گسترش آرای زیدبن علی(م. 122) و حمایت زیدیان از رهبران حسنی، زیدیه را به فرقه ای تأثیرگذار در عرصه های مختلف تبدیل کرد. از سویی دیگر نخستین خلفای عباسی، برای پایان دادن به قیام های شیعی و دست یابی به اقتدار پایدار، از هر راهی استفاده می کردند. یکی از روش های اصلی خلفای عباسی برای رسیدن به این هدف نفوذ در بین گروه های شیعی، بوده است. محور اصلی مقاله حاضر، پاسخ به این پرسش است که آیا در عصر اول عب...

مراسم حج از جمله مراسمی است که در اسلام اهمیت بسیاری دارد، اسلام آنرا سازماندهی نهایی نمود و احکام و دستورات ویژه ای برای آن در مقام اجرا قرار داده است. مسلمانان چه در زمان رسول خدا (صلی الله علیه آله) و چه پس از آن اهتمام ویژه ای به آن داشته اند.تاکید امامان معصوم در طول تاریخ به این بوده که از عظمت حج کاسته نشود. و بر این اساس حج در دوره خلفا هم همواره مورد توجه بوده است.همین طور در دوره عباس...

خوارج یکی از جریان های مؤثردر تحریکات دنیای اسلام در قرون اولیه هجری محسوب می شوند که به دلایل مختلف سیاسی ، مذهبی، در نخستین نیمه قرن اول هجری ظهور کردند و شعب گوناگون آن در نقاط مختلف قلمرو اسلامی پراکنده شد و هوادارانی از میان غیر عرب یافتند. به پشتوانه این نیروهای جدید بود که حدود سه قرن چهره نظامی خود را حفظ نمودند و قیام های گسترده ای علیه خلفای اموی – عباسی ترتیب دادند. با این حال علی رغ...

در عصر اموی پنج حزب عمده فعالیت داشتندکه عبارتند از: شیعه، خوارج، زبیریان، مرجئه و حزب اموی. برخی از این احزاب فعالیتشان راکم و بیش در عصر عباسی پی گرفتند. اما احزابی هستندکه در عصر عباسی سر بر آوردند. این گروهها در عصر اموی یا وجود خارجی نداشتند و یا از فعالیت چندانی برخو ردار نبو دند, از جمله این احزابند: حزب عباسی، شعو بیگری، زندقه، معتزله. چنانکه علمای احزاب عصر عباسی با یکدیگر در ستیز فره...

عصر امام صادق (ع) از پر فراز و نشیب ترین دوران تاریخ اسلام و عصر تحولات سرنوشت ساز سیاسی ـ مذهبی است. اوج تبه کاری کارگزارانی چون حجاج، شکل گیری نهضت‏ها و قیام های شیعی به وسیله زید و فرزندان او و نوادگان امام حسن (ع)، شورشهای پی در پی خوارج، تنازعات درون حزبی امویان و تقابل با عباسیان و انتقال قدرت به ایشان، فعالیت فرقه‏ های شیعی غلات، کیسانیه، زیدیه و پیدایش مذاهب فقهی و کلامی اهل سنت از مهم‏...

سلاطین دهلی مانند اکثر سلاطین مسلمان، برای کسب­ مشروعیت، خود را وفادار به خلافت عباسی نشان می دادند. انجام اعمال نمادین چون ضرب نام خلیفه بر سکه و آوردن  نام خلیفه در خطبه، به توسط اکثر سلاطین دهلی، که مذهب رسمی حکومتشان حنفی بود، این واقعیت را آشکار می سازد که این سلاطین از لحاظ نظری، خود را وفادار به دستگاه خلافت می دانسته اند و برخی از ایشان با توجه به شرایط سیاسی روزگار خود، برای برتری بر ر...

موسیقی یکی از جلوه های هنری جوامع و ملل از آغاز تا کنون و بعنوان یک بلاغت موثر روحی، دارای پستی و بلندی ها و احساسات عالی و نماینده روح ملتها بوده است. خاستگاه و منشأ پیدایی آن، متن جامعه و بر اساس نیازهای اجتماعی بوده که نسبت به نوع تحولات و تغییرات اجتماعی، شکل و محتوای آن نیز از گذشته تا امروز دچار تحول شده است. جزیره العرب در میان سرزمینهای عرب، پیش از آغاز اسلام، به جز شعر که در حدود یک قر...

به قدرت رسیدن فاطمیان، با نفوذ و گسترش قلمرو آنها در مناطق تحت نفوذ عباسیان و گرایش توده مردم به آنان همراه شد. خلافت عباسی این روند را تهدیدی جدی برای خلافت خود قلمداد کرد و در صدد مقابله با آن برآمد. از آن­جایی که در این ایام آل بویه بر مرکز خلافت عباسی سیطره پیدا کرده بودند، عملاً دست خلفای عباسی در امور کوتاه شد. به این دلیل در زمان خلافت المطیع والطایع که اوج قدرت و حاکمیت آل بویه بود، آنان...

با تشکیل نهاد خلافت به خصوص در دورۀ عباسی، ایرانیان نیز با هدف بازیابی قدرت و هویت سیاسی خویش، نهاد سلطنت را تاسیس و با خلفای عباسی به رقابت و گاه دشمنی پرداختند. در دوره خوارزمشاهیان، خلفا و سلاطین با بهره گیری از عوامل مختلف از جمله سیاست های مذهبی، در پی بسط و توسعه قدرت و قلمرو خود بودند. عراق عجم مهمترین منطقه محل نزاع این دو نهاد در این دوره، به آوردگاه خلفای عباسی و خوارزمشاهیان و متحدان...

اتابکان آذربایجان با استفاده ازمنصب اتابکی موجود در  ساختار حکومتی سلجوقیان و اختلافات داخلی شاهزادگان سلجوقی توسط اتابک شمس الدین ایلدنیز شکل گرفت. خاندان ایلدنیز در عصر اتابکی که از سال 540 هـ تا 621 هـ به درازا کشید،به اسم سلاطین سلجوقی، قلمرو سلجوقیان عراق را در این دوره به دست گرفته و حکومت و مقام اتابکی را موروثی کردند. مسألۀ اساسی در این تحقیق شناخت اصول حاکم بر مناسبات اتابکان آذربایجان...