نعت در اصل برای توضیح و تخصیص منعوت می آید، ولی گاهی از غرض اصلی خود خارج شده و مجازآ در اغراضی چون مدح و ثنا، ذم و نکوهش، ترحم، تعمیم، ابهام، تفصیل، بیان حقیقت و ماهیت موصوف، کشف و تأکید بکار می رود. نگارنده در این مقاله، کوشیده است با استفاده از منابم معتبر نحوی و بلاغی، اغراض مجازی و بلاغی نعت رامورد بررسی قرار دهد.

ابن أبی الحدید، شارح معروف نهج البلاغه، هفت قصیده سروده که بیشتر ابیاتش در مدح امام علی (ع) وذکر فضایل ایشان است. این قصاید مجموعاً به نام "علویات سبع" مشهور است. نامبرده با توجه به آیات وروایات، اقدام به ذکر برخی از فضایل امام علی (ع) در قالب شعر نموده است. برخی از ابیات "علویات سبع" که به این فضایل اشاره می نماید همراه با ترجمه بیت، شرح روایی، وذکر روایات مربوطه، در این مقاله گنجانده شده است.

ابن ابی الحدید معاویه را به کفر و الحاد متهم کرده و با ذکر شواهدی نشان می دهد که او به نبوت پیامبر اسلام(ص) هیچ باوری نداشته است و معتقد است که او با استخدام گروهی از منافقین و دین به دنیا فروشان، دست به جعل حدیث زده و چنان در این میدان اسب تاخته که دوران خود را به دوران اوج جعل حدیث تبدیل کرده است این دیدگاه او نسبت به معاویه، حق طلبی و کمتر بودن تعصب او نسبت به اکثریت علمای اهل سنت را نشان می...

اشعریان از مهمترین خاندان های شیعی و مهمترین خاندان شیعی قم و ایران می باشند. ایشان در خدمت رسول اکرم (ص) به اسلام مشرف شدند و در اواخر قرن اول هجری قمری روی به ایران آورده و در قم سکونت گزیدند. این خاندان بارها مشمول عنایت و مدح حضرت رسول (ص) و ائمه اطهار (ع) واقع شدند. افراد این خاندان که بعضاً توفیق مصاحبت امامان شیعه را داشته اند عده قابل توجهی از محدثان و راویان تشیع را شامل می شوند. مجامع ...

چکیده: به نام خداوندی که محمّد(ص) را فرستاد تا بشر سرگردان در امواج سهمگین روزگار را راهنمایی کند، تا بداند که چگونه و چه کسی را عبادت کند. بوصیری و مولوی دو شاعر مسلمان، مصری و ایرانی که هر دو از دو زبان مختلف عربی و فارسی می باشند، درباره ی پیامبر(ص) مدایح زیبا و دلنشین و قابل توجهی را سروده اند. و در واقع این سروده های زیبا که در مدح پیامبر(ص) سروده شده را مدایح نبوی می گویند. مضامینی مانند...

ابوبکر احمد بن محمد بن ضبی ملقب به صنوبری درانطاکیه دیده به جهان گشود. این شاعر شیعه مذهب که به شاعر طبیعت شهرت یافت، از شاعران خاص سیف الدوله به شمار می آید و از تکسب به شیوه مدح دوری می کرد. شعر او دراوج رفعت و بلندی است و به حبیب اصغر به خاطر جودت شعرش شهرت یافت. او توجّه خاصی به مدح از جمله مدح امیران، وزیران، عالمان، نویسندگان، اهل بیت و وطن داشته است. ورثا به سه صورت تسلیت، بزرگداشت و مرث...

محمّد تقی تهرانی متخلّص به « تشنه » خواهرزاده ی مهدی بیک شقاقی در سال 1210 هجری قمری در مراغه متولّد شد .او از شاعران عهد فتحعلی شاه و ناصرالدّین شاه قاجار بود . از خانواده و بستگان او هیچ اطّلاعی در دست نیست . از تشنه دیوان اشعاری به جا مانده که شامل 1379 بیت مثنوی ، 20 غزل ، 34 قصیده ، 1 ترکیب بند ، 14 قطعه و 22 رباعی است و چنانکه از نتایج طبعش پیداست شاعری توانا بوده است . موضــوع قصاید او بیــشت...

فخر در زبان و ادبیات عرب یکی از اغراض شعر به شمار می آید که شاعر در آن به مدح خود و قبیله خویش میپردازد و نیکیها و مکارم و فضایل اخلاقی خویش را میستاید و به جاه و مال و سلطه مباهات مینماید. شعر عربی از زمان جاهلیت با فخرسرایی آشنا بود و تا عصر عباسی که در آن شعر و ادب به شکوفایی رسید فخرسرایی نیز به شکلی فعال ادامه داشت. ابو الطیب المتنبی یکی از بزرگترین و برجسته ترین فخرسرایان عصر عباسی به شم...

شاهنامة فردوسی متنی است تأثیرگذار بر تمام ادبیات فارسی پس از خودکه حتی خاقانی شروانی ، با همة خلّاقیت هایی که در دیوانش هویداست و با تمام تلاشی که در گریز از آشکار شدن این تأثیرپذیری دارد، نتوانسته است بدون هیچ تأثیری از فردوسی بماند. به طوری که برای بررسی تمام جنبه های تأثیرپذیری خاقانی از فردوسی رساله ای مفصّل و جداگانه نیاز است. در این مقاله تأثیر مضمونی شاهنامة فردوسی بر خاقانی ، تنها پ...

منوچهرى دامغانى (432 - ؟ ه.ق) قصیده‏سراى مشهور قرن پنجم هجرى است. سبک شعرى او سبک معمول آن روزگار یعنى سبک خراسانى است، اما برخى ویژگى‏هاى خاص به زبان و سبک او نوعى تشخّص بخشیده که به‏خصوص در گزینش لغات و تعابیر و نیز نحو زبان و جنبه‏هاى بلاغى دیده مى‏شود. در شعر او، از بین صورت‏هاى خیالى، تشبیه بیش‏ترین بسامد را دارد. به شیوه هم‏عصرانش تشبیهات را در یک یا چند بیت مى‏گسترد؛ از این‏رو تزاحم صور ...