درباره ی تاریخ گذاری نامه ی تنسر دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. به عقیده ی پاره ای از پژوهندگان، نامه ی تنسر، دوره ی اردشیر بابکان نوشته شده است و آگاهی های این نامه، به طور کامل، رخدادهای دوره ی آغازین تاریخ ساسانیان را بازتاب می دهند؛ امّا در دوره ی خسرو انوشیروان (۵۳۱-۵۷۹ م) و همچنین در هنگام ترجمه ی نامه ی تنسر به عربی، پاره ای آگاهی ها و گفتارهای تازه به این نامه افزوده اند. دیگران عقیده دا...

تلاش حاکمان ساسانی برای استقرار حکومت، ایجاد تحوّلی عمده در نظام حکومتی پیشین و پایه ریزی نظمی نوین بود. بانیان این حکومت، میراث حکومت اشکانی و حکومت های پیش از آن را پیش رو داشتند؛ آنان از یک سو با معنای شاهنشاهی که مرده ریگی از اشکانیان و حکومت های پیش از آن بود و از سوی دیگر با اندیشه های دینی زرتشتی که میراث دودمان های برجای مانده در پارس پس از هخامنشیان بود آشنایی داشتند. کار اصلی فرمانروای...

پادشاهان هخامنشی بر بزرگ ترین امپراطوری عصر باستان حکمرانی می کردند و برای برقراری امنیت داخلی و هم چنین حفظ مرزها و ثغور آن نیاز به امرا و والیانی داشتند تا آنان را در این امر مهم یاری دهند. به طور معمول این امرا و حاکمان از میان طایفه یا خاندان هخامنشی انتخاب می شدند. ازجمله این مقامات ، بسوس بود که از طرف شاه هخامنشی به مرزداری و والی گری باختر منصوب شد. با حمل? اسکندر به شرق، شهربان باختر، ...

چکیده برخی از نظریه‎های فلسفۀ تاریخ سیاسی بر آن‎اند که تمدن زمانی شکل می‎گیرد که چالش‎ها و منازعات جمعی پیرامون امر عمومی به صورت غیرخشونت‎آمیز حل و فصل گردد. تشکیل تمدن ارتباط بسیاری با دولت و ساختارهای بروکراتیک دارد. ساختارهای بروکراتیک نیز بر مبنای شاکله‎های فلسفی ـ دینی و اسطوره‎ای، سازه‎های فرهنگی ـ اندیشه‎ای و ساختارها و نهادهای عینی مستقر می‎شود. اگر با این پیش‎فرض سیاست را هنر ممکنات ب...

بیشتر پژوهندگان تاریخ دورۀ ساسانیان در دهه های گذشته، همداستان با شماری از بزرگ ترین تاریخ نویسان دورۀ اسلامی که در گزارش تاریخ ساسانیان، محتوای خداینامه تاریخ ملّی ایرانیان باستان را بازتاب می دهند، پذیرفته اند که ساسان، نگهبان آتشکدۀ آناهیتا در اصطخر فارس، پدر بابک و نیای اردشیر یکم (240 ـ 224م.)، بنیان گذار شاهنشاهی ساسانی بوده است. از سوی دیگر، شاپور یکم (270 ـ 240م.) در سنگ نوشتۀ کعبۀ زردشت...

چکیده به طور کلی در این پایان نامه سعی شده است با استفاده از منابع معتبر و پژوهش هایی که تا کنون انجام گرفته است مسئل? چگونگی و چرایی رسمیت یافتن دین زرتشتی در اوایل دور? ساسانیان مورد بررسی قرار گیرد. در این مورد پرسش هایی قابل طرح است؛ آیا دین زرتشتی در همان دور? اردشیر بابکان رسمیت یافته است یا نه، در زمان پادشاهان بعدی این سلسله از جمله بهرام اول رسمیت یابی صورت پذیرفته، واینکه دین زرتشتی ...

به تازگی، روایت تازه ای به زبان یونانی از کارنامه اردشیر بابکان، که آن را کهن ترین حماسه تاریخی منثور فارسی دانسته اند، یافته شده است. در واقع این روایت نویافته را می توان خلاصه ای از متن پهلوی کارنامه به شمار آورد که با سبکی کاملاً متفاوت نوشته شده است. اختلاف سبک بیان این دو اثر چنان بارز است که مقایسه اساسی ترین ویژگیهای ادبی آن دو متن را ناگزیر می کند و این مقایسه به روشنی نقش و حضور پر اقتد...

این پژوهش سعی بر آن دارد تا به بررسی مناسبات سیاسی و مذهبی ایران و ارمنستان در دوران نخستین پادشاهان ساسانی (224 تا 379 م) در محدوده تاریخ ایران و همچنین به بررسی عوامل تأثیر گذار سیاسی و مذهبی و رقابت با روم در مناسبات ایران و ارمنستان بپردازد، ضمن اینکه بررسی های تاریخی اثبات کرده است که سیاست توسعه ارضی اردشیر اول و شاپور اول در روابط این دوره تأثیر گذار بوده است چون ساسانیان خود را احیاء کن...

        رویارویی ایران و روم در عصر ساسانی بر اساس   کتیبه شاپور بر کعبه زردشت     سیروس نصراله‌زاده [1]     تاریخ دریافت: 25/6/90   تاریخ تصویب: 5/4/92     چکیده   مقاله حاضر درخصوص روابط و سیاست خارجی ایران و روم در زمان شاپور اول ساسانی است. این روابط سیاسی که سه جنگ بزرگ را دربرداشته، نقطه عطف بزرگی در تاریخ ساسانیان است. منبع آگاهی ما از این روابط، برمبنای منابع رومی بوده است. اما در زمان ...

بر روی بلندترین بخش محوطه تختگاه شهر پارسه (تخت جمشید) در حدود نیمۀ قرن چهارم پیش از میلاد کاخی ساخته شد که دارای ایوان و پلکانی گسترده رو به حیاط کاخ موسوم به «هدیش» بود که البته امروزه جز آثار شکسته و پراکنده ای از بخش هایی از پلکان آن، نشانۀ دیگری از آن باقی نمانده است و همین پراکندگی قطعه های پلکان بنا بود که بهانه ای شد تا در سال 1384 خورشیدی و در جریان یک برنامه ساماندهی و مستندنگاری دقیق...