میرزا محمدقاسم قاسمی­گنابادی با تخلّص شعری قاسمی از شاعران پر کار عصر صفوی است. وی چند منظومه به تقلید از خمسۀ نظامی سروده است. یکی از منظومه­های او عمده­الاشعار است که منظومه­ای حکمی- اخلاقی است. نگارندگان علاوه بر تصحیح منظومۀ عمده­الاشعار به بررسی سبک­شناسانۀ این اثر در سه سطح زبانی، ادبی و محتوایی پرداخته­اند. بررسی این منظومه نشان­دهندۀ آن است که میرزا محمدقاسم قاسمی­گنابادی­ شاعری تواناست ...

در این پژوهش با دیدی کلی به بررسی سبکی 50 غزل از دیوان حافظ پرداخته شده است . بررسی آوایی این پژوهش نشان داد که گرایش حافظ بیشتر به سوی استفاده از هجای cv و بعد از آن هجای cvc و سپس cvcc است . نتایج جدول خوشه های دو همخوانی نشان داد که بطور نسبی میانگین خوشه های دو همخوانی برای هر غزل 34 وقوع است . بیشترین تعداد وقوع مربوط به خوشه هایی است که یک جزء آن سایشی و جزء دیگر انفجاری است . (با توجه به...

رساله حاضر پنجاه غزل منتخب از دیوان خواجه شیراز را از نظر آوایی، دستوری و معنایی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است . این بررسی نشان داده است که در اشعار حافظ نسبت هجاهای کوتاه به هجاهای بلند تقریبا دوبرابر است . استفاده از هجاهای کوتاه یکی از دلایل روانی اشعار حافظ است . در بررسی خوشه های همخوانی مشاهده شد که چهار خوشه دو همخوانی سایشی - انفجاری، غنه - انفجاری، روان - انفجاری و سایشی - روان دارا...

سهراب سپهری، هنرمندی جستجوگر، فکور و صاحب سبک است و «هشت­کتاب»، حاصل اندیشه، تفکر و سیر درونی و بیرونی اوست. از آن جا که سبک شناسی هر اثر راهی است برای پی بردن به لایه های درونی اندیشه خالق اثر، در این مقاله با تأکید بر مطالعات کتابخانه­ای و استناد به روش استقرایی مبتنی بر توصیف و تحلیل، به تبیین مؤلّفه­های سبکی «حجم سبز» سپهری در لایه های مختلف آوایی، واژگانی، نحوی و بلاغی و فکری پرداخته شده اس...

رساله حاضر باب اول گلستان سعدی را مورد تحلیل سبکی قرار داده است . این تحلیل در سه بخش : آوایی، معنایی و دستوری انجام گرفته است . بررسی آوایی این پژوهش نشان داد که گرایش سعدی بیشتر به سوی استفاده از هجای cv و سپس cvc و cvcc می باشد. از میان همخوانها، بیشتر همخوانهای انفجاری و بعد سایشی ها، غنه ها و روان ها مورد استفاده قرار گرفته اند. از میان واکه ها، واکه های باز بیشتر از نیم بسته ها و نیم بسته...

این رساله می کوشد شباهت های میان بلاغت دوران هلنیستی (330 ق. م.- 400 م.) و بلاغت اسلامی تا پیش از قرن پنجم را به تفصیل بررسی کند. کوشش های پراکنده ای که تاکنون در این زمینه انجام گرفته، عمدتاً بر آثار بلاغی ارسطو (فن شعر و فن خطابه) متمرکز بوده و محققان، از دیگر بلاغیان یونانی – رومیایی غرب باستان غفلت ورزیده اند. نگارنده کوشیده است با بررسی مهم ترین آثار بلاغی در غرب باستان و جهان اسلام درون ما...

تاریخ زندگی بشر هیچ وقت از جنگ و خونریزی، فارغ نبوده و جنگ و تهیه ابزار جنگی از مشغله های اصلی حیات انسان بوده است. به همین نسبت صلح نیز یکی از مضامین اساسی فرهنگها بوده است. متفکرین، مصلحان, فیلسوفان و به خصوص شاعران درباره صلح سخنها گفته-اند. شعر ایران نیز با نمونه های پرشمار و متنوع، گواه بر این مدعا است که شاعران از بیداد و ویرانگری جنگ نالیده اند. شعرجنگ حتی قبل از آغاز دوران جنگ تحمیلی، ن...

راحة الصّدور یکی از آثار برجستة تاریخی - ادبی زبان فارسی است که از شاهنامه بسیار اقتباس کرده است. نقل پانصد و نود و چهار بیت از شاهنامه در موضوعات حکمی و اخلاقی در این کتاب، از یک طرف نشان دهندة عظمت شاهکار فردوسی و از طرف دیگر نشان دهندة علاقه و دلبستگی راوندی به شاهنامه است. راوندی در سراسر کتاب خود از اندرزهای حکیمانة فردوسی سود برده و با این کار، به اثر خود ارزش و اعتبار بخشیده و به دلیل علا...

از دیدگاه سبک شناسی نظم ، شعر دورة قاجاریه ، شعر دورة بازگشت نام دارد . این نامگذاریها در آغاز کار سبک شناسی مناسب و مفید بودهاند. اما حقیقت اینست که اگرچه شعر هر دوره ای ویژگیهای مشترکی دارد که بر اساس آن ، برای آن دوره نام گذاری کرده اند ولی در عین حال ، نمیتوان شعر هر شاعر یا هر منطقه ای را که در آن بازة زمانی بوده است دارای همان مشخصات ثابت دانست . برای رفع این نقیصه لازم است تا با دقت و حو...

در این مقاله ، ضمن ارائه تعریف های ادیبان گذشته و حال، از قافیه و بررسی جایگاه ادبی، هنری و موسیقایی آن در شعر فارسی، بر این نکته تاکید کرده‌‌ایم که قافیه بخشی از واژگان در دسترس هر شاعر است و واژه‌ای است که از زبان معیار برخاسته است و نقش و ارزشی سبکی دارد و همین که شاعر از میان دهها کلمه هم وزن و هم آهنگ، برخی از آنها را به عنوان قافیه انتخاب می‌کند و در شعرش می آورد، ناخود آگاه تشخص سبکی خود...