ادیبان کُرد همواره شعر فارسی را، به دیدة اعجاب و تحسین می نگریستند و از آن متأثر بوده اند. نمودهای گوناگونِ این تأثیرپذیری را در قالب تضمین، ترجمه، صور خیالِ مشابه و مضامین مشترک می توان دید و از این میان، شاعران کُرد، بیش از دیگر اشعار، به شعرِ حافظ توجه کرده اند. در این مقاله، پس از مقدمه ای دربارة تأثیرپذیری ادیبان کُرد از شعر فارسی، به ناری (nâri)، شاعر عارف مسلکی پرداخته ایم که در سده های اخیر م...

کهن‌ترین نسخۀ دیوان اشعار خواجوی کرمانی در زمان حیات شاعر استنساخ شده است. بخش عمدۀ این نسخه که در کتابخانهٔ ملّی ملک نگهداری می‌شود، پیش‌تر موضوع پژوهش‌های بسیاری بوده و چاپ عکسی آن هم منتشر شده است، اما این نسخه تنها بخشی از یک نسخهٔ اصلی بوده که حدود یک سدهٔ پیش به چند نسخۀ جداگانه تقسیم و در کتابخانه‌های مختلف پراکنده شده است. در این نوشتار ابتدا به معرّفی دو نسخهٔ دیگر در کتابخانهٔ بریتانیا و کتا...

به حافظ، خواجه گفته اند ازآن رو که گاه از شغل دیوانی و وظیفه سلطانی بی نصیب نبوده و ازسوی دیگر، بخشی از اشعار او بازتاب اوضاع روزگار خویش است. پس نباید حافظ را از اندیشه، اندرز یا فلسفه سیاسی بی بهره دانست هرچند از او چیزی در باب سیاست به میان نیامده است! بنابراین، جست وجوی محورهای اصلی فلسفه سیاسی حافظ، مسئله اساسی پژوهش است (سؤال). به نظر می رسد حافظ به سبب قریحه شاعرانه، ترس زمانه و اندیشه م...

حافظ تلفیق کننده عشق و عرفان در شعرفارسی است. دو مقوله‌ای که سخن گفتن درباره هر یک از آنها به تنهایی، افزوده‌ای بر مکررات است؛ زیرا هم عشق و هم عرفان در شعر شاعران دیگر به فراوانی آمده و درباره هر دو، سخن به نهایت رسیده است. اما در تلفیق این دو پدیده روح انسانی در شعر و به ویژه در شعر حافظ نه تنها بر بیرنگی تکرار نمی‌افزاید بلکه هر دو را بیش از پیش رنگ‌آمیزی و نگارگری می‌کند. در میان غزل‌های نق...

نظریه¬های متعددی در حوزه¬ی زبان¬شناسی شناختی مطرح¬ شده که «استعاره¬ی مفهومی» و «طرح¬واره¬ی تصویری» بیش¬ترین اهمیّت را دارند. طرح¬واره¬های تصویری ساخت¬هایی از فرایند شناختی اند که به ¬واسطه¬ی تجربه¬های فیزیکی انسان¬ در برخورد با جهان خارج شکل می¬گیرند و امکان درک و تحلیل مفاهیم انتزاعی را فراهم می¬آورند. طرح¬واره-های تصویری گونه های مختلفی دارند، نظیرِ طرح¬واره¬های حرکتی، طرح¬واره¬های حجمی، طرح¬وا...

دیوان منوچهری دامغانی تاکنون چندین بار به طبع رسیده است که از جدیدترین آن‌ها می­توان چاپِ برات زنجانی را نام برد. مصحّح در مقدمۀ دیوان تصریح کرده که چاپ پیشینِ دیوان منوچهری (از دبیرسیاقی) «به روش علمی تصحیح نشده است»؛ لذا ایشان دیوان یادشده را از روی هفت نسخۀ خطّی تصحیح کرده­اند و علاوه بر تصحیح، به معنی لغات و شرح ابیات نیز پرداخته­اند. از آنجایی­که در تصحیح و شرح برخی از ابیاتِ این چاپ، لغزش­ها و...

روضهالناظر و نزههالخاطر جنگی است کهن و با ارزش، مشتمل بر منتخبی از بهترین و زیباترین اشعار فارسی و عربی تا قرن هفتم هجری قمری که عزالدین عبدالعزیز کاشی، از مؤلفان و شاعران پایان سده هفتم و آغاز سده هشتم هجری، آن را گردآوری و تدوین کرده است. شعرهای برگزیده نشان می دهد مؤلف تسلط خوبی بر ادب عرب و عجم داشته و دیوان بسیاری از بزرگان را در اختیار داشته است. در این مقاله، ضمن معرفی این مجموعه خطی و ن...

موضوع این پایان نامه مقایسه تجلی حالات عاطفی عاشق در غزلیات سعدی و دیوان حافظ است. ابتدا نگاهی کوتاه به تاریخچه ی شعر و تعاریف مختلف آن شده است. سپس ضمن اشاره به ادبیات غنایی و توضیح مختصری درباره عشق و عاشق ، قالب غزل به عنوان مهم ترین قالب نمود احساسات و عواطف معرفی شده است. پس از آن به معرفی سعدی و غزلیات او و نیز حافظ و غزلیاتش پرداخته شده است. بدنه ی این پژوهش بررسی حالات عاطفی عاشق در غز...

این مقاله درصدد است ویژگی‌های بلاغی و سبک‌شناسی رباعیات حافظ را بررسی کند. این قالب ادبی، در دیوان حافظ، سهم عمده و بسزایی را به نسبت غزلیات ندارد، اما ازآنجاکه این شاعر پرآوازه، روح و عصارۀ تعدادی از درونیات و نفسانیات خود را به صورت این قالب دمیده، به جای خود درخور توجه است. با فرض صحت انتساب، سعی شده‌است رباعیات حافظ از دیدگاه‌هایی چند همچون بررسی محتوا، تصویرسازی، صنایع ادبی، زیبایی‌شناسی م...

داستان ملحمه الحرافیش(حماسه عیاران)، نوشته نجیب محفوظ، 13 بیت از غزل­های حافظ شیرازی را، به زبان فارسی، دربر دارد واین شگفت انگیز می­نماید که ابیاتی از غزل­های حافظ، دست­مایه یکی از برجسته­ترین داستان­های این نویسنده مشهورمصری و برنده جایزه نوبل 1988م گردد، داستانی که تاکنون هفت فیلم سینمایی از آن ساخته­اند. این ابیات که از زبان خلوت نشینان «تکیه» و به زبان فارسی شنیده می­شود و در سماع صوفیانه ...