داستان "درخت گلابی" به واسطۀ راویانی که هر یک بر اساس دریافت خود از جهان پیرامون به ارائۀ آن می‌پردازند، روایاتی متفاوت و گاه متناقض از جهان - از پذیرش واقعیت انضمامی تا فراهم نمودن بستری برای اندیشیدن انتقادی - به مخاطب ارائه می‌دهد. در خوانش‌های ارائه شده از داستانِ "درخت گلابی"، پرداختنِ صرف به روایت محوری راوی، منجر به نقد فردگرایانه و روان‌شناسانۀ متن و قرار گرفتن مسائل اجتماعی در سا...

در این نوشتار سعی بر این بوده تا به مؤلفه‌هایی از اندیشة ویتگنشتاین دوم که جایگاه نظری موجهی در برنامة فلسفه برای کودکان دارد پرداخته شود. چهار مؤلفة مهم در این پژوهش «زبان»، «دیدن و توصیف»، «بازی‌های زبانی»، و «معنا» است. نگرش پراگماتیستی ویتگنشتاین دوم به این مقوله‌ها را می‌توان در ساختار و شاکله‌بندی برنامه‌ای کاربردی در عرصة تعلیم و تربیت واکاوی کرد. متیو لیپمن و همکارانش با طرح برنامه‌ای ک...

سؤال این تحقیق از پس قانون‌گرایی، تکامل‌گرایی نظریِ بی‌توجه به امور جزئی و خاص شکل گرفت و در موضوع شهر، ضرورت تدوین ایده‌ال تایپ شهر اسلامی- بنا به علاقه نویسندگان- را رقم زد. در این مقاله با روش کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل کیفی پس از نقد و بررسی  مقالات و آثار موجود در این حوزه و با توجه به مباحث نظری- روش‌شناختی ماکس وبر و به­ویژه ایده‌ال تایپ او،  ایده‌ال تایپ شهر اسلامی بر اساس شواهد تاریخی ...

سهروردی در منطق حکمة الاشراق در یک نوآوری تمام جهات را به ضرورت برمی گرداند. وی جهات سه گانه ضرورت، امتناع، و امکان را جزء محمول قرار داده و بر آن است که در این صورت جهت در همه ی قضایا ضرورت می شود. از آن جا که بحث از جهت در دیگر مباحث منطقی، مانند تناقض، عکس، و قیاس ها نیز به میان می آید، طبعاً این نوآوری در این مباحث تأثیرگذار است. سهروردی بدین نکته واقف بوده و این تأثیرها را نشان داده است. به...

این مقاله با شرح دیدگاه کواین در وجودشناسی که به صورت منطقی در قالب التزام وجود شناختی ارائه می شود،حیثیت نظری موجودات را درنسبت با نظریات علمی بررسی می کندو از رهگذر نقشی که توابع نماینده ایفا می کنند،به نوعی نسبیت درحوزه وجود شناسی می رسد،که کواین از آن به «نسبیت وجود شناختی»تعبیر می کند و روی دیگر آن ساختار گرایی علمی است.اگرچه این نسبیت و ساختار گرایی ضدواقع گرایی به نظر می رسند،کواین در فل...

نگارنده در مقاله‌ای که پیش از این انتشار یافته، با استناد به تحلیل جِرُمی شیفر نشان داده است که رویکرد کانت به مسئلۀ وجود دست‌کم دو نتیجۀ مشکل‌آفرین، موسوم به "مشکل تناقض" و "مشکل بیهوده‌گویی"، به بار می‌‌آورد. بر مبنای مشکل نخست، عبارات کانت نتیجه می‌‌دهد که محمولِ "وجود"، هم واقعی باشد، هم غیرواقعی. بر مبنای مشکل دوم، لازمۀ دیدگاه کانت این است که یا موضوع گزاره‌ها هیچ‌گاه مصداق دقیقی در خارج ندا...

از تفاوت های مهم بین معرفت پیشینی و پسینی این است که ما در معارف پیشینی صرفاً به حمل محمول بر موضوع پی نمی بریم، بلکه به ضرورت و الزام این حمل نیز منتقل می شویم. کانت گزاره های متافیزیکی، علم الطبیعه و ریاضی را اساساً به جهت کشف ضرورت در آنها، پیشینی تلقّی می کند و در خصوص منشأ یابی برای کشف ضرورت در نحوۀ ارتباط اجزای گزاره، راه حلّ شهود را به میان می آورد. در این نوشتار، ابتدا به تعاریف معرفت پیش...

مساله‌ای که در کانون توجه این نوشتار قرار دارد، «امر به معروف و نهی از منکر»، است که مانند بسیاری دیگر از مفاهیم اسلامی کاربردی نشده است؛ در این پژوهش، علاوه بر تبیین چیستی و اهمیت این مفهوم، تلاش می‌شود تا به لحاظ تاریخی این پرسش مطرح شود که چرا امر به معروف و نهی از منکر در جوامع اسلامی کمرنگ شده و کمتر مورد رجوع قرار گرفته است؟ «رویکرد تاریخی» در اینجا به معنای تحلیل مساله به شکل انضمامی و د...

در کیهان‌شناسی پیشامدرن همواره این ایده وجود داشته که جهان انضمامی توسط نیرو یا نیروهایی شکل گرفته که جهت و مسیر نهایی عالم را مشخص می‌کند. اگر اندیشه‌ی سیاسی مجموعه‌ای از ایده‌ها برای تدبیر امور سیاسی عالم دانسته شود که به بحث از مبادی قدرت می‌پردازد، همسازی میان اندیشه‌ی سیاسی و کیهان‌شناسی ضروری خواهد بود. بر این اساس، کیهان‌شناسی الگویی متعالی برای اندیشه‌ی سیاسی فراهم می‌آورد که تبلور این ...

این مقاله با هدف پیشبرد ادبیات بحث علم دینی، به‌ویژه در زمینۀ روش‌شناسی علم دینی و با بهره‌گیری از روش تحلیل عقلی به معرفی روشی تلفیقی می‌پردازد که بر استفاده از ظرفیت‌های اجتهاد (روش تخصصی فهم و تفسیر متون دینی) و روش‌های علوم اجتماعی در جهت افزایش تعامل میان آنها در مقام نظریه‌پردازی استوار است. نتیجۀ این تحقیق، ارائه روشی شش‌مرحله‌ای برای نظریه‌سازی دینی در علوم اجتماعی است که دو راهبرد استق...