دو اثر «جای خالی سلوچ» محمود دولت آبادی و «بدایة ونهایة» نجیب محفوظ از جمله رمان‌هایی هستند که شخصیت و شخصیت‌پردازی زن را به شکل برجسته‌تری در خود نشان می‌دهند لذا نویسندگان در این جستار نحوه شخصیت‌پردازی زن در این دو رمان را مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهند. این بررسی نشان‌ می‌دهد؛‌ شخصیت‌های فرعی زن در دو داستان بیش‌تر با شرح و توصیف مستقیم خود نویسنده و یا از زبان و...

بنیادی ترین اصل و مهم ترین مسأله در تصوف و عرفان اسلامی، موضوعِ ولایت و شناختِ ولی است. اکثرِ قریب به اتفاقِ موضوعاتی که در عرفانِ اسلامی مجالِ طرح و بررسی یافته اند، برحولِ محورِ ولایت شکل گرفته و تکامل پیدا کرده اند. از زمانی که تصوف از مرحلۀ زهد وارد مراحلِ پیچیده ترخود شد، بحث دربارۀ ولی و مقامِ ولایت هم روی در رشد و کمال نهاد. در طول تاریخِ عرفان و تصوف اسلامی، مباحثی گوناگون و حاشیه های متعد...

«کشف‌المحجوب» هجویری و« مصباح الهدایه» کاشانی علی‌رغم اینکه در فاصله زمانی بیش از دو قرن از هم نگاشته شده‌اند؛ عمدتاً در تقسیم‌بندی سبکی، در حوزه سبک نثر مرسل قرار می‌گیرند؛ اما درباره چگونگی امکان این فرضیه چندان تأمل و تتبعی صورت نگرفته است. ما در این نوشتار برآنیم تا ساختار زبانی این دو اثر را از وجوه مختلف تجزیه‌وتحلیل کنیم و با ذکر تشابهات و تفاوت‌های مختصات زبانی آن‌ها نشان دهیم این تقسیم‌...

برهان تضایف یکی از مهم ترین براهینی است که ملاصدرا برای اثبات اتحاد میان عاقل و معقول اقامه کرده است. این برهان پس از ملاصدرا مورد مناقشة فراوانی قرار گرفت؛ برخی از حکما آن را پذیرفتند و برخی دیگر به چالش کشیدند. مرحوم علامه طباطبایی از آن دسته حکمایی است که برهان مذکور را تام ندانسته و بر آن اشکالات متعددی وارد کرده است و خود در بدایة الحکمة و نیز نهایة الحکمة برای اثبات اتحاد عاقل و معقول راه...

یهتمّ النقد الأدبی منذ بدایة نشأته بدراسة الأعمال الفنّیة الأدبیة مستخدمًا سلسلة معاییر، ویقوم بتفسیر الأعمال وشرح عناصرها ومفاهیمها، وتبیین نقاط الضعف والقوّة فیها. وفی نهایة الأمر یساعد فی الارتقاء بالعمل. یمکن اعتبار تقسیم النظریات النقدیة تحت عنوان المذاهب الأدبیة من هذه المحاولات، ویُعدّ کتاب منهج الواقعیة فی الإبداع الأدبی لصلاح فضل نموذجًا لذلک. یحاول هذا البحث الإجابة عن إشکالیة أساسیة وهی: إل...

در این مقاله تلاش می شود با نگاهی به وی‍ژگی های شاخص نثر کنوز الحکمه، آخرین اثر احمد جام، و دیگر آثار برجسته صوفیه قبل و بعد از آن، از قبیل کشف المحجوب، اسرار التوحید، مرصادالعباد، و مصباح الهدایه و مقایسه آن ها، جایگاه نثر کنوزالحکمه معلوم و سطح کلی زبان صوفیان معروف روشن شود. اغلب صوفیه از زبانی ساده، که در دوران سامانیان کاربرد داشت و نهایتاً تا قرن ششم مرسوم بود، استفاده می کردند. هدف عمده آ...