آفرین و نفرین(دعا و لعن) از بن‌مایه‌های دینی، فرهنگی، اسطوره‌ای و ادبی است که از دیرباز، همگام با هم، از ادبیات قبل از اسلام تا شریطه‌های قصاید مدحی و انواع مختلف ادبی استمرار یافته است. هدف این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، بررسی وجوه مختلف آفرین و نفرین در آثار دوران پیش از اسلام(باستان و میانه) است. از همین منظر، با توجه به آثار ایرانی باستان(اوستا و کتیبه‌های هخامنشی) و آثار اش...

مقدمه: آموزش بخش بسیار با اهمیت سیستم های پزشکی ملل مختلف را تشکیل می دهد که در مورد برخی تمدن ها مورد تحقیق قرار گرفته است. در این پژوهش سعی شده است تا از میان اطلاعات و منابع موجود طرحی کلی از آموزش پزشکی در ایران باستان (از آغاز تا 637 میلادی) ارائه شود. روش ها: در این پژوهش با مطالعه آثار مرتبط با ایران باستان اعم از نوشته های ایرانی باقیمانده نظیر اوستا و دینکرد و یا آثار به جای مانده از س...

زرتشتیان همواره با جشن هایی، نیایش و شکرگزاری می کرده اند که امروزه برخی از آنها به عنوان جشن های ملی، نماد و سنبلی از یکتاپرستی و تمدن کهن ایرانی است. جدا کردن دین از بسیاری جنبه های زندگی ایرانیان باستان دشوار و چه بسا غیرممکن است و آگاهی های امروز ما از فرهنگ و تمدن ایران باستان به شدت با دین و آیین در هم تنیده شده است. ایرانیان باستان، شادی را موهبتی الهی دانسته و در مراسم مذهبی برای سپاس ا...

چکیده واژه نامه توصیفی و ریشه شناسی متن پهلوی دینکرد پنجم به کوشش نسیم مهتاب روشن کتاب دینکرد که در حقیقت دانشنامه ای از دانسته های حکمت مزدیسنایی به زبان پهلوی است، از جمله مهمترین کتاب های ادبیات پهلوی به شمار می آید. کتاب پنجم دینکرد به علت دربرداشتن موضوعات و مطالب گوناگون از لحاظ آیینی، دینی، اسطوره ای، اجتماعی، اخلاقی و اندرزی از جمله متن های در خور توجه است. در این کتاب مطالب ب...

بلخ یکی از خاستگاه‌های ادبیات پارسی نو است. ازاین‌رو، در زبان پارسی نو، شماری از واژه‌ها از زبان بلخی وام گرفته شده‌‌اند. این واژه‌ها را می‌توان به دو دسته بخش کرد. دستۀ نخست واژه‌هایی که در آن‌ها d ایرانی باستان به l تبدیل شده‌‌اند و شمارشان بیش‌تر است؛ دستۀ دوم واژه‌هایی که این دگرگونی آوایی در آن‌ها صورت نگرفته ‌است.

آسیای مرکزی (آسیای میانه، ورارود یا ماوراءالنهر) همواره در طول تاریخ و از جمله در دوران باستان نقش مهمی در انتقال اقوام و فرهنگهای مختلف داشته است. این سرزمین غنی با توجه به موقعیت خود به عنوان حد فاصل بین تمدن های دوران باستان، همواره شاهد ظهور و سقوط تمدنهایی بوده که هریک به نوبه خود مدتی در این سرزمین حاکم شده اثر گذاشته و اثر پذیرفته اند. موقعیت این سرزمین باعث ایجاد شبکه ای از راه ها شد که...

به سبب کم بودن متون بازمانده از زبان‌های ایرانی باستان و میانه، دانش ما دربارۀ واژه‌هایی که برای اندازه‌گیری اوزان و واحدهای طول و عرض به‌کار می‌رفته بسیار اندک است. اما در مقایسه با زبان‌های ایرانی میانۀ غربی، در متون دینی و غیردینی به‌جامانده از زبان ختنی که یکی از زبان‌های ایرانی میانۀ شرقی است واژه‌های نسبتاً زیادی در اشاره به اوزان و واحدهای اندازه‌گیری وجود دارد. این اوزان گاه صرفاً برای ان...

حقوق عمومی معاصر در ایران نمی تواند نسبت به عناصری از هویت خویش در گذشته غافل بماند. هرچند تحلیل مسئله حقوق عمومی در ایران باستان خود برای بسیاری از محققان، جای بسی تأمل دارد و لذا سخن گفتن از تفکیک قوا به عنوان جزئی از بدنه حقوق عمومی در حکومت های اولیه ایران نیز آسان به نظر نمی رسد، اما نوشتار حاضر بر این فرضیه استوار است که با تأمل و بررسی تاریخ عصر باستان به گونه ای تفکیک قوا می توان پی برد...

اخلاق ایران باستان همواره یکی از جذاب­ترین مباحث مطالعات ایران­شناسان را تشکیل داده است. به دلیل اهمیت دین در دورۀ ساسانیان، اخلاق ایرانی نیز برجستگی بسیاری پیدا کرد و آثار اخلاقی بسیاری تدوین شد. از مطالب اخلاقی رایج در این دوره می­توان به سنت اندرز و اندرزگویی اشاره داشت. اندرزنامه­ها از سنخ اخلاق عملی در حوزۀ ایران باستان هستند که با ویژگی­های خاصی، سعی دارند تا مخاطبان خود را اخلاقی بار بیا...

در شش دهه مطالعه علمی باغ ایرانی, طرح چهارباغ ایرانی به عنوان مهم‌ترین الگوی شکل‌دهنده به معماری آن و با هندسه اصلی، دو محور عمود برهم که عرصه باغ را به چهار قسمت مساوی تقسیم می‌کند معرفی شده است. بررسی فراگیر اسناد و مدارک از جمله دودمان شناسی واژه‌گان، نقشه کاوش‌های باستان شناسی باغ پاسارگاد، متون توصیف احداث باغ به ویژه کتاب ارشادالزراعه، طرح باغ‌های موجود، ، آثارهنرهای تاریخی ملهم از باغ ا...