کانت أسطوره سیزیف، ولا تزال من المصادر الموحیه لدی الشعراء المعاصرین العرب والإیرانیین. لقد ورد فی إحدی الأساطیر الیونانیه القدیمه أنّ «سیزیف» حُکم علیه، بسبب تمرّده علی الآلهه أن یرفعَ صخرهً عظیمهً مِن أسفل الجبل إلی أعلاه إلاّ أنَّه لم یتَمَکن من أداء مهمّته رغم محاولاته الجادّه وجهده البلیغ، إذ إنَّ الصخره أفلتت من یدیه حین وصولها إلی القمّه. وهکذا أراد له القدر أن یعیدَ عملیه نقل الصخره ولکنَّه لم یجن فی کل مرّ...

یزعم کثیرٌ من العروضیّین العرب فی العصر الحدیث أنّ الأخفش الأوسط هو الّذی استدرک البحر المتدارک علی البحور الخلیلیّه الخمسه عشر، ولکن الدراسه التاریخیّه والبنیویّه لهذا البحر تثبت أنّ المتدارک لیس من استدراکات الأخفش علی الخلیل، بل ابن حمّاد الجوهری هو الّذی استدرکه علی البحور الخلیلیّه، لأنّه کان بحاجه ماسّه إلی هذا البحر فی فرضیّته العروضیّه.   منهجنا فی هذا المقال هو منهج تاریخی و تحلیلی، إذ إنّنا درسنا الم...

کتاب کنوز الودیعه من رموز الذّریعه با هدف ترجمه کتاب الذّریعه إلی مکارم الشّریعه نوشته شده است و نمونه درخشانی از ترجمه پویا در متون کهن ادب فارسی است؛ گونه ها و گفتمان های مختلف فرهنگی و ادبی رایج در تاریخ ایران تا قرن هشتم در آن گرد آمده است.در این مقاله، با استفاده از روش ترامتنیّت ژنت، به تبیین نقش این گونه ها و گفتمان ها در تعیین جایگاه کتاب کنوز الودیعهدر متون ادب تعلیمی پرداخته شده است. نتای...

شناخت انسان و بررسی انواع ارتباط او با خداوند متعال، یکی از راه های اثبات وجود حق و ادراک مراتب توحید است. امیرالمؤمنین علی(ع) در مناجات معروف خود در مسجد کوفه، بیست و سه نوع رابطه را بیان فرموده است؛ از آن جمله «مَوْلَایَ یَا مَوْلَایَ أَنْتَ الْغَنِیُّ وَ أَنَا الْفَقِیرُ، وَ هَلْ یَرْحَمُ الْفَقِیرَ إِلَّا الْغَنِی» است. قرآن مجید نیز در دو آیه به این نوع ارتباط اشاره نموده است که کامل ترین صورت آن آیة شریفة «یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُ...

الفخر من الفنون الشعریّة الشائعة یتغنَّی فیه الشّاعر بخصاله أو بخلال قومه، وقد تطرّق إلیه معظم الشّعراء فی العصور الـمختلفة من تاریخ الأدب العربی. وللفخر أنواع مـختلفة: منها الفخر الفردی، والأدبی، والسیاسی، والدّینی و...إلـخ. کان الفخر فی العصور الـماضیة کثیراً للغایة، وذلک بسبب کثرة دواعیه: من النوازع النفسیّة، والافتخار بالـحسب والنسب، والتفاخر بالقوم والقبیلة. ولکن کلّما تقدّم الزمان من العصر الـجاهلیّ...

یعدّ أبو تمام من أعلام أدب العصر العباسی و تحتوی أشعاره بین أضافیره علی إضاءات دلالیة عن تواجد العنصر الإیرانی و تأثیره فی شعر أبی تمام و لتداخل الإیرانیات فی شعره ثلاثة مصادر: أولها: تواجده فی إیران طلباً للوصول إلی عبدالله بن طاهر ما جعله أن یدخل العنصر الإیرانی فی شعره. ثانیها: تعرّفه علی الثقافة الإیرانیة. ثالثها: وقعة نشبت فی مناطق إیرانیة و «هی وقعة» بابک الذی صدّ فی وجه الخلیفة المعتصم بع...

بدأتْ بوادر إحیاء اللغة العربیّة فی إیران بعد أن اتّصل الملوک الصفویّون بالحوزة الشیعیّة فی جبل عامل بلبنان، ودعوا جمّاً غفیراً من علمائها للقدوم إلی إیران لدعم المذهب الإمامی، وإرساء أسسه فیها. وکان لهؤلاء الفقهاء الوافدین إلی إیران وتلامیذهم الفضلُ فی إحیاء هذه اللغة وانتشارها فیها. وکان الطبیب الأصفهانی، من شعراء العصرَین الأفشاری والزندی وحکماء تلک الفترة البارزین، واحداً من الذین درسوا عند هؤلاء الفق...