گروه‌های اسمی وابستگی از اقسام اصلی و مهم گروه‌های اسمی است. این گروه‌ها از نظر انواع و اقسام دامنه گسترده‌ای دارند. ما این قسم گروه اسمی را از منظر دستور زبان تاریخی در تمام کتاب تاریخ بلعمی (مصحَّح ملکﺍلشّعراء بهار، چاپ دوجلدی سال 1353) ـ‌که از نخستین آثار بازمانده زبان فارسی دری است‌ـ بررسی کرده‌ایم؛ یعنی تنها به مسائلی از آن اشاره کرده‌ایم که صوراً یا معناً جنبه تاریخی دارند و خصوصیت سبکی نیز بر...

بررسی و تحلیل زیباشناسانه واژگانی ـ دستوری دوبیتی‌های باباطاهر‌، جهت برآورد و سنجش سبک ادبی این اشعار، از مهم‌ترین مسایل تحلیلی به شمار می‌آید. در این باب مطالعه تغییرات رخ داده در صامت‌ها و مصوت‌های کوتاه و بلند و نیز و تحقیق در مورد چگونگی تخفیف و تشدید در کلمات و هم‌چنین کلمات نامأنوس در زمینه سیستم واژگانی از جنبه‌های مهم محسوب می‌گردند. در مبحث حاضر، بررسی چگونگی شکل گرفتن کلمات و عبارات ا...

صفات تفضیلی و عالی با اضافه شدن برخی پسوندها به صفت مطلق ساخته می شوند. در این مقاله سیر تحول پسوندهای تفضیلی و عالی از ایرانی باستان تا فارسی نو توضیح داده شده است. در ابتدا توضیحی در مورد پیشینۀ هندواروپایی این پسوندها آورده شده است. در بخش بعدی با توجه به شباهت های زیاد بین دو زبان اوستا و سنسکریت، بررسی این پسوندها در اوستا و سنسکریت با هم در یک فصل آورده شده است. اساس کار در این بخش بر مبن...

تحقیق در ساخت زبانی ودستوری کتاب" خاطرات اعتماد السلطنه" در مجموعه ی مطالعات تاریخ زبان فارسی وسبک شناسی نثر فارسی در دوره های متأخرضرورت تام دارد . در این پایان نامه ساختمانهای فعل ( ساده- مرکب- پیشوندی- مرکب پیشوندی – گروه فعلی ) در نثر کتاب بررسی گردیده وکاربرد آنها در زمانهای مختلف تحقیق شده است ، تنوّع زمانها وساختمانهای فعل دلالت بر پویایی نویسنده در نگارش اثر داشته واحاطه ی او را به فن نگ...

در هر زبانی تدوین دستور زبان اهمیت فراوانی دارد؛ این سنت رایج هر زبانی است. در گذشته معمولاً تدوین دستور بیشتر باهدف آموزش زبان صورت می گرفت؛ از این جهت، در هر زبانی، بیگانگان در تدوین دستور آن زبان برای سهولت در آموزش آن، پیشگام بوده اند. این امر در مورد زبان فارسی شیوع بیشتری دارد چه گستره ی زمانی و مکانی فارسی بسیار کم نظیر است. در گذشته اگر اهل زبان به تدوین دستور زبان خود می پرداخند، بیشتر...

توسعه‌های میان‌افزا در بافت‌های تاریخی با دوگانگی متناقضِ توسعه و حفاظت مواجه است که با تخطی از یکی، دیگری به چالش کشیده می‌شود. نخستین پرسش برای مداخله در بافت‌های تاریخی، فرآورده و فرآیند توسعه‌های جدید در آن‌هاست. در توسعه‌های میان‌افزا چه باید ساخت و «اقتضای بافت تاریخی» باید چگونه لحاظ گردد؟ کاربست توسعه میان‌افزا در احیای بافت تاریخی ابتدا باید با تعریف و سپس گونه‌شناسی انواع آن آغاز شود. ...

رودکی سمرقندی از سرآمدان قلمرو شعر پارسی در سده سوم و چهارم هجری است که از انبوه اشعار او تنها حدود هزار بیت، آن هم به گونه پراکنده و برگرفته از میان آثار دیگر به دست ما رسیده است. فقدان نسخه کهن و اصیل، فاصله زمانی، دگرگونی‌های زبان فارسی، ضبط‌های مختلف منابع ثانوی و ... سبب شده است تا قرائت و مفهوم برخی از همین بیت‌های اندک این شاعر دشوار و دیریاب گردد. در این جستار قرائت‌های گوناگون و معانی ...

به نام خدا دوستان و سروران ارجمند در دنیای پرشتاب علمی امروز، دمادم بر گستره، تعداد، ژرفا و میزان تخصصی شدن علوم، افزوده می‌گردد و طبیعتاً از اندیشمندان هر حوزه انتظار می‏رود متناسب با پیشرفت‌ علوم، بتوانند پاسخگوی نیازهای علمی یک جامعه باشند. یکی از این حوزه‌ها، حوزه‌ی آموزشکاوی زبان فارسی است، که بر خلاف پیشرفت‏های چشمگیر و بی‏شمار دانش آموزشکاوی زبان در کشورهای توسعه‏یافته، با کاستی‌های فرا...

در این پژوهش، فعل در تفسیر فارسی جامع الستین للطائف البساتین مورد بررسی قرار می گیرد. دستور، علم نشانه شناسی(semiologie) است. دستور تاریخی با مطالعات زبان شناس سوئیسی دو سوسور در آغاز قرن بیستم وارد مرحله جدیدی شد. پژوهش نشانه شناختی برای روشن شدن معانی و کاربردهای دستوری همه ی متون در هر زبانی لازم است، به ویژه در مطالعات تاریخ زبانی. مطالعه ی زبان تاریخی، از وظایف زبان شناسی است، امّا برای مح...