امروزه، با نگاهی به سابقة نیم‌‌ قرنی مطالعات و تحقیقات نظری در تاریخ ایران میبینیم که اجزای نظریه‌های موسوم به «ماتریالیسم تکاملی تاریخ» و «نظام آسیایی»، گفتمانهای نظری مسلط در تحلیل جامعه‌شناختی ویژگیهای تاریخ ایران بودهاند. نظریاتی که دارای اصل و منشأ اروپایی، یا اروپایی ـ روسی و ترویج‌کنندة ایدئولوژی مارکسیسم ـ لنینیسم و ارزشهای سرمایهداری و لیبرالیسم غربی هستند. مهمترین معضلات معرفتی حاکم د...

در ادبیات ایران شناسی مفهوم شهر و اقتصاد شهریِ پیشاسرمایه داری به صور مختلف تعریف شده است. آن یا به مثابه تبعات ثانویه اقتصاد فئودالی و محل استقرار اربابانِ غایب از ده (رویکرد مارکسیست های روسی)، و یا به عنوان مکان استقرار بوروکراسیِ حکومتی برای مدیریت منابعِ ارضی (رویکرد مارکسیست های آسیاگرا) مفهوم یابی شده است. رویکرد سومی نیز وجود دارد که شهر را محل تولد طبقه تجار ایرانی می داند، لیکن تجاری که ب...

از آنجایی که فصول مشترک میان ادبیات و فلسفه به میزان وسعت هر کدام است، بدون تردید از یکدیگر تاثیرات فراوانی گرفته اند.کارل مارکس از جمله اندیشمندانی است که تفکراتش بر بسیاری از علوم انسانی قرن بیستم سایه افکند. در این میان ادبیات بی بهره نبوده و بویژه دنیای نقد ادبی با ورود اندیشه های مارکس و صرفا مکتب مارکسیسم دچار تحولاتی شگرف شده است. در جوامعی که نظام سرمایه داری در آن حکمفرماست، طبیعتا گرو...

پس از جنگ جهانی اول، نسل نویسندگانی که دوره جنگ را تجربه و سپری کرده بودند، اصول اجتماعی-فرهنگی و پایه های ایدئولوژیک را که هویت غرب بر آن اساس نهاده شده، زیر سوال میبرند. ایشان ارزشهای فراموش شده جامعه غرب را در سرزمینهای دوردست جستجو میکنند، که از آن بین، آسیا جایگاه متفاوت و ویژه ای را دارا میباشد. آندره مالرو، نویسنده ای که بواسطه شور و هیجان مضاعف جهت ارزش نهادن این فضای عرفانی و حتی افسا...

در تاریخ سیاسی معاصر ایران، مجموعه ای از تغییرات سیاسی رخ داده که فهم آنها در صورتی امکان پذیر است که بتوان میان آنها، ارتباط معناداری برقرار کرد. این موضوع برای دانشجویان رشته علوم سیاسی بویژه گرایش مسائل ایران دارای اهمیت فراوانی است. مارکسیسم یکی از جریان های عمده فکری- سیاسی در تاریخ معاصر ایران است و به رغم آنکه هرگز قدرت سیاسی را تصاحب نکرد اما در زمینه تحلیل تغییر سیاسی در ایران تأثیرات ...

فاقد چکیده

از دیدگاه لیوتار پسمامدرنیسم به معنای بی اعتنایی به کلان روایتهاست. در آثار جیمز جویس تمایلات ادبی، فلسفی و دینی پسا مدرن را می توان پی گرفت. این مقاله به پی گیری بی اعتناعی به کلان روایت هایی چون دین، مارکسیسم، هگلیانیسم و روشنگری در رمان بیداری خانواده فینگانها، واپسای رمان جیمیز جویسن، می پردازد. جاه طلبی خصیصه بارز ساکنان دنیای این رمان است. در این رمان کلان روایت ها آسیب پذیر شده و به تلخی...

فهم جریاناتِ پیچیده ی نئو مارکسیستی به مثابه ی سنت های منتقد مکتب انتقادیِ مارکس، محمل مناسبی جهت ورود به عرصه ی نظریِ سده ی جدید می تواند بر آورد شود. جریاناتی با خاستگاه های مارکسیستی که در گذر از مَعْبرِ تجربیّاتِ انضمامیِ سیاسی و در تلاش جهت احیاء مکتب ماکسیسم، غلظت و غنای کم نظیری را در وجودشان پروراندند. در واقع مفروضِ اصلیِ این نوشتار بر آن است که تجربیّاتِ انضمامیِ مذکورْ چونان شرایطِ حاکم بر دورانِ نضجِ...

دین اسلام دینی کامل و جامع است و بهترین برنامه ها برای رسیدن به زندگی سعادتمندانه را می توان از اسلام و قرآن و سیره معصومان به ویژه گفتار علی علیه السلام برگرفت. حضرت علی علیه السلام که در اوج معنویت بود و خود به طور مستقیم عهده دار حکومت بود، و سیاست و هدایت جامعه را بر عهده داشت، وقتی از اقتصاد و کار اقتصادی سخن می گوید به یقین با الگوها و رفتارهای مکتب مارکسیسم که مادی گرا هستند و از اخلاق...

  در این مقاله تأثیر عقل ایرانی بر فهم حزب توده از مارکسیسم را بررسی می‌کنیم. حزب توده به عنوان مهم‌ترین نماینده‌ی اشاعه‌ی مارکسیسم در ایران، نقش تاریخی مهمی داشته است. مخی‍‍له‌ی جمعی، میراث فکری و فرهنگی مشترک در میان یک ملت به شمار می‌آید. اینکه تا چه اندازه‌ای این میراث فکری بر فرایند تغییر در معانی، مفاهیم و تعابیر مارکسیستی مؤثر بوده است، بنا بر رویکردی تاریخی- تحلیلی قابل درک است. گفتنی ا...