طبقه بندی موضوعی قرآن پیشنه ای طولانی دارد اما در عصر حاضر تحول زیادی در این حوزه رخ داده و طبقه بندی های مختلفی شکل گرفته است. این طبقه بندی ها در دو شکل طبقه بندی مستقل و طبقه بندی تفاسیر موضوعی از موضوعات قرآن قابل دسته بندی است. بخش قابل توجهی از طبقه بندی های مستقل، استقصای کاملی از موضوعات قرآنی ندارند و روال منطقی در بررسی موضوعات آن ها وجود ندارد. هم چنین نوعی سلیقه نیز در تنظیم این دست...

ارزیابی احادیث منقول از معصومان از دغدغه های همیشگی عالمان شیعه بوده است. ایشان در ضمن نگاشته های خویش و به گاه بررسی های حدیث پژوهانه به این مهم می پرداختند. در این میان برخی از عالمان کتاب هایی با هدف اعتبارسنجی احادیث نگاشتند. آیت الله محمد آصف محسنی با نگارش معجم الأحادیث المعتبره در این شمار است. او با رویکردی سندمحور و با بررسی اتصال یا عدم اتصال سند، تمییز مشترکات و توحید مختلفات و واکاو...

اطلاعاتی که یاقوت حموی (575ـ 625 ق) در فرهنگ‌نامه جغرافیایی معجم البلدان، درباره کاشان به دست داده است، مجمل ولی متنوع است. یاقوت از موقعیت جغرافیایی و اداری کاشان، برخی نواحی آن، پیوستگی‌اش با قم، فتح آن به دست مسلمانان، صنایع سفالین آن و برخی علمای این شهر گزارش داده است. شاید جالب‌ترین بخش گزارش یاقوت، اشاره او به رواج کامل مذهب تشیّع امامیه در کاشان و خبر از رسمی رایج در میان روستائیان این ش...

ز منظر تاریخِ اکنون ، این پیش فرض که متون تاریخی را صرفا ذهنیت پدیدآورنده ی آنها سمت و سو می دهد ،ناپذیرفتنی است زیرا میان متن موجود و ساختارها و فرآیند های سیاسی و مذهبی رابطه ای وجود دارد . بنابراین هر متن تاریخی را می توان با طرح این مساله پیش رو نهاد که دغدغه های سیاسی ، اجتماعی و مذهبی ِ نویسنده به برجستگی چه اشخاصی منجر شده و این نامها با چه نوع هویتی ، ذیل چه رابطه هایی با چه سنخ داوری های...

لغویون به دو دسته تقسیم می شوند و معاجم اولیه و ثانویه را پدید آورده اند غریب نگاران نیز به دو دسته تقسم می شوند غریب نگاران لغوی و غیر لغوی تاریخ لغت نگاری آنچنان شفاف است که به یقین حجیت قول لغوی را به ما ثابت می نماید

از جمله موضوعاتی که در گذشته و امروزه بین لغویان و مفسران مطرح و مورد اختلاف بوده، وجود یا عدم وجود واژگان مترادف در قرآن کریم می باشد. ابوهلال عسکری قائل به این نظر بوده که واژگان مترادف در زبان عرب و قرآن وجود ندارد و در این زمینه کتابی با عنوان "الفروق اللغویه" نگاشته است که در آن به فرق بین کلمات مترادف پرداخته اما در این راه از اشتباه مصون نمانده است. در مورد وجود یا عدم وجود واژگان مترادف...

هذه الدراسه تشرح مئه وثمانیه أبیاتٍ من الشواهد الشعریه الوارده فی معجم مفردات الفاظ القرآن الکریم للراغب الإصفهانی من ماده «حفّ» إلی ماده «سجر»، وتُبیّن مَواضیعها النحویه والصرفیه بصوره موجزه وتذکر موضع الإستشهاد بهذه الأبیات، مشیره إلی ذکر قائلیها مُکمّلهً الأبیات الناقصه. المولف قد استشهد بالأشعار الجاهلیه والأمویه والعباسیه لتبیین معانی الآیات لکنه لم یشرحها ولم یبین مفرداتها اللغویه ومواضیعها الصر...