تدوین و شکل‌بخشی روایت جدال امین و مامون عباسی پس از تحقق این رویداد توسط مورخین مسلمان در نیمه نخست قرن سوم هجری انجام شد. درک رایج از گزارش‌های این رویداد، بر ماهیت سیاسی آن تاکید دارد. اما از آنجا که یکی از اهداف مهم بازخوانی گذشته توسط مورخین مسلمان، درک عبرت نهفته در این رویدادهاست، می‌توان با نگرش به این رویداد از منظر چگونگی تولید عبرت، از نگرش و روش حاکم بر الگوی تولید روایت در تاریخ‌نگ...

ویژگی های آوایی«ترجمۀ قرآن کریم به زبان طبری قدیم»   عباسعلی ابراهیمی [1]     تاریخ دریافت : 30/8/90   تاریخ تصویب: 14/12/91   چکیده   زبان شناسان زبان های ایرانی را از نظر تاریخی به سه دورۀ «باستان»، «میانه» و «جدید» تقسیم کرده اند. زبان طبری یکی از زبان های دوره جدید است که به طور طبیعی در ادامه زبان های ایرانی میانه قرار دارد. از آثار برجای مانده از زبان طبری، نسخه خطی «ترجمه قرآن به زبان طب...

این پژوهش در صدد است نشان دهد پیوند میان تاریخ نگاری اسلامی و حدیث نگاری (‌روایت حدیث) تا چه اندازه عمیق و ناگسستنی بوده است. پژوهش حاضر از دو بخش تشکیل شده است: نخست پیوند میان حدیث و تاریخ مورد بررسی قرار می‌‌گیرد، سپس به گوشه‌هایی از روش تاریخ نگاری طبری به عنوان برجسته‌ترین نماینده تاریخ نگاری روایی (محدثانه) پرداخته می‌‌شود. به طور کلی محدثان کار خود را در دو سطح پی می‌گرفتند: نخست همه احا...

ابومخنف یکی از بزرگ ترین و دقیق ترین محدثان تاریخ دوره اسلامی است که در سده دوم هجری میزیسته است . بیشتر مورخان بعد از او اعم از شیعه و سنی به روایات او اعتنا و استناد نموده اند.در همین رابطه کتابی را به نام مرویات ابی مخنف فی تاریخ طبری مشاهده نموده ام . با مطالعه قسمتی از این کتاب متوجه شده ام که این کتاب فقط به جمع آوری روایات ابومخنف نپرداخته است بلکه هدفش نقد و بررسی آن و یا بهتر بگوییم رد...

کتاب فتوح خراسان، اثر ابوالحسن مدائنی (۲۲۵ ـ ۱۳۵ ق) از کهن ترین آثاری است که درباره تاریخ خراسان تألیف شده است. اگرچه از این کتاب نیز همانند دیگر آثار مدائنی و بسیاری از مورخان سده های نخستین هجری نسخه ای به دست ما نرسیده است، به نظر می رسد چنین کتابی نباید از سوی مورخان دوره های بعد نادیده گرفته شده باشد و احتمالاً اجزایی از آن در آثار این نویسندگان نقل شده و محفوظ مانده است. نویسنده براساس این...

قرآن منبع مطمئنی برای اطلاع از حوادث صدر اسلام است که برای رسیدن به هدف یا اهداف خود از دانش های متعددی از جمله تاریخ به روش خاص خود بهره می گیرد.این پژوهش به دنبال مقایسه بین گزارش های «برخی منابع تاریخی» و «قرآن» است. تفاوت ها ،شباهت ها و تعارض های آن ها با یکدیگر به لحاظ موضوع و روش، سئوال اصلی این رساله است که با کشف آن، روش پرداختن قرآن به گزارش های تاریخی و وجوه متمایز آن با تاریخ نگاری م...

پیروان رویکرد بینامتنیّت معتقدند که هیچ متنی خودبسنده نیست و هر متن در آنِ واحد، هم بینامتنی از متون پیشین و هم بینامتنی برای متون بعدی است. در این جستار، ابتدا وجوه مختلف متن و بینامتنیّت تشریح شده است و آنگاه بر اساس این رویکرد، داستانی از «مثنوی معنوی» با عنوانِ «آن پادشاه جهود که نصرانیان را می کُشت از بهر تعصّب» مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. با تحلیل این داستان، روشن شد که چنان که پیروان رویک...

در تاریخ سیاسی معاصر ایران، مجموعه ای از تغییرات سیاسی رخ داده که فهم آنها در صورتی امکان پذیر است که بتوان میان آنها، ارتباط معناداری برقرار کرد. این موضوع برای دانشجویان رشته علوم سیاسی بویژه گرایش مسائل ایران دارای اهمیت فراوانی است. مارکسیسم یکی از جریان های عمده فکری- سیاسی در تاریخ معاصر ایران است و به رغم آنکه هرگز قدرت سیاسی را تصاحب نکرد اما در زمینه تحلیل تغییر سیاسی در ایران تأثیرات ...

چکیده پژوهش حاضر به نقد و بررسی بیرونی داده های تاریخ طبری در خصوص ائمه معصومین(امیرالمومنین علی علیه السلام و امام حسن مجتبی علیه السلام) می پردازد که در این رساله سعی بر این است تا به این سوال پاسخ داده شود؛ که داده های تاریخ طبری درباره امیرالمومنین و امام حسن مجتبی علیه السلام از منظر فلسفه علم تاریخ از چه اعتباری برخوردار است؟ برای پاسخ به این سوال در فصل اول به بررسی چیستی و کیستی راوی (...

اسلام دینی فراگیر و جهان شمول است و از همان آغاز ظهور, خود را در حصارهای تنگ نژادی و قبیله ای محدود نساخت از همین روی پیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجری در راستای رسالت جهانی خویش, با ارسال نامه هایی به سران ممالک هم جوار حجاز, ایشان را به اسلام فراخواند. طبری مورخ معروف در کتاب خود متن سه نامه از نامه های پیامبر(ص) به نجاشی ـ حاکم حبشه ـ, خسرو پرویز ـ شاهنشاه ایران ـ و هرقل ـ امپراتور روم شرقی ـ ...