این پایان نامه در چهار فصل گردآوری شده است. فصل اول شامل کلیات و مفاهیم تحقیق بوده که تعریفی از معناشناسی و انواع آن ارائه گردید. بافت که از مهمترین مباحث مطرح در علم معناشناسی است آورده شده و در آخر به توضیحاتی در مورد علم وجوه و نظایر پرداخته شد. فصل دوم به معناشناسی تاریخی واژه امر می پردازد که ابتدا معانی امر در فرهنگ لغتها بررسی شده و بعد معانی امر و مشتقاتش در نزد شعرای جاهلی و مخضرم و نم...

تفسیر قرآن به قرآن روایی، روشی است که در روایات قرآن به قرآن پیامبر ? و اهل بیت ? بکار رفته است. از جمله گونه های این روش می توان به گونه ی معناشناسی، بینامتنی، موضوعی و تاریخی اشاره کرد. در گونه ی معناشناسی به تفصیل معنای مجمل، ارائه ی واژگان یا عبارات هم معنا و میزان فراگیری معانی آیات می پردازد. گونه ی بینامتنی از تاثیر متون روایی ناظر به قرآن، در تفسیر قرآن به قرآن بحث می کند. آیات نظیر...

معناشناسی دانشی است که به بررسی معنا می­پردازد و معناشناسی تاریخی – توصیفی از جمله مهمترین و رایج­ترین روش­های این علم به شمار می­رود. یکی از شیوه­های یافتن معانی دقیق واژه در معناشناسی تاریخی- توصیفی، استفاده از روابط همنشینی و جانشینی درون ساختار زبانی است. این روش بر نظریة ساختارگرایی استوار است. بدون شک کاربرد این روش در مطالعه­ و فهم قرآن که دارای لایه­های پیچیدة معنایی است، نقش عمده­ای ای...

این نوشتار با رهیافتی تاریخی به بازشناسی مفهوم «انفسنا» در آیه مباهله )فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نساءَنا وَ نساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَهََ اللَّهِ عَلَی الْکاذبینَ( (آل عمران:61) پرداخته و با کمک قراین تاریخی، مفاهیمی را که در تحوّلات سیاسی از سوی پیامبر گرامیˆ به کار گرفته شده، دست مایه اثبات معنای سیاسی و معنوی مفهوم «انفسنا» قرار داده است. غزوه تبوک، وفد ثقیف، وفد بنی ولیعه و رو...

موضوع این پژوهش معناشناسی تاریخی توصیفی واژه امامت است. همانطور که در عنوان پژوهش ذکر شده است، به معنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه امامت می پردازیم، جنبه نو آوری پژوهش، روش آن است چرا که در این باب کارهای فراوانی انجام شده است ولی نه با این روش. دراین پژوهش به موضوعات ذیل پرداخته می شود: تطورات معنایی امامت ( معنای اولیه واژه و تغییرات معنایی آن در سه دوره قبل از قرآنی و قرآنی و پس از قرآنی)، وج...

چکیده واژه قرب دارای مشتقات، وجوه معنایی و واژگان هم حوزه مختلفی در دوره جاهلی و قرآنی است. معنای وضعی و اولیه قرب مفهومی مانند تهیگاه آدمی یا قراب و غلاف شمشیر بوده است. اولین سئوال این است که این واژه چه تطورات معنایی یافته و چه وجوه معنایی دارد؟ این سئوال با بررسی این واژه در دوره های جاهلی و قرآنی پاسخ داده می شود. یکی از واژه های مهم و قابل بررسی واژه قربی است این واژه در آیه 23سوره شوری ...

قرآن کتابی است که نیاز به تدبر دارد و مسلماً صاحبان خرد، بیشترین سهم را در این بهره گیری دارند. لغت یونانی فیلوزوفیا در متون منطقی قدیمی که از یونانی به عربی ترجمه شده، به لفظ حکمت برگردانیده شده و عرب، لغت فلسفه را نیز مرادف حکمت به کار برده است حکمت، تاب معانی مختلفی را دارد که از جمله مصادیق آن، می توان به دانش، معرفت، نبوت، علم سودمند و ... اشاره کرد که در یک کلام، علم به حقیقت اشیاء مدنظر ا...

واژه قرآنی علم در معنای دانستن یکی از معانی محوری در زبان قرآن کریم و محور حوزه معنایی ادراک و دانایی است و ازاین رو درک طرز ساخت تاریخی آن نه تنها به لحاظ واژه شناسی قرآن بلکه به لحاظ درک انسان شناختی از فضای نزول قرآن نیز اهمیت داشته و در تفسیر قرآن کارآمد است. این جستار با بهره گیری از روش تطبیقی- تحلیلی، معانی متعدد ماده علم را در زبان عربی و سایر هم خانواده های سامی آن نظیر سبئی، حبشی، عبر...

. مفهوم قسم در قرآن کریم همواره از موضوعات مورد توجه قرآن‌پژوهان بوده و در این باب، به‌خصوص قالب تکرارشوندۀ «لا اُقسِمُ» چالش گسترده‌ای را هم برای مفسران، هم برای نحویان ایجاد کرده است. این درحالی است که تحلیل‌های ارائه شده برای معنای «لا اُقسِمُ» در کاربردهای قرآنی در عمل از تکلف عاری نیست و نیاز به‌ بازنگری نیاز دارد. در این مقاله با  ترکیبی از روش‌های معناشناسی تاری...

معناشناسی تاریخی وتوصیفی واژه اسلام در قرآن کریم عنوان پایان نامه ای است که در 5 فصل تهیه وتنظیم شده است فصل اول این پژوهش شامل کلیاتی پیرامون مباحث معناشناسی و تاریخچه ی آن و تعریف اصطلاحات می باشد . در فصل دوم معناشناسی تاریخی لفظ اسلام درسه دوره جاهلی، عصر نزول و پس از عصر نزول مورد بررسی قرآنی، روائی تاریخی ، لغوی و ... قرار گرفته است و در پایان این فصل به این نتیجه دست می یابیم که لفظ اسل...