به نظر دریدا، منشأ خشونت و دیگرستیزی موجود در ساحت سیاست غربی تفکر متافیزیکی است؛ سنت متافیزیک غربی، از افلاطون تا هوسرل، جایگاه اصلی و اولیة دیگرستیزی سیاسی است. این تفکر با نفوذ به تمامی ساحت‌های اندیشه و عمل انسان غربی، راه را بر بینش و کنشی دیگرخواه بسته است. دریدا با نقد ِمصادیق این دیگر‌ستیزی، می‌کوشد سیاستی دیگرگون بیا‌فریند. این مقاله پژوهشی در ماهیت نقد دریدا از سنت متافیزیکی در مرحلة ن...

تقابل مطلق میان «خودی» و «دیگری» از ویژگی­های جهان­بینی سنتی است و تعامل و گفتگو، مفاهیمی مدرن­اند. متون ادبی کلاسیک بستر تقابل «دوگانه­»­هاست. اما رمان به معنای واقعی کلمه، محصول تعامل است. رمان­های ابراهیم یونسی به سبب رئالیستی بودن، رسمیّت وجود وحقوق «دیگری»­ها را مورد توجه قرار داده است. او در رمان «مادرم دو بار گریست» زندگی جوانی کُرد را توصیف می­کند که از دیار «خود» آواره می­گردد. نویسنده ب...

ویتگنشتاین متأخر و گادامر معتقدند فهم متضمن کاربرد است. در اندیشه­ آنها، حضور ِ«دیگری» در فهم راستین نمایان می­شود. ویتگنشتاین برآن است که ما نمی‌توانیم هیچ شکل زندگی خاصی را مستقل از شکل­های دیگر زندگی بفهمیم. گادامر نیز می­گوید «من» نسبت به گفته­های دیگری گشوده است، زیرا گفتگوی واقعی فقط با چنین گشودگی‌ای میسر می­شود. از دیدگاه ویتگنشتاین، اساساً داشتن زبان خصوصی برای انسان مقدور نیست، زیرا قوا...

استعمار غربی که در طی قرون متوالی، به عنوان بخشی جدایی­ناپذیر از تاریخ جدید غرب و تاریخ جهان بوده است، دارای مبانی فکری مسلط و هژمونی و گفتمانی غالب برای خود می­باشد که نه تنها بر­انگیزاننده­ی عمل استعمار است، بلکه در تشدید و تداوم آن نیز تأثیر زیادی داشته است. استعمار به صورت عمیقی در رابطه با تفکری است که با ایجاد تقابل­ها و تمایزات دو شقی بین خود و دیگری، با تعریف خود و دیگری، و کسب هویت از ...

در مواجهه با سپیده­دم تجدد ایرانی در عصر مشروطه می­توان پرسید آیا انقلاب مشروطه­ ایران، سرآغازی برای تحولات هنری بوده است یا خیر؟ دربار قاجار پیش از این به مدرنیزاسیون از بالا رو آورده بود که در پی آن، نظام نقاشی ایران، عناصری از بیرون را پذیرفته و حرکت به‌سوی نقاشی واقع­گرایانه را آغاز کرده بود. در این پژوهش، با اتخاذ دیدگاهی تاریخی و جامعه­شناختی تلاش شده است نشان ­داده شود دربار در چه شرایطی...

«دیگری» در زمرة دغدغه‌های اصلی باختین و آثار اوست. در این پژوهش، با هدف ارتقای کیفی آثار، ضمن واکاوی تلقی فلسفی باختین از دیگربودگی، به جستجوی حضور یا عدم حضور «دیگری» در رمان‌های جنگ پرداخته‌ایم و این آثار را به روش توصیفی‌ـ تحلیلی مطالعه کرده‌ایم. یافته‌ها نشان می‌دهد که رمان‌های جنگ را از این منظر می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: 1ـ آثاری که «دیگری» به طور کمرنگ و غیرمستقیم مطرح شده‌است. 2ـ آثا...

یکی از مفاهیم عمده در نگاه مدرن و پست‌مدرن به پدیده‌ها، دوگانۀ «خود» و «دیگری» است. در علوم اجتماعی، هنگامی‌که صحبت از دیگری می‌شود، بحث این است که اقلیت و اکثریت جامعه چگونه شکل می‌گیرد؛ بنابراین در اندیشۀ جامعه‌شناختی، اقلیت‌ها معمولاً دیگری را تشکیل می‌دهند. چراکه «اکثریت» در چارچوب جامعه، واجد قدرت می‌شوند و همین قدرت، زمینه‌ساز معنای «دیگری» در چارچوب «بازنمایی» خواهد شد. در شهرهای ایران، ح...

همان گونه که از سوسور به بعد بر جای مانده است، معنای واحدها به شکل جوهره ای و ایجابی در خود واحدها نمی باشد، بلکه معنا اساساً جنبه ای افتراقی دارد. از این منظر همة بها به «ارتباط» داده می شود تا به تک تک واحدها یا واژه ها به شکلی مجزا. همین مسئله دربارة سوژه («من»/ «ما») و هویت او نیز صدق می کند: سوژه نیز با «تفاوت»، خود را تعریف می کند و برای نائل آمدن به هویتی مشخص به دیگری («او») نیاز دارد. ب...

قدرت از دیرباز به عنوان عامل چشمگیری در تولید دانش در نظر گرفته شده است و دانش را نیز به نوبه ی خود می توان لازمه ی تولید قدرت در جوامع دانست. تولید متقابل این دو موضوع پدید آورنده ی شرایطی بوده است که در آن طیف وسیعی از دانشٍ جمعی، اعتبارِ به ظاهر اصیل و بدیهی ای را به دست آورده است. رساله ی حاضر تلاش می کند خوانشی انتقادی از دو رمان سربریده و ناقوس اثر آیریس مرداک در چهارچوب نظریات میشل فوکو در...

در جهان پرچالش کنونی، سریال‎ها به عنوان محصولات فرهنگی در منطقه خاورمیانه کاربرد دیپلماسی فرهنگی گسترده و در عین حال مؤثری پیدا کرده‎اند. در میان کشورهای منطقه، ترکیه و عربستان با تولید سریال در ژانرهای مختلف توانسته‎اند جایگاه و نفوذ خود را در میان شبکه‎های تلویزیونی ماهواره‎ای تثبیت نمایند. از این رو، در این مقاله، سریال‎های تاریخی «حریم سلطان» و «الفاروق عمر» که توسط کشورهای ترکیه و عربستان ...