عبدالعزیز بن سرایا الحلّی ملقب به صفی الدین از شاعران بزرگ شیعی قرن هفتم است که در انواع قالب های شعری طبع آزمایی کرده است. از ویژگی های شعری او، روانی لفظ و زیبایی سبک است. او بعد از بوصیری، اولین کسی است که در بدیع شعر سروده وآن را در قالب یک فن در آورده است. حماسه های او شهرت بسیار دارد. علت کثرت اشعار حماسی در دیوان شاعر و شهرت آن، روحیه­ی جنگاوری وی و نیز مرگ مظلومانه­ی دایی­اش بوده است. مح...

حماسه عظیم امام حسین (ع) در ادبیّات عربی و فارسی، بازتابی بس گسترده دارد. این حماسه به دلیل ماهیت عزّت­مدار و ظلم­ستیز خود، به عنوان الگویی ممتاز در برابر ادیبان و سخنوران قرار گرفت. بسیاری از آن­ها با الگوگیری از این حماسه، نوای پایداری، آزادی و بیداری را در جامعه نواختند. می توان این سروده­ها را در گستره ادبیّات تطبیقی، بررسی و تحلیل کرد تا ضمن نقد، نشانه­های پیوند و اختلاف آن­ها روشن گردد.     ...

یکی از جنبه های درخور توجّه و قابل طرح درجریان رباعی سرایی امروز درمقایسه با رباعیات قبل از انقلاب اسلامی، درآمیختن حماسه با رباعی است که برگرفته از شرایط خاصّ اجتماعی است. تحوّلات جدید درعرصه ی انقلاب اسلامی و رخ داد عظیمی نظیر جنگ تحمیلی عراق، سبب شده است لحن حماسی درانواع شعر فارسی و از آن جمله رباعی امروز به گونه ای بسیار جدّی و اثرگذار بروز کند. بسیاری از رباعی سرایان با روی آوردن به موضوعاتی ...

چکیده هدف این پژوهش نمایاندن چهره ی کیخسرو در دین، اسطوره و حماسه با تکیه بر اوستا، متون پهلوی و شاهنامه و مقایسه ی سیمای «دینی و ملی» این فرمانروای جاودان در این آثار است. با توجه به این که در روایت شاهنامه ، همه با دیدن کیخسرو، سیاوش را فرایاد می آورند؛ بررسی این که آیا کیخسرو صورت رستاخیز و حیات مجدد سیاوش است و می تواند یادآور اسطوره ی خدای شهید شونده و بازگردنده ی آسیای غربی باشد، دیگر مو...

دو ملت ایران و هند سابقه‌ مشترک قومی و نژادی دارند و در طول زمان از یکدیگر بسیار تأثیر پذیرفته‌اند. این اشتراکات و تأثیرپذیری‌ها در آثار ادبی دو ملت نیز بازتاب یافته است. پژوهش پیش رو با فرض وجود مضامینی مشترک میان شاهنامه فردوسی و حماسه رامایانا، به مقایسه تطبیقی دو شخصیت‌ منفی کلیدی شاهنامه، ضحاک و افراسیاب، با راوانا، شخصیت منفی حماسه رامایانا، پرداخته ‌است. نتایج این پژوهش حاکی از وجود اهری...

یکی از مهمترین نکات در شناخت شاهنامه بررسی و کاوش در بنیاد اساطیری داستان هاست. مطالعه ی ژرف و همه جانبه درباره ی افکار و اندیشه های اقوام مهاجر آریایی و مطالعه در مورد قوم سکا است که نقش انکار ناپذیری در شکل گیری داستان های شاهنامه دارند. بی توجهی به نکات اساطیری شاهنامه ما را از مسیر اصلی مطالعات شاهنامه شناسی دور می کند و البته که شناخت دقیق یک اسطوره کار آسانی نیست. داستان های زال در طی روز...

پهلوانان شخصیت های اصلی و موثر حماسه اند. حوادث و رویدادهای حماسه، سرگذشت پهلوانان آزاده ای است که به دور از هر گونه خودبینی و غرور و تعصب کورکورانه، به مردم و وطن خویش می اندیشند. هدف آنها حفظ ارزش های والای انسانی است. عشق و آرزو و همه هستی خود را در خدمت حماسه قرار می دهند. خاندان زال یکی از خاندانهای پهلوانی شاهنامه است که می کوشد مرزهای ساختگی ایران –انیرانی را برهم زند و فراتر از این مرزب...

افسانه ها و حماسه هاى اسطوره اى با بن مایه نبرد پدر و پسر، از مضامین مهیج اقوام آریایى و انعکاسى از پیکار مجاز و حقیقت هستند. وجود سلسله شباهات بى شمار بین حماسه رستم و سهراب و سروده ژرمنى هیلدبراند، حیرت و توجه بسیارى از محققین شرق و غرب را طى دو قرن اخیر معطوف خویش ساخته است. جستار حاضر، تلاشى است تا از گذر بررسى تطبیقى این دو حماسه، شناخت بیشترى در زمینه ریشه یابى کهن الگوها، چگونگى راه یابى...

  هنر دینی ایران در پی تجلی امر والا از هرگونه ترسیم پیکرنما پرهیز کرده است. در این میان موضوعات مذهبی و امور اُخروی به واسطۀ نیاز به ترسیم پیکرنما و فضای روایی در وادی ممنوعه قرار گرفتند. با وجود تأکید بسیار قرآن و احادیث در این حوزه، هنر ایران عاری از مصورسازی امور اُخروی است- جز موارد انگشت‌شماری مربوط به دیدار پیامبر از بهشت و جهنم در نسخ خطی معراج نامه‌ها- اعتلای این حوزه مربوط به هنر عامیان...