در مطالعة زبانهای  کهن ایرانی مسائل نحوی از اقبال چندانی برخوردار نیستند و زبان سغدی هم از این مسأله مستثنی نیست. به این علّت که متون بازمانده سغدی عموماً ترجمه هایی از زبانهای دیگر  تشخیص داده شده اند دانشمندان کمتر به بررسی نحوی این متون اهتمام ورزیده اند. تعیین میزان تأثیرگذاری زبانهای مبدأ بر نحو زبان متون سغدی از سویی و وجود تمایز بین گونه های مختلف زبانی آن از دیگر سو خود مسائلی هستند که بد...

گروهی از دستوریان و زبان‌شناسان براین باورند که فعل مرکب در زبان فارسی وجود ندارد. گروهی دیگر وجود آن را بدیهی دانسته و در مورد گونه‌های آن و شیوه‌های تشخیص آن بحث می‌کنند. بحث‌هایی نیز در مورد اینکه استفاده از کدام یک از این گونه‌های فعلی بهتر است، صورت می‌گیرد. هر کدام ازین صاحب نظران دلائل ویژه خود را اقامه می‌کنند. یکی از دیدگاه‌های شاخص در این زمینه، آرای محمدرضا باطنی است که در این مقاله ...

شبه‌جمله از مقوله‌های دستوری زبان فارسی است. در دستورهای زبان، برخی این موضوع را با نام صوت و برخی با عنوان شبه‌جمله مطرح کرده‌اند. این پژوهش به بررسی، تحلیل و طبقه‌بندی شبه‌جمله‌ها، در همۀ صورت‌های آن پرداخته و ویژگی‌های گوناگون، برخی معیارها برای شناخت شبه‌جمله، تفاوت صوت با اسم صوت و شبه‌جمله با قید را بیان کرده و دسته بندی معنایی آن‌ها را ارائه کرده است. شبه‌جمله کلمه یا گروهی از کلمات فارس...

«معین­­­­­شدگی» از معمول­ترین موارد دستوری­­شدگی در زبان ها است و به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی ساخت های دستوری اطلاق می­شود. در زبان فارسی نیز اکثر فعل­های کمکی امروز، قبل از فارسی دری عمدتاً فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها در نقش فعل معین نتیجه معین­شدگی ­است. در این مقاله با بررسی روند تحول ساخت مجهول از فارسی باستان و میانه تا فارسی دری به این مسئله می­پردازیم که آیا ...

گروهی از دستوریان و زبان شناسان براین باورند که فعل مرکب در زبان فارسی وجود ندارد. گروهی دیگر وجود آن را بدیهی دانسته و در مورد گونه های آن و شیوه های تشخیص آن بحث می کنند. بحث هایی نیز در مورد اینکه استفاده از کدام یک از این گونه های فعلی بهتر است، صورت می گیرد. هر کدام ازین صاحب نظران دلائل ویژه خود را اقامه می کنند. یکی از دیدگاه های شاخص در این زمینه، آرای محمدرضا باطنی است که در این مقاله ...

برخی از حقوق‌دانان جرائم را بر مبنای شیوه ارتکابشان به جرائم مبتنی بر، فعل، ترک فعل و فعل ناشی از ترک فعل دسته­بندی می­نمایند. اصطلاح «فعل ناشی از ترک فعل» ترجمه عبارت «commission par omission» در حقوق کیفری فرانسه و سوئیس است. منظور از این اصطلاح این است که آیا جرائمی مانند قتل که اغلب از طریق فعل مادی مثبت ارتکاب می‌یابند از طریق ترک فعل نیز محقق می‌شوند یا خیر. اصطلاح «فعل ناشی از ترک فعل» ت...

موضوع این پایان نامه بررسی ساختار نحوی فعل و موضوع های آن در گویش بندرعباسی است که در پنج فصل به شرح زیر تدوین شده است. پس از مقدمه ای کوتاه، مسأله اصلی بیان شده است و بعد از آن فرضیه ها و سوالات تحقیق تشریح شده است سپس اهداف و مشکلات تحقیق بیان شده است و بعد از آن مروری بر تاریخچ? خلیج فارس و موقعیت اقلیمی جغرافیایی بندرعباس و وجه تسمی? آن پرداخته شده است و در آخر نیز تاریخچ? بافت جمعیتی بندر...

ارزش­گذاری مشخصه­های فای (شخص، شمار) و حالت یا به عبارت دیگر مطابقه در زبان فارسی و بازبینی این مشخصه­ها با تکیه بر رویکرد کمینه­گرا، یکی از موضوعات پیچیده است که به دلیل بی­نظمی­هایی که در ساختار گروه فعلی به خصوص هسته فعل در زبان فارسی مشاهده می­شود، گاهی فرآیند بازبینی را به طور کلی با مشکل مواجه می­سازد. نگارندگان جستار حاضر تلاش کرده­اند تا با در نظر گرفتن ساختار­های مختلف فعلی (ساده، مرکب...

تحلیل ساختاری زبان، بررسی عملکرد نظام کدهای خاص است که از دو جنبه در نظر گرفته می شود: کدهای گفتاری،  و نوشتاری که در واقع همان انتقال کدهای  گفتاری است. لازمه توصیف عملکرد این کدها، شناخت کامل آنها، یا دست کم طرح فرضیه هایی برای عملکردشان در شرایط و در زمان های مشخص است. برای توصیف عناصر تشکیل دهنده ی زبان از روش های ویژه استفاده می شود که توانایی های آنها را در جانشینی یکدیگر مشخص می کند.  هم...

رابطهء بین فاعل، مفعول و متمم، بر اساس خاصیت ترکیب پذیری فعل، و عدم وجود چنین رابطه ای (عدم وجود مفعول یا متمم) باعث می شود که افعال در زبان فارسی به دو گروه معلوم و مجهول تقسیم شوند. در زبان فارسی، افعال معلوم افعالی اند، با خاصیت ترکیب پذیری، باعث به وجود آمدن مفعول یا متمم در جمله می شوند. برعکس افعال معلوم، افعال مجهول به علت ماهیت ترکیب پذیری شان، نمی توانند دارای مفعول باشند. در زبان...