در شعر حافظ یکی از برجسته‌ترین رابطه‌هایی که دو جمله یا دو مصراعِ یک بیت را از نظر معنایی به هم پیوند می-دهد، رابطۀ تعلیلی ـ استنتاجی است. این نوع رابطه، الگوی ساخت بسیاری از ابیاتِ شعر اوست. به طوری که از نظر ساخت جمله‌های بیت، مشخصۀ سبکِ شخصیِ او محسوب می‌شود. در این الگوی ساختی که گاه از دو جملۀ مستقل تشکیل شده و گاهی از یک جملۀ مرکّب، یکی از جملات از نظر معنایی برای جملۀ دیگر، جملۀ نتیجه، حکم علّ...

پژوهش حاضر که بر اساس آرای نظری و روش‌شناسیِ به‌کاررفته در آثار دوبوآ (1980، 1987، 2003 و 2006) شکل گرفته، تلاشی است در‌ جهت بررسی پدیدۀ نحویِ کنایی و ارتباط آن با الگوهای دستوری و جریان اطلاع در کلام. پرسشِ پژوهش این است که آیا زبان فارسی در کلام، الگوی نحویِ خاصی را ترجیح می‌دهد؟ با اشاره به مطالعات دوبوآ، فرض شده است که الگوی کلامیِ زبان فارسی، الگوی کنایی-مطلق است. پیکرۀ مورد بررسیِ این پژوهش، رو...

وقتی کلمه ی نشانه شناسی را در پس مفهومی قرار می دهیم ، مثلاً می گوییم نشانه شناسی نقاشی ، نشانه شناسی سینما ، نشانه شناسی تئاتر ، نشانه شناسی عنوان بندی فیلم و.... به نظر می رسد پیشاپیش اعلام کرده ایم که آن حوزه را چونان یک نظام فرهنگی تلقی کرده ایم که امکان تولید متونی را فراهم می کند و آن متون «قابل خواندن اند » و ما با اتخاذ منظر نشانه شناختی می خواهیم ساز و کار ها ، نظام ها ، رمزگان ها و ویژ...

هلیدی سه نوع استعارة دستوری را معرفی می‌کند. اسم‌سازی یکی از انواع استعاره‌های دستوری است که در فرانقش اندیشگانی مطرح است. در این پژوهش، سعی داریم که نقش استعارة دستوری اسم‌سازی را در گفتمان سیاسی فارسی و انگلیسی از منظر تحلیل گفتمان انتقادی و با توجه به رویکرد ون‌دایک بررسی کنیم و به این پرسش‌ها پاسخ دهیم: 1. آیا استعارة اسم‌سازی در ایجاد پیوستگی و انسجام در متن و نیز حاشیه‌رانی و برجسته‌سازی ...

مقالة حاضر به مطالعة ساختاری و صوری بندهای موصولی (توصیفی و توضیحی) زبان فارسی می پردازد. پرسش اصلی این پژوهش، چگونگی حرکت بند موصولی از جایگاه اشتقاق در پایه به انتهای جمله و چگونگی اتصال آن به گروه های بالاتر است. به طور کلی، سه دیدگاه در خصوص حرکت بند موصولی در زبان وجود دارد: دیدگاه حرکت بند به سمت راست (جایگاه پس از فعل و انتهای جمله)، دیدگاه ادغام با تأخیر و دیدگاه حرکت عناصری مانند فعل ب...

به کارگیری داستان های ساده شده به عنوان بخشی از نیازمندی کلاسهای درس خواندن امری رایج به شمار میرود. متون ادبی به ویژه در شکل روایی شان می توانند به کلاس تنوع ببخشند. متون ساده شده دستخوش تغییرات زبان شناسی و گفتمانی قرار میگیرند تا جوابگوی نیاز خوانندگان زبان دوم از سطوح مختلف باشند. یکی از راهبردهایی که بر بافت متن و متعاقبا قابل فهم بودن آن تاثیر میگذارد، مبتداسازی است.

مقالة حاضر تلاش می­کند شیوة نوع‌بندی جملات امری را در گونة گفتاری فارسی در قالب برنامة کمینه‌گرا تبیین نماید. از این­رو، با الگوگیری از رویکرد هان و شواگر سازوکار حاکم بر جوازدهی جملات امری در فارسی بررسی می­گردد. چارچوب نظری این پژوهش، نظریة بازبینی مشخصه‌ها و فرضیة گروه متمم‌نمای انشقاقی ریتزی (1997) است. ابتدا استدلال می‌شود که در ساخت‌های امریِ بی‌نشان و نشان‌دار، حرکت آشکار فعل به هستة گروه...

چکیده: در این پژوهش ضمن بررسی کلی ساختار جملات اسنادی1، تحلیل جامعی از کارکردهای این ساختارها بر مبنای نظریات مطرح در رویکرد زبانشناسی نقش گرا2 مخصوصا ساختار اطلاع3 جملات ارائه می دهیم. در این تحقیق سعی شده است تا به بررسی پیکره داده ها که از میان گفتمان شفاهی گویشوران بومی گویش مطرح شده در این تحقیق و بر پایه شم زبانی این گویشوران انتخاب شده است، ساختار اطلاع و نظام مبتدا و خبر این پیکره را ...

در زبان فارسی، عناصر نحوی درون گروه زمان و از جمله سازه هایی که در جایگاه موضوع قرار دارند، می توانند به دلا یل کلامی و به منظور یافتن خوانش نشاندار، از فراز یکدیگر گذر کنند و به جایگاهی بالاتر از بند خود جابه جا شوند. مقالة حاضر می کوشد تا با رویکردی مشخصه بنیاد، فرایندهای یادشده را در چارچوب مفاهیم نظری برنامة کمینه گرا تبیین کند و تحلیلی همگون از انگیزة حرکت سازه های مؤک د و مبتدا و نیز...