در دوران غیبت صغری، ابو سهل اسماعیل بن علی و ابو محمد حسن بن موسی نوبختی از مشهورترین متکلمان امامیه در بغداد بودند که نقش مهمی در انتقال میراث کلامی امامیه به متکلمانی چون شیخ مفید و سید مرتضی بر عهده داشته اند. از آن جا که اندیشه های امامیه در دوران شیخ مفید و سید مرتضی تفاوت هایی با آراء متکلمان عصر حضور همچون هشامین و مؤمن الطاق دارد و به نوعی به اندیشه های کلامی معتزله نزدیک تر شده برخی بر...

ربط و نسبت بین کلام و حدیث در علم «کلام نقلی» مورد دقت و کاوش قرار میگیرد. روششناسی علم کلام به طور عام و کلام نقلی به طور خاص از مباحث نوینی است که در آثار اندکی بدان پرداخته شده است. اهمیت پژوهشهای روشی، آنگاه دانسته میشود که به مهمترین دستاورد آنها یعنی «کشف طریق استنباط و اصول آن»، توجه کافی شود. نزد سید بن طاوس نقل مهمترین منبع دینشناسی است. او به عنوان محدثی کم نظیر مباحث اعتقادی را بیشتر...

نوشته ی پیش رو، پژوهشی است در خصوص منهج حدیثی علامه سید عبد الله شبر به طور عام و بررسی مبانی و روش های فقه الحدیثی او به طور خاص. از مهم ترین آثار این محدث پرکار امامی، کتاب مصابیح الانوار فی حل مشکلات الاخبار است که به جرأت می توان آن را اولین تألیف جدی و مستقل شیعه در حل مشکلات احادیث برشمرد. در این تحقیق که در چهار فصل و یک خاتمه تنظیم گشته؛ دیدگاههای حدیثی و مبانی فقه الحدیثی این دانشمند ب...

در پژوهش حاضر سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای و تکیه بر منابع به این سوال اصلی پاسخ گفته شود، که مقتل های نوشته شده درباره ی واقعه ی کربلا از قرن هفتم تا دهم هجری قمری، از اندیشه های صوفیانه چه تأثیراتی پذیرفته اند؟ فرضیه ی ما این است که همزمان با گسترش اندیشه های صوفیانه در جهان اسلام از قرن هفتم به بعد، رویکردهای صوفیانه نیز در مقتل نگاری کربلا در این دوره بیشت...

صحیف? سجادیه، معروف ترین کتاب دعایی شیعیان و از کهن ترین متون حدیثی مسلمانان است. بنا به تصریح محدثان بزرگی مانند: شیخ مفید، خزاز قمی، شیخ طوسی، سید بن طاووس، حرّ عاملی، علامه مجلسی و تأیید بسیاری از پژوهشگران، گویند? این دعاهای والا، امام سجاد? است. پژوهش های گسترد? کتاب شناختی و رجالی در این باره قرینه های متعددی را در تأیید این نسبت برای ما به ارمغان می آورد ، هرچند با توجه به تعریف اصطلاحی ت...

عصر ایلخانی از مهمترین دوره ها در سرزمین های اسلامی به ویژه ایران به شمار می رود، زیرا با هجوم مغولان به رهبری چنگیز خان، این سرزمین ها در بحران فرورفت. حمله مغول به ایران سبب سقوط اسماعیلیان و خلافت عباسی گردید. در این میان بسیاری از مراکز علمی، تمدنی و اقتصادی با چالش دیگری روبرو شدند و شیعه با تلاش و مدیریت بزرگانش از فرصت پیش آمده بهره فراوانی برد. در این دوره، عده قابل توجهی از عالمان شیعی...

با نگاهی گذرا به آثار تاریخی،ادبی وهنری ایران در می یابیم که جایگاه پرندگان در افسانه ها و داستان های آن بسیار پررنگ است و حتی در روایات ،اعتقادات، باورهای قومی ومذهبی نیز به اشکال مختلف به آن پرداخته شده است. در بعضی موارد این گونه نقوش علاوه بر جنبه تزیینی، احتمالاً حاوی معانی و مفاهیم دیگری نیز می باشند،طاووس از جمله پرندگانی است که حاوی ویژگی های خاصی است که آن را از بعضی گونه های دیگر پرندگ...

در سطور آتی، سعی شده است ضمن معرفی گذرا و مجمل کتابخانۀ ملی ملک تهران، وابسته به آستان ملک پاسبان سلطان دو سرا حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیه و الثنا، همراه با بازخوانی مختصر فهارس دوازده گانۀ تألیفی روانشادان ایرج افشار و محمدتقی دانش پژوه ـــ1352ش.ـــ مرورنامه ای بر مندرجات و مطاوی فهرست جدید الانتشار کتابخانه، جلد 14، اثر دانشور فاضل، سید محمدحسین حکیم ترقی ام شود تا فراروی مطالعه ک...