این مقاله با عنوان « اصالت رباعیات و اشعار منتسب به ابوسعید ابوالخیر» به شرح و نقد و بررسی آراء محققان در باب رباعیات و اشعار ابوسعید می‌پردازد. نگارنده در آغاز دلایل محمد منور در باب ردّ شعرگویی ابوسعید را با توضیحات دکتر شفیعی کدکنی آورده و سپس دلایلی را که سعید نفیسی در شعر سرودن ابوسعید اقامه کرده ارائه کرده، در ادامه نقدهایی را که دکتر شفیعی کدکنی بر این دلایل دارند بازگو شده که این نقدها د...

نهاد وزارت از جمله ارکان مهم سیاسی – اداری در طول تاریخ ایران به ویژه در دوران اسلامی بوده است. با این حال این نهاد در گذر زمان از وضعیتی یکسان و پایدار برخوردار نبوده است. جابه جایی حکومت ها، سلطه بیگانگان و دیگر تحولات سیاسی – اجتماعی نهاد وزارت را نیز مانند سایر ارکان حکومت تحت تأثیر قرار می داده است. در پی سلطه مغولان بر ایران در قرن هفتم هجری، با توجه به نیاز آنها به تجربه دیوانسالاران ایر...

ترکمنهای آق قوینلو، از اخلاف اغوزخان، تحت تاثیر تهاجم مغول به ایران، قفقاز و آسیای صغیر مهاجرت نمودند. پس از مرگ ابوسعید ایلخانی به سال 736 هجری قمری، برای کسب قدرت به تکاپو پرداختند و ظهور تیمور و اطاعت امیر قرایولوک عثمان از وی، زمینه تشکیل دولت آق قوینلو را در دیاربکر و به مرکزیت "آمد" فراهم آورد. با مرگ تیمور، قراقوینلوها فرصت پیشرفت در امور یافتند، ولی نهایتا با شکست جهانشاه قراقوینلو حسن ...

پس از تأسیس حکومت ایلخانی درایران(654ﻫ.ق)، مسألۀ مناسبات با سایر اولوس‌های مغولی به یکی از مسائل مهم این حکومت تبدیل شد. از جمله مهم‌ترین این اولوس‌ها، اولوس جَغَتای در شمال‌شرقی ایران بود که حدود سه دهه پیش از تأسیس حکومت ایلخانی در ماوراءالنهر شکل گرفته بود. به همین دلیل جغتاییان نوعی حق تقدم در حاکمیت بر نواحی شرقی ایران ، که در آن زمان فتح شده بود، برای خود قائل بودند. در نتیجه، این دو حکومت ...

ابوسعید ابوالخیر (357_440ه.) یکی از بزرگترین عارفان جهان اسلام است که آثار منتشر شده او، یعنی «اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابوسعید ابوالخیر» و «حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر» از مهمترین منابع عرفانی به حساب می آید. کتاب ارزشمند اسرار التوحید اطلاعات بسیار روشنی از منش عرفانی ابوسعید به دست می دهد؛ به طوری که بسیاری از محققان با پژوهش های خود، توانسته اند نکات روشن و آموزنده ای از زندگی و شیوۀ ...

از آنجا که مجلس وعظ یکی از نشست‌ها و حلقه‌های فرهنگی تربیتی در میان صوفیان محسوب می‌شد در اینگونه مجلس‌ها، واعظی در جمع حاضران و مستمعان با موضوعیّت وعظ و ارشاد و پند و اندرز سخن می‌گفت به آن سخنان نیز اصطلاحاً مجلس گفته‌اند. نظیر روزی شیخ ابوسعید قدس الله روحه العزیز در نیشابور مجلس می‌گفت. هدف از این پژوهش آگاهی از مجالس صوفیه، کیفیت برگزاری آن‌ها و شناخت زبانِ خطابه و همچنین بررسی موضو...

از زمان درگذشت ابوسعید ابوالخیر - صوفی و عارف نامدار سده­های چهارم و پنجم هجری قمری- تا قرن­ها بعد، اشعاری در قالب رباعی و قطعه به او منتسب کرده‌اند که در تعداد آن‌ها و صحّت انتساب اشعار به او اختلاف نظر جدّی وجود دارد. همواره به دلیل تأثیرگذاری بسیار زیادی که ابوسعید بر جریان­های فکری متصوّفه داشته است، محقّقان در پی جمع­آوری اشعار و اقوال او بوده­اند. در دوران مختلف مریدان و دوست­داران او اشعاری ...

با مرگ آخرین ایلخان مغول در سال (736ق)، بسیاری از امرا و خاندانهای بانفوذ و قدرتمند که در زمره ی مطیعان حکومت ایلخانی بودند در مسئله ی جانشینی ابوسعید (آخرین ایلخان مغول) دخالت کرده و پس از مدتی ادعای استقلال نمودند. از جمله ی این خاندانهای محلی، خاندان «آل مظفر» می باشد که از جانب ایلخانان مغول در میبد حکومت داشتند آن ها نیز همچون دیگر خاندان ها، «آل اینجو، آل چوپان، آل جلایر» با فروپاشی حکومت...

ابوسعید ابوالخیر از بزرگ­مردان عرفان ایران بوده‌است. از بارزترین ویژگی‌های شخصیّتی ابوسعید، انسان‌دوستی، عشق و محبّت وی به تمام انسان‌ها و موجودات است. در این مقاله سعی شده‌است نگرش ابو‌سعید به انسان و منابعی که بر نگرش وی به انسان تأثیر‌گذار بوده، بیان و نحوۀ برخورد وی با اقشار مختلف جامعه مشخّص شود. نتیجۀ حاصل از این پژوهش این بوده که ابوسعید تمام انسان‌ها را، بدون توجّه به رنگ، نژاد، جنس و دین آ...

تاریخ دریافت: 26/2/90                تاریخ پذیرش:  6/3/91 e-mail: [email protected]                                                  در دوره­ ایلخانی و در پایان کار خاندان جوینی، تا روی کار آمدن غازان نهاد وزارت وارد دوره­ای پر فراز و فرود شد. ارغون که در واکنش به دوره­ی­ احمد تگودار و برتری خاندان جوینی به ایلخانی رسید، امیری مغولی را به مقام وزارت برگزید. روی کار آمدن امیر بوقا وقفه­ای درف...