خیال و تخیل به عنوان یکی از حواس باطنی نقش عمده ای در آفرینش اثر هنری دارد. آفرینش جهان ، تخیل الهی است . و انسان نیز از خالقش پیروی می کند، که این را تخیل مخلوق گویند. حکمای ایرانی ، همچون ابن سینا ، فارابی ، سهروردی و ملاصدرا ، هر کدام به گونه ای ، خیال را تبیین نموده اند . فلسفه اشراقی سهروردی در این باره ماخذ مناسب تری است . چگونگی ارتباط خیال ، عالم مثال و حقیقت با توجه به فلسفه نور شیخ اش...

مقاله پیش رو، برگرفته از تحقیقی میدانی در حوزه مخاطبان نقاشی مدرن و عامه پسند ایرانی است که به مسئله تفاوت یا عدم تفاوت ویژگی های فردی، اجتماعی و ذائقه هنریِ مخاطبان نقاشیِ مدرن از یک سو و مخاطبان نقاشی های عامه پسند از سوی دیگر می پردازد. همچنین عوامل موثر را در شکل گیری این تفاوت ها بررسی می کند. نتیجه کلی تحقیق نشان می دهد مخاطبانِ نقاشیِ مدرن با مخاطبان نقاشی مردم پسند از ابعاد مختلف فرهنگی و ا...

یکی از مهم¬ترین ویژگی¬های نقاشی و نگارگری ایرانی، پیوند آن دو با ادبیات فارسی است که به شکل‏گیری زبان مشترک و موضوعات مشابه در این دو حوز? هنری منجر شده است. هرچند از دور? زندیه، به‏ویژه از اواخر آن، به دلیل تأثیرپذیری نقاشان ایرانی از هنر اروپایی از یک سو و زوال نسبی شعر و ادب این دوره از سوی دیگر، پیوند میان نقاشی و شعر رو به گسست نهاد؛ شکوفایی نسبی‏ای در دور? 37 سال? فتحعلی‎شاه قاجار (1213 –...

تحقیق حاضر به شکل گیری نگارگری ایرانی - از زمان ورود مغولان تا آغاز دوره تیموری - می پردازد . در این گستره تاریخی مکاتب تبریز ( عصر حکومت ایلخانان ) ، شیراز ( آل اینجو و آل مظفر ) و بغداد (آل جلایر ) را شامل می شود . آغاز این تحقیق به زمینه های شکل گیری این نقاشی پیش از مغولان به ویژه در مکتب سلجوقیان باز میگردد . سپس به گونه ای جامعتر به نسخ مصور دوران ایلخانی ، آل اینجو ، و جلایریان ، با تاکی...

یکی از درخشان ترین ادوار نقاشی ایرانی مربوط به عصر صفوی بوده و مکتب اصفهان آ‎غازگر تحولاتی جدید در این عرصه به شمار می آید. تجزیه و تحلیل نقاشی این دوران نه فقط امکان شناسایی شیوه های هنری این عصر و تصویری از تکامل تدریجی نقاشی را فراهم می آورد، بلکه: با هر بار اندیشیدن و بازاندیشی در مورد آثار هنری این دوران، امکان شناسایی زوایای ناشناخته و پنهان این عرصه نیز فراهم می آید. این مقاله در مورد نگ...

نگارگری ایرانی هنری برگرفته از مفاهیمی چون تعالی روح، رسیدن به عالم معنا و جاودانگی است که در سراسر دنیا به هنری با نگرشی حقیقت گرا مشهور شده است. نگارگری و نقاشی ایرانی ریشه در ادبیات کلاسیک ایران دارد. از آنجا که پشتوانه¬¬های ادبی سرشار از معنا و مفهوم است، نگارگری ایرانی نیز نسبت ذاتی با معنا پیدا کرده، زبان و فرم خود را نیز از معنا گرفته است. نگارگر ایرانی تصویرساز معانی و مفاهیمی است که از...

معراجنامه کتابی است که به روایت داستان معراج جسمانی و روحانی پیامبر اکرم(ص) می پردازد؛ که هنرمندان مسلمان ایرانی به نسخه برداری و نگارگری مضامین تصویری آن پرداختند. هنر نقاشی ایران در حدود سده های هفتم هجری قمری تا سده ی یازدهم از اوج و فراز خاصی در رنگ و فرم برخوردار بوده است. رقعه های معراجنامه ی ایلخانی که در این مقاله مورد بحث و بررسی زیباشناسانه قرار گرفته، در این دوران تصویر شده است.معراج...

تحوّلات هنر تصویری ایران از روزگار پیش از تاریخ آغاز شد. روند چند هزار ساله هم آمیزی سنتهای تصویری آسیای غربی نهایتاً در الگوی ایرانی عصر هخامنشی (559 تا 330 ق.م) تبلور یافت. این الگو طی چند قرن زیر موج یونانی مآبی پوشیده ماند؛ اما در زمان ساسانیان ( 22 م تا 652 م) از نو رخ نمود و در شرایط اجتماعی و فرهنگی این عصر ویژگی هایی جدید کسب کرد. در این میان، پارتیان یا اشکانیان (250 ق.م تا 226م) با رویک...

بینش یگانه و ذهنیت مشابه شاعران و نقاشان ایرانی منجر به دیدگاه های نسبتاً یکسانی از زیباشناسی پیکره انسانی در ادبیات فارسی و نقاشی ایرانی شده است؛ به گونه ای که در فرهنگ و هنر ایرانی، پیکره انسانی همواره در هیأتی نمادین و مثالی ارائه شده است. از سوی دیگر نوع پیکرها در آثار جنید دارای اهمیت ویژه ای است و شیوه پیکرنگاری او حداقل تا قرن دهم هجری/شانزدهم میلادی به عنوان الگو و معیار در نقاشی ایرانی ...