هدف این مقاله بررسی ارتباط بین شکل‌های مختلف واقع‌گرایی اخلاقی و برخی دیدگاه‌ها دربارۀ اخلاق دینی و به‌ویژه اخلاق دینی در سنت اسلامی است، هرچند بیشتر گفته‌ها در سنت‌های دینی دیگر نیز کاربردی خواهد بود. نخست، مرور تاریخی مختصری از ظهور واقع‌گرایی اخلاقی در قرن بیستم بیان می‌شود؛ دوم، انواع اصلی واقع‌گرایی اخلاقی را از هم تفکیک خواهیم کرد؛ سوم، نشان خواهیم داد که در مورد هر یک از انواع اصلی واقع‌...

سه مرحله اساسی در حیات زیست فرهنگی انسان وجود دارد که شامل تولد، ازدواج و مرگ است. این مراحل در همه جوامع و سرزمین­های مختلف آیین­های مخصوص به خود را دارد که نیازمند بررسی و پژوهش از جهت میراث و فرهنگ مشترک ملل مختلف است. با توجه به اینکه در خصوص بررسی مردم­شناختی و تطبیقی آیین­های ازدواج در دو سرزمین ایران و هند، تاکنون پژوهش مستقلی صورت نگرفته، این مقاله سعی در انجام آن دارد. سئوال اصلی تحقیق...

چگونگی تداوم کیش باستانی زرتشتی تا کنون، با وجود موانع و مشکلات بیشماری که در دوره های مختلف پیش روی پیروان این کیش بوده، به خصوص پس از فروپاشی حکومت ساسانیان  قابل تأمل است و  بررسی روابط زرتشتیان  پس از ورود اسلام به ایران، می­تواند در این مورد راهگشا باشد. این پژوهش می­کوشد تا ضمن بررسی روابط فرهنگی و مذهبی بین پارسیان هند و زرتشتیان ایران، چگونگی روابط بین آنها را تبیین و به فواید این ارتبا...

جهان اسلام در دو قرن اخیر در کنار عوامل تاریخی و فکری که بر فرآیند عمومی تمدن اسلامی و رکود آن اثر گذشته، با چالش جدی‌تر رشد و گسترش تمدن غربی روبرو بوده است. در قبال چنین چالشی، متفکران مسلمان کوشش های گسترده‌ انجام دادند تا ضمن بازسازی فکر دینی، پاسخی درون دینی برای رهایی جهان اسلام از سلطه تمدن و فرهنگ غرب ارائه کنند. بدون تردید این بازسازی راه را برای گشایش‌ مرزهای تجدید حیات تمدن اسلامی با...

جوامع عصر حاضر علاوه بر بحران‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی با مسائل و بحران‌های زیست‌محیطی مواجه‌اند و این مسئله بسیاری از دانشمندان اجتماعی را ملزم به مطالعة ارزش‌های زیست‌محیطی کرده است. بسیاری از این مطالعات نشان می‌دهد ارزش‌های ‌زیست‌محیطی و تعهدات اخلاقی در قبال محیط زیست ریشه در جهان‌بینی و آموزه‌های دینی جامعه دارد. هدف مقالة حاضر بررسی جایگاه ارزش‌های زیست‌محیطی در کشورهای مسلم...

حجاب، عنوانی برای پوشش زنان مسلمان در برابر نامحرمان و در جامعه و یکی از ضروریات فقه و بلکه دین است. حکومت دینی و مسلمانان وظیفه دارند آن را به هنجاری از هنجارهای عمومی جامعه تبدیل کنند به گونه ای که رعایت نکردن حیا، عفاف و حجاب به عنوان ناهنجاری شناخته شود. در این راستا باید برنامه ریزی های لازم و سیاست گذاری های عمیق صورت پذیرد. ولی با این حال الزام و اجبار به حجاب و جرم انگاری رعایت نکردن حج...

کم‌پیدایی زنان مسلمان در تمدن اسلامی از آغاز تاکنون معلول عوامل گوناگون است. این نوشتار در پی بررسی تحقیر زنان به‌عنوان دلیل این حضور کم و ناپیدا است. تحقیر زنان از جانب مرد مسلمان در پی تقابل فرهنگ دینی مردمحور با آموزه‌های انسان‌محور دین اسلام است. فرهنگ دینی مردمحور در ادامه فضای زیست تک‌جنس محور تاریخی که در آن مردان محور زندگی و اندیشه بودند، آموزه‌های انسان‌محور اسلامی را در خود حل و هضم ...

این مقاله، پژوهشی دربارۀ منظر نگارگران مسلمان ایران تا پیش از دوران صفوی با موضوع «تصویر زن» با رویکرد دینی و بر مبنای آیات و روایات اسلامی است. مقالۀ پیش رو در صدد است دریابد که بازتاب‌ تصویری ممیزات مطلوب زنان از منظر اسلام در مآثر اصیل نگارگری چگونه بوده است. با فرض آنکه این بازتاب بر مبنای آیات قرآن کریم و روایاتی است که خود نیز منبع الهام نگارگران برجستۀ آن دوران بوده است، ادبیات نظری این ...

این مقاله به معرفی بخشی از یک کتاب منتشر نشده از ابوریحان بیرونی به نام کتاب فی علم الاسطرلاب می‌پردازد. این بخش دربارة یافتن سمت قبله با استفاده از اسطرلاب است. همچنین از این رهگذار، ارتباط سنّت‌های مختلف نجومی با عنصر دینی و تأثیر متقابل دین اسلام و اخترشناسی بررسی شده است. نقشه‌های مربوط به یافتن سمت قبله و اضافاتی که دانشوران مسلمان به منظور کاربردهای دینی بر اسطرلاب انجام داده‌اند، به عنوان...