در شرایطی که ایران مورد هجوم همه جانبه دولت های استعماری قرار گرفته بود، نیاز به دولتی مقتدر که وضعیت آشفته مملکت را سر و سامان دهد بسیار ضروری بود، در این شرایط بود که رضاشاه روی کار آمد. آلمان در آن زمان در شرایط انزوای شکست پس از جنگ جهانی اول بود و همزمان با این وضعیت در آلمان تبلیغاتی تحت عنوان نژاد مشترک آریایی شکل گرفته بود که پیوند دهنده ی دو دولت ایران و آلمان بود، و تحت همین تبلیغات و...

مرتضی قلی خان اقبال السلطنۀ ماکوئی، در طول حکمرانی خویش (1277-1302 ش.)، به سبب موقعیت خاص ماکو در مجاورت با روسیه و عثمانی، روابط نزدیکی با آن دو قدرت سیاسی بویژه روس ها برقرار کرد تا قدرت خویش را در این ناحیه از ایران تحکیم بخشد. او در این سیاست،ادامه دهندۀ راه اجداد خویش بود. موقعیت سردار ماکو در آغاز جنگ جهانی اول، به علت ورود عثمانی و روسیه به جنگ، بسیار حساس شد. این امر، به دلیل مجاورت ماک...

سعدالله درویش یکی از کنشگران نهضت جنگل، نامی آشنا برای پژوهشگران این وادی است. اگرچه مناصب خاص و درخور توجه وی در دوران نهضت جنگل در گیلان (1300 ـ 1299ش) از جمله ریاست شهربانی و دژبانی رشت، صدر قشون سرخ مازندران و سفارت از سوی میرزا کوچک خان به منظور مذاکره با دولت مرکزی و تئودور روتشتاین، وی را به یکی از بزرگان نهضت جنگل در این دوران بدل کرده است، اما کم توجهی پژوهشگران به نقش و عملکرد سعدالله...

منطقه آذربایجان از گذشته های دور در تاریخ تحولات ایران نقش مهمی ایفاء نموده است و با تشکیل سلسله قاجاریه و آغار جنگ جهانی اول و در پی آن تأسیس حکومت پهلوی، این منطقه به کانون بسیاری از تحولات تبدیل شد. از این رو، بررسی تحولات سیاسی آذربایجان از جنگ جهانی اول تا جنگ جهانی دوم مسأله و موضوع اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد. و آن اینکه علل و عوامل زمینه ساز تحولات سیاسی آذربایجان و نتایج مرتبط با آ...

چکیده یکی از رجال و شخصیت های اواخر دوران قاجار و عصر رضا شاه، مهدی قلی هدایت معروف به مخبرالسلطنه هدایت، پسر علی قلی خان مخبرالدوله- بانی تلگراف، و نوه ی رضا قلی خان- ادیب و مورخ مشهور عصر قاجارمی باشد. ایشان اهل سیاست و قلم بود. و نزدیک به نیم قرن در صحنه ی سیاست ایران فعال و زمان شش پادشاه را درک کرده و نقش موثری در وقایع حساس دوران خود ایفا نموده است. در غالب کابینه ها، عضویت داشت. سه ...

این پژوهش اغلب مسائل مهم این دوران از سالهای پس از مشروط تا آخرین دهه های جنگ را در بر دارد. مباحث آن به طور مشخص در سه بخش نسبتا بزرگ و هر کدام در چند فصل جداگانه مورد مطالعه و مداقه قرار گرفته اند. بخش اول به بررسی اوضاع ایران در عصر مشروطیت ، مناسبات خارجی، مجلس و احزاب سیاسی از تکوین تا تطور و ترسیم چشم اندازی از تحولات اجتماعی - اقتصادی می پردازد که هدف آن نمایش سیمائی کلی از ایران در آستا...

یکی از شورش های مهم در تاریخ ایران، شورش اسماعیل آغا سمکو بین سال های 1919 تا 1930 میلادی در اواخر حکومت قاجار و اوایل حکومت پهلوی در منطقه ی آذربایجان غربی است. این شورش به مدت یازده سال دو حکومت قاجار و پهلوی را با مشکل مواجه ساخت. نوشتار پیش رو به بررسی چگونگی و دلایل شکل گیری این شورش و همچنین مقایسه ی آن با سایر شورش های صورت گرفته در کردستان می پردازد. تاکنون در مورد این شورش تنها دو دیدگ...

خلیج فارس به عنوان منطقه ای استراتژیک، همواره از اهمیت و جایگاه تاریخی ویژه ای برخوردار بوده است. این منطقه از روزگار باستان تاکنون به لحاظ تجارت و منابع غنی موجود در آن، مورد توجه اقوام و ملل مختلف بوده است. ایالت فارس به دلیل موقعیت سوق الجیشی و قرارگرفتن در مسیر راه های مهم تجاری کشور همواره حائز اهمیت فراوان بوده است. در خلال سال های 1293- 1324 ش / 1914- 1945م، حمل و نقل کالا از بنادر مهمی ...

با پایان یافتن جنگ جهانی اول و زمزمۀ تشکیل کنفرانس صلح ورسای، کشورهای ضعیفی مانند ایران که با وجود بی طرفی عرصۀ تاخت و تاز نیروهای متفق و متحد قرار گرفته بودند، امیدوار شدند درخواست های خود را در این کنفرانس مطرح سازند. شاهزاده نصرت الدوله فیروز، وزیر خارجۀ ایران در یادداشت مفصلی، ادعاها و خواست های ایران دربارۀ بازگرداندن سرزمین های از دست رفته در ابتدای قرن نوزدهم میلادی و تعیین و اصلاح مرزها...

اشغال و تقسیم ایران از سوی روسیه و انگلستان و فشارهای هم زمان متحدین برای ورود به جنگ  جهانی اول، چالشی بزرگ برای تصمیم گیری کارگزاران ایرانی در خصوص تأمین حداقل منافع ملی محسوب می شد. باوجود اشغال، قحطی، چند دستگی در تصمیم گیری کشور و فشارهای بین المللی، چه عواملی در حفظ تمامیت ارضی ایران پس از پایان جنگ کارساز بوده است؟ اهمیت ساختار بین المللی و نقش آفرینی کارگزاران ایران، کدام یک بیشترین تأث...