جلال آل احمد از نویسندگان پرکار دهه ی چهل ه.ش در آثار خود، بارها مسائل اجتماعی، سیاسی و عقیدتی را به چالش کشیده است؛ انتقاد از مسائل جامعه نه تنها در مقالات و سایر نوشته های او، بلکه در داستان های کوتاهش نیز نمود دارد. از پنج مجموعه ی داستان کوتاه چاپ شده از وی، چهار مجموع دارای داستان هایی بهره مند از عناصر طنز هستند؛ آل احمد در این مجموعه ها فلاکت و عقب ماندگی عوام، رواج باورهای خرافی، بی اعت...

لطیفه و مطایبه، گونه‌ها‌یی ادبی هستند که اگرچه در گفت‌و‌گوهای روزمره به کار می‌روند، توجّه چندانی به آن‌ها به ویژه از منظر ساختار نشده است. لطیفه‌ها و مطایبه‌ها از گذشته تا کنون به عنوان وسیله­ای برای شوخی، سرگرمی و خنداندن و همچنین بازگو کردن انتقادات اجتماعی در میان افراد کاربرد داشته است. لطیفه­ها با الهام از زندگی آدمیان و جهان پیرامونی ایشان شکل می‌گیرند، گاه این رفتارها به گروه­ها، اقوام م...

در این پژوهش چگونگی برجسته سازی در زبان طنز از دیدگاه شعرشناسی لیچ والگوی نشانه شناسی شعر سجودی با نگاهی به کاریکلماتورهای پرویز شاپور بررسی شده است. شیوه کار به این صورت بود که ابتدا الگوی شعرشناسی لیچ در کاریکلماتورها به کار بسته شد تا وجود هنجارگریزی یا عدم وجود آن مشخص شود. پس از آن در مواردی که هنجارگریزی معنایی مشاهده شد، الگوی نشانه شناسی شعر سجودی به کار گرفته شد تا به بررسی جزئی تر...

یکی از راههای بررسی و شناخت آثار ادبی، بررسی سبک شناختی آن هاست که در سه سطح زبانی، ادبی و محتوایی و فکری انجام می گیرد. در این میان، بررسی سطح فکری شاعران از اهمیت خاصی برخوردار است که گاه مورد غفلت واقع می شود. موضوع پژوهش حاضر بررسی سطح و سبک فکری اشعار حزین لاهیجی، آخرین شاعر مشهور سبک هندی است. این پژوهش در سه فصل اصلی با عناوین " معرفی سبک و دانش سبک شناسی"،"معرفی حزین و شعر او" و " برر...

تذکره‌های فارسی از منابع اصلی تاریخ ادبیات است. نهضت تذکره‌نویسی فارسی در دورة قاجار و در آستانة مشروطه شتاب بیشتری گرفت؛ درون‌مایة انتقاد مانند انواع دیگر نثر به جریان تذکره‌نویسی این دوره وارد شد و در شکل تذکره‌های نقیضه‌ای و طنز نمود یافت. نظیره‌هایی نیز برای این آثار انتقادی ـ مطایبه‌ای نوشته شد. یکی از مقلدین این رویکرد جدید، محمدکاظم تبریزی ملقب به اسرارعلی‌شاه است. او به تقلید از یخچالیة...

سبک­شناسی جدید با توجّه به اصول زبان­شناسی تاریخی و نقد ادبی به وجود آمد. پاول سیمپسون در سبک­شناسی طنز، بر طنزِکلامی (آیرونی و پارودی)، طنز موقعیت و طنز گفتمان تأکید دارد. هدف این پژوهش، بررسی مؤلفۀ طنز بر اساس دیدگاه سیمپسون و کمک به شناخت و درک هرچه بیشتر رمان بیوتن است. امیرخانی در رمان ساختارشکن بیوتن، از تکنیک­های متعدد روایی، بازی­های زبانی هوشمندانه­، آشفتگی­ و پرش­های زمانی، معلق ماندن پ...

اگرچه ادبیّات پایداری معاصر عرب با نام فلسطین و لبنان پیوند یافته است، امّا اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دیگر سرزمین‌های عربی؛ از جمله یمن، زمینه ساز پیدایش شاعران برجسته‌ای در این حوزه گردیده است. عبدالله بردونی (1929-1999 م.) یکی از چهره‌های شاخص ادبیّات پایداری یمن به شمار می‌رود. دشواری‌های اجتماعی- سیاسی همچون جنگ، فقر، جهل، کم رنگ شدن ارزش‌های معنوی و رواج فساد در جامعه یمن بر شعر این شاعر ...

طنز، یکی از گونه های پویای هنری است که کاربرد آن، در اصلاح نابسامانی های جامعه های بشری، قابل توجه است.از آنجا که فلسفه نزول کلام و وحی، هدایت و اصلاح است، قرآن، این هنر بی رقیب ربانی که هنر فصاحت و بلاغت کلام از ینبوع زلالش آب می خورد، گاهی از این شیوه مؤثر برای انذار بهره گرفته است تا شاید آنان که زبان جد، بیدارشان نمی کند، بیان طنز، هشیارشان کند.در این مقاله، در پی آن بوده ایم که ضمن بیان تع...

طنز یکی از شاخصه‌های مهم گلستان و مثنوی است. در این پژوهش، فرضیة مبتنی بر تأثیر تقابل بر هدف و تفاوت هدف طنز در دو اثر مورد بررسی است. پرسش تحقیق این است که تقابل چه تأثیری بر هدف می‌گذارد و چه رابطه‌ای میان این دو وجود دارد. هدف تحقیق در وهلة اول، مطالعة تطبیقی طنز در دو اثر مهم و نیز بیان رابطة تقابل با هدف و تبیین تأثیر جهان‌بینی بر اهداف طنز است. روش مطالعه، تطبیقی‌ـ تحلیلی و مبتنی بر استخر...