بخش زیادی از اشعار دورۀ میانۀ ایران را مانویان پارسی، پارتی و سغدی زبان سروده اند. این اشعار یا ستایشی و آیینی اند؛ یا سرودهایی عرفانی که سرگذشت غریبانۀ نور را در زندان ماده روایت می کنند. سرودهای اخیر چون با انسان پیوند بیشتری دارند، عنصر عاطفه و خیال در آنها آشکارتر است و هنر سخنوری شاعران مانوی را در آنها بهتر می توان دید. در این اشعار از صنایع ادبی در هر دو حوزۀ بدیع لفظی و معنایی استفادۀ چ...

ابوالعلاء معری از نام آورترین شاعران ادب عربی در سده ی چهارم و پنجم هجری است. او همواره اذهان بسیاری از ناقدان و بزرگان علم و ادب را به خود مشغول ساخته است. معری با گوشه گیری و عزلت گزینی از مردم عصر خویش، زندگی پر ماجرایی نداشته است. او با وجود این تنهایی در زمان حیات، تکیه گاهی استوار برای دانش دوستان و جویندگان علم و ادب بوده است. دیوان لزومیات که دستاورد نزدیک به نیم قرن عزلت شاعر است، از پ...

بدیع یکی از شاخه های اصلی علوم بلاغت است که از وجوه تحسین کلام بحث می کند.در این پایان نامه صنایع لفظی و معنوی به کار رفته در دیوان نشاط با دقت بررسی گردیده و نتیجه که به صورت آماری(تعداد و درصد) ارائه شده است نشان می دهد که در بدیع لفظی بسامد روش تجنیس با اندک تفاوتی از دو مورد دیگر بیشتر است. در روش تکرار،تصدیر و در روش تسجیع،سجع متوازی بالاترین بسامد را به خوداختصاص داده اند.در بدیع معنوی ...

در این مقاله به کاربرد بیان (مجاز ـ تشبیه ـ استعاره ـ کنایه) بدیع (لفظی و معنوی) و عروض (وزن و بحر) در اشعار اخوان ثالث پرداخته شده است که نشان می‌دهد هر یک از حوزه‌های شعری اخوان تا چه اندازه از آرایه‌های بیانی و بدیعی و عروض سنتی و کهن سود برده است. آنچه مسلم است بیشتر آرایه‌های به کار رفته در آثار اخوان آرایه‌های بیانی است و بعد بدیع لفظی و معنوی و سپس عروض. اخوان در حوزۀ عروض سنتی از اوزان ...

ایقاع در لغت به معنی جریان یافتن و جاری شدن ودر اصطلاح توالی منظم مجموعه ای از عناصر آوائی و غیر آوائی است که به شعر زیبائی می بخشد. ایقاع شعری بر دو نوع خارجی و داخلی است. ایقاع خارجی در شعر سنتی جایگاه اساسی دارد و از بحور شانزده گانه خلیلی حاصل می شود ودریافت کننده آن امواج شنوائی است اما ایقاع داخلی به دو بخش موسیقی درونی و معنوی بوده و مختص شعر مدرن یعنی قصیده النثر است البته این بدان معنا...

زبان شعری سعدی، که به سهل ممتنع معروف است، با در کنار هم قرار گرفتن عناصری بسیار شکل گرفته است. یکی از مهم ترین این عناصر در غزلیات سعدی، توازن موسیقایی است. این نظام موسیقایی، عواملی شناخته شده از قبیل وزن، قافیه، ردیف و هماهنگی های صوتی و آوایی دارد و برخی از مباحث بدیع لفظی و معنوی مانند جناس و سجع و تضاد هم در شکل گیری آن موثر است. شناخت این عوامل، پژوهندگان را در دست­یابی به رابطه های پیدا...

نفثه‎المصدور یکی از شاهکارهای بدیع نثر فنی و مصنوع در حوزة زبان و ادب فارسی است که شهاب‎الدین محمد خرندزی زیدری نسوی آن را در شرح مصائب روزگار جلال‎الدین خوارزمشاه در زمان حملة مغول نوشته است. این کتاب دارای نثری منشیانه و فصیح است که نویسنده در تصنیف آن توجه فراوانی به کاربرد آرایه‌های بدیعی، بیانی، آیات، احادیث و لغات و اصطلاحات عربی دارد. سؤال مطرح این است که آیا نویسنده در کاربرد آرایه‏های ...

یکی از شاخه های علوم بلاغی "فن بدیع " است که بررسی صناعات ادبی لفظی و معنوی را برعهده دارد، اگر چه دانش بدیع تا حدودی از حقیقت و ماهیت بلاغت بدور است و لیکن از آنجاکه در شکل ترکیب کلامی و انسجام اسنادی بدون تأثیر نبو ده آن را یکی از شاخه های بلاغت به شمار آورد ه ا ند. تاریخ پیدایش صناعات ادبی ریشه در تاریخ موسیقی ترکیب زبان دارد و بنابراین تاریخ علم بدیع هر زبانی به تاریخ پیدایش آن زبان باز می ...

چکیده در این پژوهش به بررسی عوامل زیبایی شناسی شعر انوری از دیدگاه علم بدیع می پردازیم. علم بدیع یکی از شاخه-های علوم بلاغت است، که در لغت به معنی چیز تازه و نو، و در اصطلاح علمی است که باعث زیبا سازی کلام می شود و یا سخن ادبی را ارتقاء می بخشد، و به طور کلی به دو دست?: بدیع لفظی و بدیع معنوی تقسیم می شود. در گذشته به علم معانی و بیان که از دیگر شاخه های علوم بلاغت هستند نسبت به بدیع توجّه بیشت...

جمال ادبی و اعجاز هنری قرآن کریم همواره یکی از عوامل اصلی جذب مخاطب بوده‌است. اقتباس یکی از شیوه‌های بلاغی است که می‌تواند با اعتبار، ضمانت، وجاهت، غنا و مقبولیت بخشیدن به متن، موجب جلب بیشتر مخاطبان و سرانجام، اقناع آنان گردد. تفسیر خزائن‌الأنوار و معادن‌الأخبار از تفاسیر ادبی‌ ـ عرفانی دورۀ صفویه است که در سال‌های اخیر مورد تحقیق، تصحیح و چاپ قرار گرفته‌است و آن را در قرن دو...