بررسی و تأمل در مثنوی مولانا جلال الدین از ابعاد گوناگون می تواند به درک بهتر این کتاب شریف کمک کند. از مهم ترین موضوعاتی که از دیرباز درباره مثنوی مطرح بوده و هست، چگونگی سرایش آن است. آنچه مشهود است این است که مولانا، مثنوی را فی البدیهه سروده است امّا کم و کیف آن، آن گونه که باید و شاید معلوم نیست. مقاله حاضر می کوشد تا با بررسی مثنوی، نکاتی را که می تواند به چگونگی شکل گیری مثنوی و عوامل سرا...

مولانا حیدر هروی معروف به حیدر کلوچه پز از شاعران اواخر قرن نهم و اوائل قرن دهم هجری است که نخست در هرات نان کلوچه می‏پخت. در روزگار شاه اسماعیل صفوی به شاعری روی آورد و در عهد شاه طهماسب مشهور گردید و از آن به بعد به تجارت پرداخت و گذران زندگی اش بدین طریق بود. شعرش از عیوب و خطاهای دستوری و تعقیدات لفظی و معنوی مبراست و در قوافی و به کار بردن الفاظ اشتباه نمی کرده است؛ اگرچه در شعر او مفاهیم ...

مرگ و مرگ اختیاری از مبانی عمیق عرفان و ادب تعلیمی است. مولانا نگاهش به مرگ از نوع نگاه سنایی است. امّا ظرافت ها و باریک اندیشی های مولانا و اشاراتی از آیین بودایی و یونانی و ایران باستان، به نگاه مولانا لطافت و معنویتی خاص عطا فرموده است. این مقاله برآن است تا با روش تحلیلی ـ توصیفی نگرش مولانا را نسبت به مرگ به طوراعم، و به مرگ ارادی به طور اخص، باز نماید؛ و نشان دهد که مولانا چگونگی تجلّی از م...

مولانا عبدالله هاتفی از شاعران دوره‌ تیموری و اوایل عصر صفوی است که علاوه بر دیوان اشعار و مثنوی شاهنامه‌ حضرت شاه اسماعیل، به تقلید از خمسه‌ نظامی چهار مثنوی سروده است. هاتفی خواهرزاده عبدالرّحمن جامی و از شاگردان وی است و جامی هاتفی را به خمسه‌سرایی تشویق کرد. «تمُرنامه» معروفترین اثر هاتفی است که به تقلید از شاهنامه‌ فردوسی و اسکندرنامۀ نظامی سروده شده است. این حماسه‌ تاریخی به شرح زندگی تیمور...

یکی از مباحث مهم حافظ شناسی در دوران معاصر، بحث و تحقیق درباره­ی چگونگی و میزان تأثیر پیشینیان بر شعر حافظ است؛ چراکه در میان سخنوران فارسی، کمتر کسی به اندازه­ی حافظ به اشعار شاعران دیگر توجه داشته و در دواوین آنها تفحّص و کندوکاو نموده است. از این رو در دیوان او با توجه به میزان اشعار و تعداد غزلیات، بیش از دیوان هر شاعر غزلسرای دیگر، تضمین، اقتفا، استقبال، نقل مضامین و مفاهیم سروده‌های دیگران...

 مقدمه: روش‌ها: در این تحقیق از روش توصیفی کتابخانه ای استفاده و اطلاعات مورد نیاز بر حسب موضوعات بشر دوستانه دسته بندی شد.  نتیجه‌گیری: هر سه شاعر – مولانا و سعدی و حافظ – اندیشه ای بشری و جهانی، و به دور از تعـصب و قشری نگری دارند و توصیه به صفات نیکی چون مدارا، بخشش، گذشت، احسان، بلندنظری، آزاد اندیشی، عیب پوشی، تساهل و تسامح که زمینه ساز برقراری صلح و آشتی است، در آثار هر سه شاعر جایگاهی خا...

استفاده از تمثیل به عنوان یک صنعت بلاغی و هم­چنین یک شیوة استدلالی، روشی اساسی در ادبیات تعلیمی و عرفانی ایران، برای بیان آموزه­های مورد نظر شاعر، کاربرد فراوانی دارد. بی تردید دنیا و تمثیل‌های تعلیمی آن همواره هستة مرکزی اندیشة شاعران، نویسندگان، عرفا و اندیشمندان در طول تاریخ بوده است. بدین جهت غالباً تمثیل‌های متعددی از دنیا در آثار و باورهای ذهنی تعداد بی­شماری از اندیشمندان و صاحب­نظران به­...

اگر سهراب را در زمره شاعران عارف قلمداد کنیم و به بررسی عرفان او بپردازیم،خواهیم دید که او دراین زمینه مرزها را شکسته وبه واسطه سفرهای بسیار به نقاط مختلف دنیا و آشنایی با ادیان دیگر سرزمین ها ،نگرشی تقریبا متفاوت با عرفان کشورخود(عرفان اسلامی)پیدا کرده است.نگرشی که بیش از هر چیز دیگر،برخاسته از عرفان ادیان شرق دور است.سپهری به شدت سرسپرده مفاهیم عرفانی لطیف کشور های آسیایی بوده است،به همین خاط...

قرآن کریم، آخرین کتاب آسمانی به «توبه» توجه ویژه کرده است و از مومنان می خواهد که توبه کنند و به سوی خدا بازگردند تا رستگار شوند و از آنجا که یکی از مظاهر قرآن تجلّی آن در ادبیات عرفانی است برخی از عرفای بزرگ، توبه را به عنوان اول منزل و مقام ذکر کرده اند و نقش بنیادین آن را خاطرنشان کرده اند. ابن فارض مصری و جلال الدین محمد بلخی دو شاعر عارف در عرصه ادب عربی و پارسی هستند که در مسیر سیر و سلوک ...