در این مقاله پس از بررسی فعل‌های معینِ زبان فارسی به عنوان واژه‌هایی که دستخوش فرایند دستورشدگی شده‌اند، آنها را با توجه به مختصه‌های دستوری چون نمود، وجه، جهت و زمان به فعل‌های معین نمود نما، وجه نما، جهت نما و زمان‌نما تقسیم می‌کنیم.همچنین گروه فعل معین را ضمن معرفی مقوله‌های نمود و جهت و با توجه به فرضیه فعل معین دو جزئی به دو گره نمود و جهت شکسته و برای این مقوله‌های نقشی گره‌ای مجزا در سلسل...

در دستورهای فارسی برخلاف مقوله های دستوریِ «زمان» و «وجه»، به مقولۀ مهم «نمود» توجه کمتری شده است. طبق تعریف، کلیۀ امکانات دستوری که برای بیان این سه مقوله در زبان ها مورد استفاده قرار می گیرد، «معین» نامیده می شود. معین ها از رهگذر فرایند معین شدگیِ افعال قاموسی به وجود می آیند. معین شدگی از انواع فرایند کلی دستوری شدگی است. معمولاً امکانات دستوری حاصل از معین شدگی به صورت کلمۀ نقشی، واژه بست و و...

امروزه عقیده بر آن است که فرهنگ خوب باید نیاز کاربر خود را برآورده سازد. برای تحقق چنین هدفی ابتدا این نیازها باید شناخته شوند. هدف این رساله بررسی پنج فرهنگ عمومی یکزبانه ی فارسی، یعنی لغتنامه ی دهخدا، فرهنگ فارسی معین، فرهنگ فارسی عمید، فرهنگ فارسی امروز و فرهنگ سخن، از منظر برآورده ساختن نیاز کاربران و میزان رضایت آنان از این فرهنگ هاست. برای دستیابی به این مقصود، شش گروه کاربر اصلی که از...

در این مقاله پس از بررسی فعل های معینِ زبان فارسی به عنوان واژه هایی که دستخوش فرایند دستورشدگی شده اند، آنها را با توجه به مختصه های دستوری چون نمود، وجه، جهت و زمان به فعل های معین نمود نما، وجه نما، جهت نما و زمان نما تقسیم می کنیم.همچنین گروه فعل معین را ضمن معرفی مقوله های نمود و جهت و با توجه به فرضیه فعل معین دو جزئی به دو گره نمود و جهت شکسته و برای این مقوله های نقشی گره ای مجزا در سلسل...

«معین­­­­­شدگی» از معمول­ترین موارد دستوری­­شدگی در زبان‌ها است و به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی ساخت‌های دستوری اطلاق می­شود. در زبان فارسی نیز اکثر فعل­های کمکی امروز، قبل از فارسی دری عمدتاً فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها در نقش فعل معین نتیجه معین­شدگی ­است. در این مقاله با بررسی روند تحول ساخت مجهول از فارسی باستان و میانه تا فارسی دری به این مسئله می­پردازیم که آیا ...

هدف این پژوهش ارائه اصطلاحات عمومی شده رشته پزشکی است و به این پرسش ها پاسخ می-دهد: چه شاخه های تخصصی ای از اصطلاحات فارسی رشته پزشکی عمومی شده اند؟ و در اصطلاحات عمومی شده رشته پزشکی چه تغییرات معنایی رخ داده است؟ در مورد واژه های عمومی شده رشته پزشکی، تحقیقی به صورت مدون انجام نشده، بنابراین پیشینه ای درباره زبانشناسی علم پزشکی و فعالیت فرهنگستان در زمینه واژگان پزشکی ذکر می شود. برای تجزیه و...

تألیف و انتشار فرهنگ های تخصصی هنر، چه به صورت فرهنگ های یک زبانه (فارسی به فارسی) و چه فرهنگ های دوزبانه (انگلیسی به فارسی) [یا دیگر زبان ها به فارسی] در ایران به ندرت و انگشت شمار صورت می گیرد. چندین کتاب منتشرشده در این زمینه اغلب به صورت ترجمه کامل از یک کتاب و تدوین و تنظیم آن با توجه به منابع خارجی است و انتخاب برابرنهادهای فارسی از سوی برخی پژوهشگران در این فرهنگ ها و دائره المعارف ها صو...

چکیده ندارد.

شعر فارسی،از اوائل سدة سوم هجری، در قالب عروض عربی سر برآورد، و در ترکیبهایی ساده و نسبتاً ابتدایی، و مضامینی گاه بسیار ناپخته این سو و آن سو پراکنده شد. مقاومت و سپس پویایی اینی شعر نو پا، در برابر شعر استوار و دیرپای عربی که از آبشخور شعر جاهلی و بخصوص قرآن کریم سیراب می شد، خود پدیده ای ست شگفت آور. پیداست که سخن سرایان ایرانی- تقریباً همه بدون استثناء – بر زبان و شعر عربی آگاهی تمام داشتند و ...

پَژوهش یا پِژوهش  من در این نوشته کوشیده ام بنابر استدلال های موجود و شواهد زبانی، کاربرد یا استعمال واژه ی پژوهش را، از کهن ترین زمان تا عصر حاضر، تا آن جا که مقدور بوده است، بررسی و ارزیابی کنم. در این راه آن چه مسلم می نماید، این است که واژه ی پژوهش، در زبان فارسی باستان و فارسی میانه، به هیچ روی پِژوهش(pežohesh) نبوده است؛ اما در روند دگرگونی های آوایی، بنابر نشانی هایی که در برخی از فرهنگ ها،...