کتیبه‌ها، اسناد مکتوبی هستند که کمتر دستخوش تغییر شده و به عنوان یک سند زنده و گویا تلقی می‌شوند. در لابه‌لای متون حجاری شده درکتیبه‌ها، علاوه بر نوع فرهنگ و هنر، اسناد تاریخی‌ای بازگو می‌شود که کمتر بدان پرداخته شده است.      شاید درباره مسیر حرکت، خطابه‌ها، منازعات علمی و دینی امام رضا(ع) و... مقالات و پژوهش‌های زیادی انجام گرفته که تماما درخور تحسین می‌باشد اما نکاتی که در بین کتیبه‌های موج...

نماد در لغت به معنای نمود است. یکی از ویژگی ها نماد قدرت تداعی معانی است. نمادها این امکان را برای مخاطبین ایجاد می کنند که به واسطه ی رابطه ی دال و مدلول، معنای پدیده را در ذهن بیابند. ویژگی دیگر نماد، پر رمز و راز بودن آن است که حاکی از امر سری و درونی است. هر چه نمادها پیچیده تر و پیوسته تر باشند، فرهنگ مادر آنها نیز منسجم تر و غنی تر است. ما در پژوهش حاضر به همین معنا پرداخته ایم. اول شناسا...

استان اردبیل در شمال غرب ایران یکی از استان‌هایی است که اطلاعات باستان‌شناسی آن برخلاف غنای فرهنگی نهفته در آن کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله قسمتی از مواد فرهنگی جمع آوری شده از بررسی‌های باستان‌شناسی که از سال 1379 در حاشیه رود ارس و مشکین شهر در استان اردبیل آغاز گردید، ارایه می‌گردد.  همچنین گونه  جدید قبرها از استان اردبیل، یعنی قبر تپه‌ها (کورگان‌ها) و نیز نمونه‌های جدید قب...

ساخت و تزیین مقابر در اکثر مناطق ایران از گذشته تاکنون و براساس اعتقادات، باورها و شرایط اقلیمی و نوع مصالح بوم آورد رواج داشته است. در منطقه ی رودبند دزفول و در کنار ساحل رود دز با سازه‌ها و بقایای مقابری روبرو می‌شویم که نه فقط حاکی از قدمت و برجستگی‌های ویژه می‌باشند بلکه در هیچ جای ایران تاکنون مشابه آن دیده نشده است. ساخت و تزیین این گونه مقابر به احتمال زیاد متاثر از فنون غنی آجرکاری و کا...

صندوق قبر شیخ صفی­الدین و شاه اسماعیل اول از آثار چوبی و نفیس هنر دوره اسلامی به شمار می­آیند. ساخت این دو صندوق قبر در بسیاری از منابع غربی و بعضاً ایرانی، به دوران حکومت همایون شاه و هنرمندان هندی نسبت داده شده است؛ این در حالی است که بر اساس مطالعات صورت گرفته دلایل بسیاری مبنی بر اصالت و خاستگاه ایرانی دو صندوق قبر مذکور می­توان ارائه داد، از جمله تزیینات، مواد مصرفی و شیوه خاتمکاری متفاوت د...

آیین ها و رسوم همواره از عقاید، فرهنگ و تاریخ ریشه می گیرند، مانند آیین های سوگواری که از عقاید کهن بر می خیزند. یکی از سنت های سوگواری در خراسان، پهن کردن قالی بر روی قبر است که هنگام جمع آمدن افراد بر گرد قبر متوفی و در روزهای مناسبتی انجام می شود. قالی نیز به عنوان یکی از اصلی ترین و مهم ترین هنرهای سنتی ایران، وجه دیگر این آیین است که بر اهمیت آن می افزاید. محور و هدف این پژوهش، مفهوم قالی ...

اعتقاد به معاد و قیامت، یکی از اصول مسلّم ادیان توحیدی و به‌خصوص دین اسلام است؛ به‌طوری‌که نزدیک به یک‌سوم آیات قرآن به معاد اختصاص‌یافته است. مفسران آیات قرآن را حمل بر ظاهر آن‌ها نموده، آن‌ها را انذار، وعده‌ووعید خداوند می‌دانند؛ اما عارفان با توجه به تأویل آیات، باطن آن‌ها را گویای مفاهیم دیگری می‌دانند. در همین راستا، امام خمینی نیز آیات معاد را تأویل نموده است؛ او قبر را عبارت از ملکات انسا...

تاریخ مجسمه سازی در ایران عنوان کتابی است از پرویز تناولی که توسط چاپ و نشر نظر به بازار هنر عرضه شد. این کتاب در قطع وزیری با کاغذ گلاسۀ مرغوب، عکس های رنگی جذاب و بعضاً نادر، در 190 صفحه تنظیم شده است. از دیگر سو کتاب به نام کسی مزین است که خود مجسم هسازی نا مآشناست و حدود پنج دهه، یکی از تأثیرگذاران این عرصۀ هنری بوده است. از این هنرمند مؤلف پی شتر نیز کتاب هایی به چاپ رسیده که آنها هم در موض...

رویکرد مدرنیته، جنبشی بود که از قرن پانزدهم میلادی به این سو، همه ی عرصه های علمی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و... را تحت الشعاع خود قرار داد و در واقع تلاشی بود برای هستی بخشیدن به یک موقعیت اجتماعی و فرهنگی، تا جامعه بتواند در آن پناه بگیرد. این جنبش با گذراندن چهار مرحله ی اساسی یعنی رنسانس، اصلاح مذهبی، روشنگری و انقلاب صنعتی، برتری خود را بر جهان مسلم کرد. در این میان که علوم تجربی، فلسفه، هنر...

آثار تاریخی- ادبی که از قرون گذشته برجای مانده‌اند، توانسته‌اند تا اندازه‌ای شرایط و اوضاع سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی دورۀ خویش را بیان کنند. ظفرنامه شرف‌الدین علی یزدی نیز نمونه‌ای از بهترین اثرهای تاریخی به‌شمار می‌رود که بین سال‌های 1419-1424م براساس اسناد رسمی درباری و نقل هم‌صفان تیمور لنگ نگاشته شده و در آن به وقایع سیاسی، حاکمان و واحد‌های معموری و جغرافی ختلان که یکی از ولایت‌ه...