پژوهش مفهوم بنیادین عدالت، در تفکر هر اندیشمند سیاسی در خور اهتمامی والاست؛ زیرا بررسی این مقوله، می‏تواند ما را با زوایای متعددی از آرای آنها آشنا سازد. در حقیقت، مفهوم کانونی عدالت، دارای اهمیتی کم نظیر در عرصه‏های نظری و عملی سیاست و اجتماع بوده و از جامع‏ترین غایات دینی و سیاسی است. دانشمند و فیلسوف گرانمایه اسلامی؛ یعنی خواجه نصیر الدین طوسی هم، مباحث گسترده‏ای را به بررسی مفهوم عدالت اختص...

طبقه متوسط جدید بعنوان طبقه ای که در پی تلاش جهت حرکت به سوی توسعه یافتگی است، نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی و امر توسعه سیاسی بخصوص در مشارکت های سیاسی دارد؛ بنابراین زمانی ما می توانیم این نقش فعال در توسعه را از سوی این طبقه داشته باشیم که این طبقه به خودآگاهی رسیده و مطالبات و خواسته هایش را بتواند در انجمن ها و گروه ها و احزاب پیگیری کند و به آن هویت ببخشد و زمانی که این آگاهی وجود ند...

رابطه دولت و جامعه در منطقه خاورمیانه مبتنی بر سکون و انفعال بود که به لحاظ فقدان تغییر و تحول دموکراتیک، منطقه استثنایی شناخته می شد. اما تغییرات سیل گونه، منطقه را در دهه 2010 فرا گرفت و دولت در برخی کشورها از جمله مصر سقوط کرد. در باب چرائی تغییر نظام سیاسی مصر پژوهش های زیادی انجام گرفته است و این مساله از زوایای مختلفی چون گفتمان اسلام گرایی، نارضایتی اقتصادی، فساد سیاسی و دهها عامل دیگر م...

بی­­تردید، کشورهای ­عربی خاورمیانه و به­ویژه عراق، درحالی­که به ­لحاظ­­ معادن ­نفت،گاز و دیگر ثروت­های ­خدادادی در زمرة کشورهای بسیار ­غنی­ جهان به­شمار می­روند، از نظر اقتصادی و صنعتی، اوضاعی بسیار عقب‌مانده و بحرانی دارند. به­نظر می‌رسد این عقب­ماندگی­ها و نابسامانی­های ­اقتصادی و اجتماعی،­ یکی از مهمّ­ترین­ عوامل ­­بروز جنبش‌ها و خیزش‌های ­فراگیر اجتماعی و مردمی در این کشورهاست. بدیهی است­که ...

محمدرضا شفیعی کدکنی(م. سرشک) از شاعران معترض و سیاسی دهۀ پنجاه پیش از انقلاب اسلامی است. او،شعر نیمایی را با گونه‌ای تعهد اجتماعی و نگرش اعتقادی درآمیخت که خاستگاه آن به طور توأمان، باورهای دینی و ملی، آگاهی‌های تاریخی و حساسیت‌های سیاسی و اجتماعی بود. این اشعار، ساختاری هدف‌مند و عمدتاً مبتنی بر الزام‌های تاریخی و سیاسی دارند؛ در حقیقت، واکنشی عاطفی و شاعرانه در برابر حوادث و واقعیات بیرونی هست...

بی‏تردید، شناخت دقیق و عمیق ماهیت و محتوای نهضت‏ها و انقلاب‌ها تا حدّ زیادی به بررسی نقش و تأثیر گروه‌ها و نیروهای اجتماعی تأثیرگذار در روند انقلاب‌ها، چه قبل و چه بعد از آن، بستگی دارد. روحانیان به مثابة یک نهاد اجتماعی از اهمیت بسزایی برخوردارند. روحانیت شیعه ـ‌ دست‌کم از دورة صفویه ـ از جمله نیروهای مقتدر اجتماعی و یکی از ارکان مهم جامعه مدنی به شمار می‏آمده است. آنان همچون سایر گروه‌های اجتم...

نجم­الدین رازی1 (654- 573 هـ) نویسندۀ مرصاد العباد، نکات و اصطلاحات مهم عرفانی را با دیدگاهی نوین نسبت به پیشینیان خود، تشریح کرده است؛ او در این اثر به آفرینش و خلقت انسان توجهی ویژه­ دارد، و مولفه هایی مانند: خودشناسی، معرفت، روح، شریعت، سجده، عشق، بار امانت، جنسیت، دین، نام و شهرت را  به عنوان عناصر تشکیل دهنده هویت انسان طرح می کند. این پژوهش در نظر دارد با روش تحلیل محتوای کیفی، مولفه های ...

دیدگاه حکیم سهروردی در باب مقولات حائز اهمیت است و یکی از نوآوری های او در مقام مخالفت با برخی نظرات فیلسوفان مشّائی، آراء خاص وی در مبحث مقولات می باشد. شیخ اشراق در آثاری که به سبک مشّائی نگاشته، مقولات عشر ارسطویی را در پنج مقوله منحصر نموده است، بدین ترتیب که ضمن پذیرش جوهر، کم و کیف؛ پنج مفهوم أین، متی، وضع، جده و اضافه را تحت مقولۀ «نسبت» و دو مفهوم أن یفعل و أن ینفعل را تحت مقولۀ «حرکت» می...

توسعه از جمله مفاهیمی است که بسیاری از دولت­های جهت نیل به آن، تغییراتی را در ساختار اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خود به وجود می­آورند. تحقق پدیده توسعه، مستلزم ایجاد تغییر در نظام باورهاست. پاتریمونیالیسم نیز از جمله مفاهیم پایدار فرهنگ سیاسی­ایران دوره قاجار و پهلوی است که برغم وقوع انقلاب مشروطه و شکل­گیری مؤلفه­های جدیدی مبنی بر فرهنگ سیاسی مشارکتی، هم­چنان تداوم یافت. اما با وقوع انقلاب اسلامی،...