به طور کلّی در حماسه ها، تقابل پهلوانان و شخصیّت ها بر قدرت استوار است. در بسیاری موارد خدایان در این قدرت نمایی ها دخالت مستقیم دارند و در موارد دیگر خدایان، با واسطه اعمال قدرت می کنند. پهلوانان و شاهانی که به همراه قدرت، از خِرد کافی برخوردارنیستند و یا دیو، راهزن عقلانیّت آنان می گردد، به سوی جهل وآزمندی می گرایند. آسیب آزمندی که مهمترین دستاورد جهل است قدرت را به صورت بلیّه ای مصیبت بار برای خو...

تقدیر و سرنوشت در مفهومی هستند که غالباً با یکدیگر اینهمان گرفته می شوند، حال آنکه این دو، نزد مردمانی که هستی شان تنیده با چنین مفاهیمی بوده است، از تمایزی آشکار برخوردار بودند. در این نوشتار، تقدیر بمعنای حدّ یا محدوده ی مشروع عمل گرفته شده است و سرنوشت، یکی از امکانات درون محدوده ی تقدیرست. خدای تقدیرگذار، همان خدایی است که بی نظمی را به نظم می آورد، و سرنوشت را مجموعه ی خدایان در درهمکنش با ی...

لبخند و خنده در ادبیات و هنر سانسکریت پیوند مستقیم با حیات کیهانی دارد. در روایت‌های اساطیری لبخند و خنده خدایان جزء آموزه‌های بشری است. نمودهای این دو خصیصه گاهی چنان مبهم است که تبیین منطقی آن دشوار به نظر می‌رسد. حال باید دید که راز لبخند و خنده در تماثیل چه مفهومی دارند؟ آیا زیباشناسی هنری است؟ یا جلوه‌هایی از مفاهیم قدسی که حیات فکری ادیان هند را می‌سازند؟ آئین هندویی لبخند و خندۀ خدایان و...

رودررویی انسان عصر باستان و تلاش او برای رام کردن طبیعت، منجر به خلق اسطوره هایی گردید که دیگر هیچ گاه وی را حتی تا دوران متمدّنان? امروزی تنها نگذاشته اند. اسطوره های فعلی نه به شکل نخستین، بلکه به شکل های تغییریافته، ادام? حیات داده اند. با شکل گیری جوامع به صورت منسجم تر و درگیری آن ها با یکدیگر، باورهای درگیری با طبیعت با باورهای جدید در هم آمیخت و شکل جدیدتر خود را در قالب حماسه نشان داد. ح...

یکی از استدلال‌هایی که برای دفاع از معقولیت باور به گزارة «خدا وجود دارد» به‌کار می‌رود استدلال شرط‌بندی پاسکال است. یکی از مهم‌ترین اشکالات به این استدلال، «اشکال خدایان متعدد» نام دارد. در این مقاله ابتدا یکی از رایج‌ترین تقریرهای شرط­بندی پاسکال به نام «سود مورد انتظار برتر» را ارائه می‌کنیم و سپس به شرح دو نسخه از اشکال خدایان متعدد می‌پردازیم. نسخة اول نسخة امکانی و نسخة دوم نسخة واقعی نام...

چکیده : بشر از ابتدا به دین به عنوان یکی از راههای رسیدن به آرامش در برابر ترس و اضطراب های زندگی روی آورده است . دین ، در صور نخستین خود ، آدمی را توانا ساخت که نسبت به حقایق عالم هستی ، که محیط و مجاور او بودند، مانند قوای طبیعت ، ارواح گذشتگان ، نیروی موجود در کائنات ، روشی خاص در پیش گیرد.دین در میان تمام اقوام از اهمیت ویژه ای برخوردار است و ملل مختلف به شیوه های گوناگون بدان توجه نموده ا...

چکیده در مجموعه ایزدان اساطیری جهان باستان، ایزد-بانو به عنوان نماینده ی بُعد تأنیثی خداوند، چهره ای شناخته شده است. ایزد بانوان با دارا بودن ویژگی ها و کارکرد هایی نظیر باروری و تولد بخشی، حمایت از مادران و کودکان، شفا بخشی و شفاعت میان خدایان و انسان ها با دارا بودن قدرت خلاقه ی خود در جهان، زهدان ازلی خلقت نام داشتند و بخشی از تدبیر جهان در نظم الهی و در جوامع سنتی وابسته به اقتصاد کشاورزی د...

در جهان اساطیری دو تمدن کهنسال ایران و هند که به دلیل مشابهت های قومی، فرهنگی و اساطیری شان خویشاوند قلمداد شده اند، موجودات خیر و شری وجود دارند که برخی از آن ها، از قابلیت پیکرگردانی یا دگرریختی برخوردارند. پدیده ی ترکیبی فیل سر هندی با نام گانش که در زمره خدایان حیوانی محبوب هندو جای می گیرد، یکی از این نمونه هاست. از آن جا که چنین موجودی در برخی از متون ایرانی از جمله شاهنامه و نگاره های مر...

ادبیات مکاشفه ای 4 یکی از مهم ترین بخش های ادبیات دینی است. در این متون معمولاً سخن از کشف وشهودها و رویاهایی است که فردی برگز یده آنها را تجربه کرده است. کمتر قوم یا دینی را م یتوان یافت که ازرا جدای « دنیای خدایان » نمونه های از این نوع ادبی بی بهره باشد . چنین پدید اری نتیج ۀ اندیشه ای است کهدر موقعیتی فراتر می پندارد. جدایی و تقابل این دو دنیا، انسان را به این تفکر وا داش ته « دنیای آفریدگان...

در این مقاله ابتدا به روش پدیدارشناسی الیاده و تقابل آن با روش های تحویل گرا اشاره می شود. در ادامه برای تبیین پدیده ی دین در اندیشه ی الیاده، به مفهوم کلیدی امر مقدس در اندیشه ی مردمان اولیه (دینداران) پرداخته می شود؛ در این زمینه به اهمیت مفاهیم مکان و زمان مقدس در فرهنگ مردمان اولیه پرداخته می شود و بیان می شود که انسان دیندار با باورمند شدن به مکان مقدس، در واقع به تقلید از کار خدایان، جهان...