در ادبیات فارسی محور جمال‌شناسی بر شکستن هنجارها و عادت‌های زبانی در لفظ و معناست که این مهم در آرایة ادبی «متناقض­نما» خود را نشان داده‌است. متناقض­نما یا پارادوکس در شعر حافظ اغلب به صورت فنی، زیبا و البته ظریف و شگفت‌انگیز خودنمایی می‌کند. یعنی از اجتماع امور متضاد و متناقض، تصویری شگفت، هنری و زیبا خلق می‌نماید. این مقاله با هدف بررسی متناقض­نما و گونه‌های آن در شعر حافظ به نگارش درآمده است...

در میان انواع ادبی، «طنز» متعهّدترین نوع ادبی است و هنگامی در اثر یک شاعر یا نویسنده به ظهور می رسد که در اندیشۀ او بن مایه هایی از تعهّد و مسئولیت پذیری وجود داشته باشد. در ادبیات معاصر، «قیصر امین پور» از جمله شاعرانی به شمار می آید که اغلب مضامین شعری او، در خدمت اجتماع و مسائل مربوط به آن است؛ از این رو گاهی از طنز، به منزلۀ ابزاری هنری برای بیان اندیشه های خویش و واداشتن جامعه به تأمّل و اصلا...

در این پژوهش، ابتدا به تعریف و شناسایی ماهیت تناقض در بلاغت پرداخته شده است. در بلاغت، برخلاف منطق صوری و ارسطویی، اجتماع دو مفهوم متناقض یا متضاد ( نه ضرورتاً تضاد منطقی بلکه هر نوع نسبت ناسازگاری میان دو چیز) ممکن است. ابهام، آشنایی زدایی، دوبعدی بودن و ایجاز از مختصات آن به شمار می رود. سپس، مقوله تناقض در شعر حافظ در سه بخش تحت عنوان عبارت و جملات متناقض (پارادوکس)، معانی و مفاهیم متناقض (دو...

یکی از راههای آشنایی¬زدایی و غرابت بخشیدن به سخن، استفاده از بیان متناقض¬نماست. شاعر به وسیله این ترفند، زبان خبری، تکراری و روزمره را تبدیل به زبان ادبی می¬کند. زیبایی و شگفت¬انگیزی و تأثیر تصاویر و مفاهیم خلق شده متناقض¬نما بستگی دارد به وسعت خیال، طرز تفکر و احساسات و عواطف گوینده آنها. در ادب فارسی در تمام دوره¬ها چنین تصاویر و مفاهیمی توسط شاعران گوناگون خلق شده است، اما سنایی¬غزنوی اولین ...

در این مقاله، اقسام متناقض‏ نماهای زیبایی‏ شناختی، یکی از بدیع‌ترین و برجسته‌ترین شگردهای ادبی، در ادبیات فارسی نقد و بررسی شده است. متناقض ‏نماهای زیبایی‏ شناختی ادبیات فارسی را از حیث ساختار می‏ توان به دو دستۀ تعبیری و ترکیبی تقسیم کرد. هر یک از این متناقض ‏نما‏ها هفت نوع هستند: بر مبنای استعاره، تشبیه، کنایه، مجاز، تصویر دووجهی، ایهام و غلو. این شیوه‌های بیانی و بدیعی، خودشان دارای زیبایی ه...

یکی از انواع آشنایی زدایی در زبان، انتخاب بیان پارادوکسی است که از قوانین شناخته شده رستاخیز کلمات به شمار می رود و در حوزه بوطیقاهای جدید و زبان شناسی قرار می گیرد.ادیبان تاری زبان در بهره گیری از این ترفند ادبی غافل نمانده اند.آنان به ویژه در ادبیات عرفانی، غنی ترین جلوه های پارادوکسی زبان را به کار گرفته اند.آمیختگی عرفان با ادب و تحول تکاملی ادبیات از سادگی به ژرفایی را می توان مهم ترین عام...

این جستار به متناقض نما در نمادهای شعرِ انشودة المطر سرودة بدر شاکر السیاب و نیز به چگونگی ظهور و حضور معنا در آنها می پردازد. در این نمادها تا پایان شعر، مضامینِ متناقض نمای غم و شادی، ترسالی و خشکسالی و مرگ و زندگی متبلور می شود. نامْ آوایِِِِِِِِِِِِِِِِِِِِِ باران نیز که تصویر مرکزی این شعر را تشکیل می دهد دستخوش چنین پارادوکسی است. تنش مستمر میان این نمادهای متناقض نما در نهایت با بارش یکریز باران به زندگی و شادی...

از اندازه گیری های فازی برای تعمیم چارچوب تصمیم گیری بر پایه احتمالات و جلوگیری از بروز مسایلی نظیر پارادوکس (متناقض نما) استفاده می شود. به عنوان یک عملگر کلی، انتگرال فازی به صورت گسترده به اندازه گیری هر گونه اطلاعات آماری نظیر مینیمم، ماکزیمم و میانگین آنها می پردازد. اندازه گیری فازی وانتگرال های آنها می توانند مدل های امتیاز دهی و مدل های کاربردی مورد انتظار را هم پوشش دهند. بنا بر اهمیت ...

چکیده صورت و صورتگری، عرصه اصلی آفرینش گری هنری و لذّاتِ ادبی است. از گذشته تا امروز همواره رابطه ای مفهومی میان شعر فارسی و عربی وجود داشته است. مشفق کاشانی و محمود درویش از شاعران معاصر هستند که به کارکردهای زبان؛ از جمله متناقض­نما اهمّیّتی ویژه داده اند. هدف آن ها از آفرینش تصاویر متناقض، تأکید بر اهمّیّت محتوای تصاویر خلق شده است. با توجّه به ذهن خلاّق این شاعران بزرگ، یکی از اهداف اصلی ایجاد این ...