گفتمان مجموعه‌ای از احکام و گزاره‌هاست که شرایط را برای عاملان اجتماعی معنادار می‌کند. در رویکردهای گفتمانی، برخی از مفاهیم و موضوع‌ها کنارگذاشته می‌شوند؛ زیرا نظام‌ گفتمانی بنا به ماهیتی ‌که دارد برخی از موضوع‌ها و مفاهیم را برجسته می‌کند و برخی دیگر را به کنار می‌نهد. در نظام ‌گفتمانی برخی از دانش‌ها بر اساس مطلوب‌های نظام قدرت برجسته می‌شوند؛ زیرا آن دانش‌ها بنا به ماهیتی که دارند به آن نظام...

چکیده تاریخ صفویان همچنان دارای ابهام و نکات تاریک فراوان است و منابع صفوی با رویکردی رسمی و به تبعیت از سیاست صفویان در موارد زیادی از ارائه اطلاعات لازم خودداری می‌ورزند. در این میان شش سال اختفا و یا حضور اسماعیل صفوی در گیلان از نکات بسیار تاریک اوایل عصر صفوی است. منابع صفوی این مقطع را به ابهام و با کلی‌گویی بازگو کرده‌اندکه مواردی از آن را با مسائل ماورایی مرتبط ساخته‌اند. یکی از موضوعا...

سیاست دولت صفوی دارای رویکردی چندگانه بود. همین ویژگی تلقی از آن را به عنوان یک دولت شیعی با کارکردهای عقیدتی دشوار می‌سازد. این رویکرد چندگانه­ هم در پیش‌برد سیاست داخلی خود را نمایان می‌ساخت و هم در عرصه­ سیاست خارجی نمود می‌یافت؛ چنان‎که اتخاذ سیاست‎های عقیدتی، ارجحیت مصلحت بر حقیقت و اولویت واقع‎گرایی بر آرمان‎گرایی حاصل آن بود. پژوهش حاضر با ابتنا بر این نگرش، به روابط اهل سنت کردستان با ح...

در سده‌های سوم تا ششم قمری/نهم تا دوازدهم میلادی، صنایع نیشابور هم‌پاﻳﮥ کشاورزی و تجارت آن رونق بسزایی داشت. برای آگاهی از شمار، کیفیت و دگرگونی این صنایع باید از دو دسته آثار بهره برد: منابع مکتوب و کشفیات باستان‌شناسی از محوطه‌های تاریخی نیشابور. اطلاعات به‌دست‌آمده از هریک از این دو دسته، به‌صورت جداگانه، تنها زوایای محدودی از صنایع این شهر را روشن می‌کند و ﺗﻜﻴﮥ جداگانه بر آن‌ها، پژوهش دربار...

این مقاله به بازخوانی و بررسی سندی منحصر به فرد دربارۀ چادگان در دورۀ صفوی می‌پردازد که می‌توان به واقع آن را نخستین سند بازشناختۀ تاریخی دربارۀ پیشینۀ چادگان در عصر صفوی و قبل از آن دانست، حال آنکه قبل از بازخوانی این سند، قدیمی‌ترین منبعی که دربارۀ پیدایش و پیشینۀ چادگان گزارش کرده، کتاب خاطرات ظل‌السلطان یا تاریخ مسعودی است. بدین روی، این مقاله افزون بر معرفی و بازخوانی این سند و تحلیل پاره‌...

رساله حاضر به بررسی روابط مذهبی-سیاسی خاندان صفوی با حاکمان وقت ایران و آناطولی می پردازد. در این رساله سعی شده است با شرح وقایع زندگانی هر یک از مرشدان هشت گانه صفوی قبل از تشکیل حکومت، چگونگی ارتباط شان با امرا و سلاطین ایران و آسیای صغیر مشخص گردد. در این بررسی دو بعد مذهبی و سیاسی مناسبات شیوخ صفوی با صاحبان قدرت و بالعکس به تصویر کشیده شده است. خاندان صفوی با دارا بودن دو امتیاز برجسته، ی...

تاریخ آیینه حوادث و شرح صوری وقایع ، و ادبیات نماینده ی ذوق و افکار اجتماعی و هنر بیان کننده ی عمق تفکرات مادی و معنوی یک قوم به شمار می رود ؛ بی شک سفالگری یکی از بارزترین مظاهر هنر اسلامی است که با روح تعالیم اسلامی عجین شده و همواره با نقوش متنوعی همراه می باشد ،که این نقوش با اعتقادات دینی و تصورات هنرمند از هستی همگام بوده است . این نقوش تزئینی در فرهنگ ایرانی - اسلامی جایگاهی فراتر از ...

یکی از مباحث مهم وکلیدی در تاریخ عصر صفوی ،بررسی وضعیت ومناسبات تصوف وتشیع است.چون تاریخنگاری این عصر بیشترین تاکید وتوجه را به این مساله اختصاص داده که صفویان را حکومتی شیعی ودارای منشا وخواستگاه صوفیانه معرفی نماید،بنابراین ضروری است تا این ادعا در بوته ی آزمایش مورد دقت قرار گیرد. محققین معاصر بیشترین تلاش خود را بر این امر مصروف کرده اند که با طرح مباحث صرفا نظری وچشم پوشی از واقعیات تاریخ...

حکومت شاه تهماسب و شاه عباس صفوی در ایران و دوران حکومت سلطان سلیم و سلیمان عثمانی در ترکیه، دوران شکفتگی صنعت قالی و گسترش بازرگانی آن است. گسترش امکانات، حمایت دولت، ارتباطات سیاسی و استقبال ممالک دیگر و پیشرفت در صنعت رنگرزی همه باعث شدند قالی نیز مانند سایر هنرها پیشرفت درخوری داشته باشد. با توجه به گسترش و تنوع قالیهای صفوی و عثمانی در جهان، هنوز شناخت اصولی از نظر زیبایی شناسی و میزان، چگ...

پیدایش هنرهای تزئینی و معماری عصر تیموری، معلول عواملی چند می­باشد که از مهمترین آنها می­توان به این موارد اشاره کرد. تأثیرپذیری تیموریان از فرهنگ ایرانی، انتقال هنرمندان و فرهیختگان ایرانی و سایر بلاد توسط تیمور به سمرقند و نقش­آفرینی آنها، مرکزیت­یافتن هرات در عصر جانشینان تیمور و حمایت­های بی­شائبه آنها از ارباب فضیلت، ارتباط مکتب هنری هرات با سایر مکاتب هنری این دوره و تأثیرپذیری آن از ویژگ...