به دست دادن تعریف جامع و دقیق از انسان دغدغة اساسی مکاتب فلسفی در فرهنگ های متفاوت است. فلاسفه و متفکران، در ادوار گوناگون، تعاریف متفاوتی از انسان عرضه کرده اند. آنچه در تمامی این تعاریف درخور توجه است، تأثیر فضای فرهنگی و تاریخی بر تعاریف اندیشمندان و فلاسفة هر دوره است که از مقولات گوناگون علوم انسانی و به تبع آن، تأثیر مراودات فرهنگی میان تمدن ها بر این تعاریف است. در این جستار، سعی شده تا ...

فراز و فرود گفتمان عدالت در جمهوری اسلامی ایران دکتر غلامرضا خواجه سروی تاریخ دریافت: 14/11/86 تاریخ پذیرش: 31/01/87 چکیده انقلاب اسلامی نقطة عطفی در تاریخ ایران به شمار می رود که مفاهیم تازه ای را به حوزة گفتمانی ایران وارد کرد. این انقلاب که بر پایة اندیشة سیاسی مکتب تشیع شکل گرفته، نظریه ای خاص از «عدالت» را که بر آموزه های شیعی تکیه داشت، در طول این سال ها پیگیری کرده است. ای...

مسائل زیست محیطی، از جمله موضوعات جدید مورد تأکید در جامعه‌شناسی است. بر همین اساس، پژوهش حاضر، رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و دغدغۀ زیست‌محیطی را بررسی کرده است. در بررسی آثار سرمایۀ اجتماعی، به‌ویژه در پژوهش‌های قبلی در دهه‏های اخیر، دیدگاه‏ها و نتایج متفاوتی طرح شده است. برخی نتایج، نشان‌دهندۀ تأثیر مثبت سرمایة اجتماعی بر رفتارها و نگرش‏های زیست‌محیطی در درون کشورها است. در مقابل، برخی بر ناکافی...

یکی از مسایل مهم در حوزة فلسفة ذهن معاصر، مسألة «اذهان دیگر» است که امروزه با دو رویکرد معرفت شناختی و مفهومی از آن بحث می شود. در این مقاله پس از توضیح صورت مسأله در دو رویکرد یاد شده و مروری بر تاریخچة آن، بر مسألة معرفت شناختی اذهان دیگر متمرکز شده، به بررسی یکی از پاسخ های ارایه شده به آن یعنی راه حل تمثیلی خواهیم پرداخت. مبنای اصلی این پاسخ آن است که ما می توانیم با تعمیم استقرایی حالات ذه...

این مقاله به بررسی موضوع  ناامنی در عصر مشروطه می‌پردازد. پرسش اساسی این است که نسبت بین  ناامنی و دموکراسی‌خواهی را در دوران  مشروطه، چگونه می‌توان تبیین کرد؟ فرضیة اصلی این است که گسترش ناامنی و دغدغة مشروطه‌خواهان برای تأمین امنیت موجب به حاشیه رفتن دموکراسی و اولویت یافتن برقراری امنیت از طریق یک دولت مقتدر شد. اساساً ناامنی در عصر مشروطه نه‌تنها دموکراسی‌خواهی را در اولویت درجة دو قرار ...

بروز معضلات زیست‌محیطی و روند فزایندۀ آن، موضوع بحث بسیاری از صاحب‌نظران است که در چارچوب دیدگاه سواد زیست‌محیطی‌ بررسی می‌شود. آنچه در این زمینه درخور توجه است، نقش و اثر کشاورزان روستایی در کاهش مشکلات زیست‌محیطی است؛ زیرا بخش زیادی از زمین‌ها در قلمرو ملی برای انجام فعالیت‌های کشاورزی در اختیار روستاییان است که در صورت نداشتن سواد زیست‌محیطی به‌لحاظ دانش، نگرش و رفتار، سبب صدمات زیست‌محیطی ج...

اندیشه­ها در بستر مسائل سیاسی و اجتماعی شکل می­گیرند. سده­های نخستین اسلامی و مشکلات سیاسی فراوان آنها زمینه­ساز پیدایش اندیشه­هایی بود که با دغدغة حفظ سنت پیامبر6 در عرصه­های مختلف سیاسی و فرهنگی جلوه­گر شد. احمد بن حنبل (241 ق) را می­توان یکی از صاحبان چنین اندیشه­ای در آن دوران شمرد. در این مقاله سعی خواهد شد تا با روش درک منطق درونی نظریه سیاسی که الگویی برای شناخت نظریه سیاسی است و با رویک...

نیازهای انسان همواره او را به سمت استفاده از منابع طبیعی هدایت میکند. این استفاده باعث آسیب به محیطزیست و زمینهای مورد استفادهبشر میشود. بیشترین نیاز انسان به منابع طبیعی با معدنکاری و از طریق معادن روباز و زیرزمینی صورت میگیرد. معدنکاری روباز با توجه بهنزدیکی به سطح زمین و فضای بزرگی که مورد تخریب قرار میدهد از نظر زیستمحیطی قابل توجه است. زمینهای تخریب شده بایستیبازسازی شده تا برای کاربریهای ...

از زمان شکست ایرانیان در جنگ با روس‌ها و شکل گیری ذهنیت عقب‌ماندگی در ایران تا کنون، پاسخ به مسأله عقب ماندگی، علل پیدایش و نحوة رفع‌ آن مهم ترین دغدغة جامعه و نیروهای فکری و سیاسی آن بوده است. در حالی که مجموع عوامل داخلی و خارجی مانع از نیل به موفقیت می‌گردید، برداشت‌های متعدد و گاه متعارض از نحوة پاسخگویی به مسأله عقب‌ماندگی، کلید اصلی این ناکامی‌ها بود. این برداشت ها که پس از انقلاب مشروطه ...

این مقاله، برآن است تا تمایز علم اخلاق با فقه را مورد بررسی قرار دهدکه عبارت‏اند از: 1. محمول گزاره‌های فقهی احکام پنج‌گانة تکلیفی است و محمول گزاره‌های اخلاقی، خوب/ بد، بایسته/ نابایسته و درست/ نادرست؛ 2. حکم فقهی دغدغة استحقاق ثواب و عقاب دارد، اما حکم اخلاقی دغدغة سعادت؛ 3. گزاره‌های فقهی دارای جعل و اعتبار شرعی از ناحیة خداست، درحالی‌که گزاره‌های اخلاقی انشای قانونی الهی و جعل و اعتبار ...