در ایران عصر سلاجقه، طنز، به عنوان خنده طعنه‌آمیز به مسائل گوناگون جامعه به کار می‌رفته است. در تاریخ‌نگاریِ مدرنِ ادبیاتِ ایرانِ اسلا‌‌‌می‌، طنزپردازی به همان معنای امروزین «قصد نقد اجتماعی سیاسی»، فعالیتی ادبی تعریف شده است که عمدتا توسط شعرا در قالب یک نوع ادبی خاص انجام و ترویج ‌‌‌می‌شده است. علی رغم این نگرش عمدتاً ادب‌انگارانه و ژانری به طنز، اگر مفهوم طنز را فراتر از معنای کنونی آن، «بیان هنر...

چکیده کتاب روضه اولی الالباب فی معرفه تواریخ و الانساب، مشهور به تاریخ بناکتی، توسط ابوسلیمان داود بن محمد بناکتی، ملقب به فخر بناکت، ملک الشعرا دربار سه ایلخان بزرگ غازان خان، الجایتو و ابوسعید به رشته تحریر درآمده است این کتاب شامل وقایع عالم از خلقت آدم تا سال (717 هـ ق / 1320م) می باشد. جایگاه بناکتی به عنوان یک مورخ درباری این امکان را به وی داده است تا به منابع مکتوب و شفاهی بی شماری دس...

سده ی چهارم هجری یکی از درخشان ترین سده های تمدن اسلامی است که ما شاهد ظهور مورخان بزرگی هستیم .یکی از این مورخان ابونصرمطهربن طاهر مقدسی (355ه /966م) مولف کتاب"البدء و التاریخ " می باشد. کتاب مقدسی یکی از مهم ترین متون تاریخنگاری تمدن اسلامی است که کوشش می شود باشناخت بینش تاریخی مولف، از طریق بررسی شاخصه هایی چون بینش معرفت شناسانه و بینش شریعت مدارانه چگونگی بازتاب این بینش را در تاریخنگار...

کتاب مقدمه‌ای بر تاریخنگاری نوشته راجر اسپالدینگ و کریستوفر پارکر است که در هفت فصل به مسائل مختلفی در زمینه‌ی تاریخنگاری پرداخته‌اند و مباحثی مرتبط با فلسفه تاریخ و روش تحقیق در تاریخ را نیز مورد بررسی قرار داده‌اند. نویسندگان تأکید خود را بر علم تاریخ(تاریخ به مثابه گزارش) قرار داده و مؤلفه‌ی اساسی در جستار‌های تاریخی را بررسی مکاتب تاریخی و فکری بشمار دانسته‌اند. از این روی نویسندگان به مباح...

علم تاریخ از تقارب میان اندیشه مورخ و واقعیت های موجود جامعه و در پی گزارش های مورخ از این واقعیت ها حاصل می شود. بینش و نگرش مورخ تابعی از محیط،آموزه ها و زمان اوست و واقعیات و رخدادهای پیرامونی را با همین بینش و نگرش انعکاس می دهند. بینش مورخ نیز بسیار موثر است و بسته به اینکه وی چه رهیافتی به جامعه و تاریخ داشته باشد، در اثر وی منعکس می شود. ابوالعباس تقی الدین احمد مقریزی(766-845ه ق)از نامو...

چکیده تاریخ نگاری که همواره در طی زمان به حیات خود ادامه داده و با فراز و نشیب ها همراه بوده است، در عصر مشهور صفویه نیز به روند خود ادامه داد و خود را بیش از پیش نمایان ساخت. در این دوره از تاریخ ایران کتب متعددی با روش های مختلف تاریخ نگاری به قلم نویسندگان ایرانی و خارجی به رشته تحریر درآمدند و از این لحاظ نسبت به سایر حکومت های ایران دارای امتیاز خاص است. در این برهه از تاریخ ایران، از یک ...

چکیده دوره ی صفوی یکی از ادواری است که به دلیل تمرکز قدرت دینی و سیاسی، بعد از مدتها آشفتگی در ایران، دارای اهمیت بوده است و به تبع آن تاریخ نگاری آن دوره که منعکس کننده ی قدرت پادشاهان می باشد از اهمیت خاصی برخوردار است و درباری بودن اکثر مورخان از جمله مورخان دو اثر مورد نظر این رساله (قاضی احمد قمی و اسکندربیگ منشی) باعث تأثیرپذیری آنها از فضای سیاسی آن عصر شده و در عین حال عامل آگاهی کامل ...

مورخین جهت مرتب­سازی وقایع از نظام­های گاهشماری رایج بهره می­گرفتند تا به وقایع خود بعد زمانی بخشیده و به اصطلاح انها را تاریخگذاری کنند. الگوهای تاریخگذاری وقایع و انگیزه­های پشت پرده انها مسئله تحقیق حاضر است.   زمینۀ این تحقیق تاریخنگاری سلسله­ای عصر صفوی است، که در آن می­توان سامانه­های مرتب­سازی وقایع را به دو دسته اصلی موضوعی و سالنگاری تقسیم کرد. نگاه ما به دنبال تحولاتی است که در این دو...

اکثر مورخان دوران اسلامی، معمولاً بر آثار خود مقدمه‌ای نوشته‌اند و در آن چکیده‌ای از اندیشه، نگرش و بینش خود را درباره‌ی جهان، خدا و هستی ارائه کرده‌اند. از بررسی این مقدمه‌ها، نکات بسیاری به‌دست می‌آید که یکی از عمده‌ترین آنها، گرایش‌های دینی و مذهبی ایشان است. مؤلفان این پ‍ژوهش بر‌آنند تا بر مبنای شماری از مهم‌ترین این مقدمه‌ها، نخست، محورهای اصلی نگرش و بینش مورخان مسلمان به تاریخ و تاریخ...