منصب قضاوت یکی از مناصب اجتماعی مهم، حساس و ارزنده است که بر عهدۀ قاضی گذاشته شده و بزرگان دین و بلندپایگان عرصۀ ادبیات فارسی، شرایطی دقیق را برای آن قائل شده‌اند. در این مقاله کوشش شده است با بهره‌گیری از برخی متون ادبی همچون بوستان و گلستان سعدی، مثنوی معنوی مولوی، حدیقة ‌الحقیقة و شریعة ‌الطریقة سنایی، دیوان پروین اعتصام...

تساهل و تسامح (tolerance) به معنای سهل گیری و مدارا نمودن، نخستین بار در اروپای دوران رنسانس در زمینه ی مسائل دینی ـ مذهبی به وجود آمد و عبارت بود از آزادی انتخاب مذهب یا هر نوع آزادی در اظهار عقیده. دین اسلام نیز براساس تعالیم قرآن کریم و سیره ی رسول اکرم(ص) مدارا و تساهل را نسبت به پیروان سایر ادیان، توصیه نموده است. از این رو سعدی به عنوان شاعری مسلمان و دوستدار بشریّت اوضاع نابسامان کشور را ...

مباحث بین رشته‌ای مثل قرآن و ادبیات باید به عنوان یکی از فعالیت‌های قرآن پژوهی و راهی برای نشر فرهنگ اسلامی، مورد توجه قرار گیرد. شکرگزاری یکی از فضائل اخلاقی است و در هر دو فرهنگ اسلامی و فارسی، انسان به شکر خداوند بسیار سفارش شده است. به طوری که در قرآن، این فضیلت اخلاقی در کنار صفاتی چون مطیع اوامر الهی بودن آمده و سعدی نیز در بوستان خود بابی مستقل را به شکر بر عافیت اختصاص داده است...

تشبیه یکی از بارزترین و بنیادی ترین شیوه های بیانی است که نفش عمده ای در خیال انگیزی و تاثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی -تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سروده های جکمی متنبی از وجوه محتلف طرفین تشبیه -جسی و عقلی بودن -مفرد و مرکب بودن - وجه شبه بررسی گردیده و تحلیلی آماری از آن ها ارایه شده است. نتایج تحقیق حاکلی از آن است که هر جند سعدی و متنبی از ...

ارتباط میان دو هنر موسیقی و ادبیات ژرفایی به اندازه تاریخ زندگی بشر دارد تا جایی که گروهی را اعتقاد بر این این است که این دو فن در روزگاران دور دو شاخه مختلف هنر نبوده اند. احتمالاً در دوره های متأخر که این دو هنر حوزه های شخصی تری یافتند، بحث هایی درباره پیوند شعر و موسیقی و تأثیرات آنها بر یکدیگر درگرفت. در ایران استفاده راویان ردیف موسیقی، از بسیاری از اشعار سعدی نمایانگر روح سازگار اشعار رو...

چکیده نقد تطبیقی حاکمیت در بوستان سعدی و نهج البلاغه امام علی (ع) سعدی از نویسندگان و شاعران زبردست و توانای ادبیات فارسی است که شگردهای نویسندگی او در همه آثارش مشهود است. استفاده از حکومت و دغدغه ی بیان هنرمندانه ی آن، حاکی از توجّه بسیار و عمیق او به این مسائل است. و اثر او یعنی بوستان در بستر حکومت و حکومت مداری مورد توجّه قرار گرفت ؛ روشکار چنین بود: ابتدا کتاب های زیادی در زمینه ی حکومت، ...

راه پیمودة مولوی در زندگانی، با آنچه سعدی در حیات، پشتِ سر گذاشته، فرقِ فراوان دارد. سعدی در همه عمر، درویشانه زیست و درویش از دنیا رفت، حتّی مراحلِ مسلّمِ هستیِ او: تولّد، زناشویی، فرزندان، و سرانجام تاریخِ مرگِ او، روشن و مسلّم نیست، همه با شاید و باید و ممکن است چنین باشد، گزارش شده است. امّا در زندگانی مولوی، گوشة تاری نیست. در میانِ خانوادة خویش و مریدانِ مطیع و فرمانبرانِ فراوان، چنان که شایستة، شأن و ...

سعدی چون روانشناسی اجتماعی با تأمل در روح و روان جامعه همواره تلاش می‌کند با برجسته سازی امور خوب و نیک و طرد کردن امور بد، پایه‌های جامعه سالم و آرمانی‌اش را بنا نهد و اغلب با امور و پدیده‌های عالم مواجهه ایجابی دارد. وی با مثبت نشان دادن و ارزشمند دانستن خدمت به خلق بر آن است که اعضای جامعه به‌ویژه حاکمان قدرت را به‌سوی خدمت رسانی به خلق تشویق کند و بدین سان بخشی از آلام و دردهای بشری را درما...

یکی از عرصه‌های شعری که شیخ سعدی در آن همچون بوستان، اثری ادبی ـ تعلیمی خلق کرده، قصیده است. اگرچه قصاید سعدی چونان غزلیات او گسترده نیست و با ستایش شاهان زمانه آمیخته است، می‌توان روح تعالیم و آموزه‌های اخلاقی را در آن دید و با تأمل در بیت‏ها، حتی به مفاهیمی عرفانی‏ دست یافت که اتفاقاً مورد ستایش و تأکید خود شاعر هم است. سعدی در ضمن مدح، گاه مستقیم و گاه غیرمستقیم، به مضامین و لوازم عرفان اشاره...