لازمة شناخت نمادهای شاهنامه، شناخت بستر و نحوة آفرینش و پیدایش نماد، اسطوره و حماسه است. نماد با ضمیرخودآگاه و ناخودآگاه روان آدمی در ارتباط است و سازندة زبان اساطیر، افسانه‌ها و حماسه‌هاست و زبان آثار اسطوره‌‌ای و حماسی نمادین است. مسألة اصلی در اساطیر ایرانی، سرشت دوگانة خلقت است و در جریان گذر از اسطوره به حماسه، نبرد دو نیروی نیک و بد در جنبه‌های مختلف هستی نمایان می‌شود و برخی از شخصیت‌ها ...

این پژوهش با رویکردی تحلیلی به بررسی ترکیب انسان، حیوان در آثار هنر ایران باستان، می پردازد. هدف از پژوهش حاصل آن بوده که نقش موجودات ترکیبی انسان و حیوان در هنر ایران باستان بررسی شود و مولفه های وجودی آن در مولفه های نمادین و نشانه ای هنر ایران باستان بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد و مفاهیم نمادین هر یک از این نقوش را که بعضاً در نوعی از نگرش های مذهبی و عقیدتی و هم چنین شرایط زمانی شکل گرفته ...

در میان کهـن الگوهای اساطیری ـ با وجودِ تمام پیچیدگی‌ها و گوناگونی ـ نوعی هم‌خوانی و نزدیکی در بُن‌مایه‌های اصلی دیده می‌شود که بررسی تطبیقیِ این روایات را ممکن می‌کند. در میان این کهن‌الگوها، موضوع پرورشِ برخی از شخصیّت‌های اساطیری توسّط حیوانات و موجوداتِ اسطوره‌ای، جای‌گاه و اهمّیّتی ویژه‌ دارد. بررسیِ دقیق روایات اساطیری، مشخّص می‌سازد که در آغاز، انسان و حیوانات با هم و چون هم می‌زیستند و چه بسا بسیا...

هدف مقاله حاضر بررسی کتاب کشف‌الاسرار روزبهان بقلی شیرازی (متوفی522 ه.ق) از منظر اسطوره‌ای است. الیاده بر آن است که یادآوری و بازنمایی وقایع ازلی و زندگی کردن با اسطوره‌ها تجربه‌ای دینی است؛ زیرا شخص وقایع مهم اساطیری را دوباره تکرار و بازنمایی می‌کند و دوباره شاهد و ناظر اعمال خلّاق و آفرینندة موجودات فوق طبیعی می‌شود. شخص در زمانی ازلی قرار می‌گیرد، زمانی مقدس ودر مکانی مقدس با شخصیت‌های مقدس ...

یکی از پر رمزورازترین باورهای عامیانۀ مردم جنوب کرمان در گذشتهاعتقاد به پرنده‏ای به نام «مرغ شُو» بوده است. مردم این ناحیه می‏پنداشتد که این مرغ رنگ زرد طلایی دارد، قادر است اندازۀ خود را تغییر دهد، به‏طور معمول در شب ظاهر می‏شود، و با مکیدن خون نوزاد سبب مرگ او می‏شود. داستان‏های مربوط به مرغ شُو در گذر زمان، با واقعیت و خیال درهم‏ آمیخته‏اند و این پرنده که به‏گونه‏ای با موجودات اساطیریپیوند دار...

چکیده موجودات تلفیقی که بر مهرها ، نقش برجسته ها و به شکل پیکره و اشکال گوناگون تجسم یافته اند ، ترکیبی از موجودات گوناگون از جمله انسان و حیوان هستند و در دنیای واقعی نظیری ندارند . به وجود آمدن این موجودات در هنر تمدن های کهن ، ریشه در باورهای مردم این سرزمین ها دارد و تجسمی که از نیروهای طبیعی و ماوراءالطبیعی در اسطوره های آنها وجود دارد. در تحقیق پیش رو ، آثار مربوط به موجودات تلفیقی ا...

حضور موثر حیوانات در حیات آدمی باعث شده که این موجودات ابتدا در حیات اساطیری و سپس به شکل نمادین در خدمت اندیشه های انسان قرار گیرد. قابل توجه است که حیوانات علاوه بر حضور در اساطیر و حماسه ها، بعدها در داستان های عرفانی، تعلیمی و حکایات پندآموز نیز نقش آفرینی می کنند. یکی از آثاری که حیوانات در آن ایفای نقش می کنند «کلیله و دمنه» است که اصل آن به نام «پنجاتنترا» از سرزمین هند و جایگاه رواج و...

اژدها موجودی افسانه­ای و عجیب که تقریباً به شکل سوسمار و یا مار غول پیکر تصویر شده و در تمامی اساطیر جهان نقش پررنگی دارد. این موجود اساطیری در فرهنگ تمام ملل به جز چین، نماد پلیدی و ناپاکی است که از دهانش آتش بیرون می­جهد و دشمن انسان و موجودات دیگر است، و قصد دارد که انسان را از بین ببرد و جهان را نابود کند و در این نقش جنبه اهریمنی و دیوخویی آن بیش‌تر نمایان می‌شود. بر همین اساس، در افسانه­ها...