. در این زمینه در قرآن ضمن تفکیک محتوایی دو نوع کرامت ذاتی و اکتسابی، بر شایستگی در داشتن نوع اول و امکان کسب نوع دوم تاکید می­گردد. قرآن انسان را به واسطه داشتن روح الهی، شایسته خلافت الهی خدا در زم...

مسئله زبان دینی از جنبه‏های مختلفی همچون جنبه معناشناسانه قابل بررسی است. مسئله اساسی درباره معناشناسی زبان دین آن است که آیا می‌توان و چگونه می‌توان زبان و مفاهیم به‌کاررفته درباره مخلوقات را به‌نحو معنادار، حقیقی، ایجابی و صادق درباره خداوند به‌کار برد؟ چگونه می‌توان اوصاف منتزع از مخلوقات امکانی و به‌طور عمده منطبق بر آنها را به خداوند نامتناهی واجب بسیط اسناد داد؟ در این نوشتار، با بررسی تط...

بررسی و شناخت آثار ادبی و تحلیل زندگی آفرینندگان آن ها، از تأثیر غیر قابل انکار جامعه بر آثار ادبی حکایت می کند. آثار ادبی هر دوره ای مانند آینه ای است که زندگی اجتماعی آن عصر را در خود انعکاس می دهد. آن چه را که شاعر یا نویسنده در آثار خود می آورد، به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بازتابی از اوضاع و احوال جامعه ای است که در آن زندگی می کند. دوره ی مشروطه به عنوان فصلی فوق العاده در تاریخ ملّت ایر...

ادبیّات اقلیمی یکی از جنبه های نوین داستان نویسی است که بر پایه ی واقع گرایی شکل می گیرد و از طریق رسوخ به درون لایه های زندگی مردم و نمایش جلوه های گوناگون آن به معرفی مناطق ناشناخته ی کشور می پردازد. ادبیّات اقلیمی و روستایی گذشته از توصیف شیوه ی زندگی روزمره، آداب و رسوم، باورها و عقاید، سبک معماری، نحوه ی پوشش و خوراک، بیان جاذبه های طبیعی یک منطقه (وصف کوه ها، رودها، بیابان ها، پرندگان و گیا...

سید حسن غزنوی از گویندگان توانای قرن ششم هجری است. دیوان وی نخستین بار در سال 1328ش. به تصحیح محمّدتقی مدرّس رضوی، منتشر شده است امّا به علّت استفاده از نسخه های مغلوط و متأخر، اغلاط، تصحیف ها و افتادگی های بسیاری در آن راه یافته است. موضوع این رساله تصحیح مجدّد دیوان این شاعر است که به روش انتقادی و بر اساس 9 دستنویس دیوان (4 نسخ? اصلی، و 5 نسخ? معین) و 10 سفینه و جنگ خطّی انجام گرفته است. رساله شام...

چکیده: جامعه شناسی ادبیّات دانشی نوپا و میان رشته­ای است که در آن تأثیر جامعه بر ادبیّات و برعکس، تأثیر ادبیّات بر جامعه مورد بررسی قرار می­گیرد. رمان بیش از هر اثر دیگری، تحت تأثیر اوضاع و شرایط جامعه قرار دارد و می­تواند بازتاب ساختار اجتماعی جامعه باشد. رمان چهار جلدی سال­های ابری علی اشرف درویشیان، رمانی کاملاً رئالیستی است و تمام وقایع آن، تجربیّات و شواهد عینی زندگی نویسنده است. هدف از نقد جام...

بختیاری به عنوان یکی از نیروهای قدرتمند عشایر در ایران در انقلاب مشروطه بویژه پس از استبداد صغیر نقش موثری ایفاد نمود. اما این ایل از دو سوگرفتار اختلافات ایل بود که این اختلافات بر سر مشروطیت نمود بیشتری پیدا کرد. بختیاریها از یک سو اختلافاتی با دو ایل همسایه یعنی قشقایی و عرب داشتند و از سوی دیگر در درون خود بر سر مشروطیت تضاد بسیار داشتند. علیقی خان سردار اسعد و سایر خوانین بختیاری بویژه خوا...

برهان «معقولیت اعتقاد» از براهین اثبات وجود خداست. این برهان در غرب به شرطی پاسکال شهرت دارد اما بنیاد آن را می‌توان در سخنان گهربار امام علی(ع) در نهج‌البلاغه یافت و با توجه به متأثر بودن پاسکال از غزالی، عنوان «معقولیت اعتقاد» برای این برهان شایسته‌تر است. برهان «درجات کمال» نیز برهانی است که متألّهان مغرب زمین آن را در اثبات خدا به کار می‌برند؛ این برهان بر قاعده امکان اشرف قابل انطباق است و ...

در مجموعه ی میراث مکتوب ایران، نسخه های خطی از جایگاه ویژه ای برخوردارند. بخش اعظم تحول اندیشه ای پیشینیان ما از طریق این نسخه ها به دست ما رسیده است. بنابراین روز به روز بر ضرورت تصحیح وچاپ این منابع افزوده می شود؛ چرا که معرفی این آثار می تواند ما را نسبت به سیر تحول شعرفارسی در دوره های مختلف آگاه کندو به تییین درست تر سبک های شعر فارسی رهنمون شود. با توجه به این ضرورت ها، نگارنده در این رس...

از جمله مسائل مهم مبحث معرفت شناسی، مسئلة چگونگی رابطة نفس با صور علمی است که در بین فلاسفه محل نزاع و اختلاف شدید بوده است. تقریری که ملاصدرا از نفس و رابطة آن با صور علمی ارائه می دهد، راه حل جدید و مناسبی در این مورد است.  تعریف و تحلیل جدید از نفس و قوای آن در حکمت متعالیه متأثر از دیدگاه عرفانی ابن عربی در خصوص مشابهت نفس انسانی و افعال آن با تجلّی حق تعالی در مخلوقات است؛ خداوند متعال نفس...